Page images
PDF
EPUB

onarium Latinogræcogallicum: in quo non vocabula tantùm Græca Latinis, fed multa etiam loquendi genera Græca Latinis refpondentia, adjungentur. Jam verò & Bibliorum editionem cum iifdem quas ille excudit annotationibus, fed recognitis, renovare conor: adjun&to quoque interpretationi Latina (quæ &: ipfa recognofcetur) Hebraico textu: fortaffe autem & eâ verfione que vulgo LXX interpretum vocatur. Hæc ferè funt, viri chariffimi, quibus proximos typographiæ meæ labores deftinavi: quæ me vobis eâ lege recenfuiffe memineritis, ut quamcunque fymbolam ad eorum editionem conferte poteritis, eam mihi non denegetis, nequaquam certè ingrato futuro, fed gratiam & verbis publicè habituro, & re quoque liberaliter relaturo. Eà præterea lege, ut vires mihi à Deo Opt. Max, tantis oneribus ferendi pares precemini: &, fi fortè remiffiorem me factum audiatis, tanquam e20xr, ità urgeatis, ut interim de iis, quæ ultrò in literariam rempubl. collaturum me polliceor, non tanquam creditores de pecuniâ appellare videamìni.

NUNC VERO ut de meo Thefauro Græcæ linguæ aliquid dicam, pofcit is ordo, quem in recenfendis tenui veftrarum literarum argumentis. Quanvis enim extremam ei manum me brevi impolitum iri fperem, (uti dixi) quoniam tamen vereor ne antequam ad colophonem veniam, variis literis de eo, ficut antea, multa fcifcitantibus refpondere figillatim neceffe fit, & quantum illis fcribendis impendam remporis, tantundem operis illius progreffum remorari: præterea verò quoniam alios plerofque effe fcio, qui eadem cognofcere, licèt non interrogent, fummopere cupiunt: femel munere illo defungi, nec duos una fideliâ (ut eft in proverbio) fed multos parietes dealbare, commune omnibus refponfum dando, operæ pretium fore exiftimavi. Ut autem à rumoribus, quos de opere illo circumferri fcio, initium fumam:funt qui thefaurum linguæGræcæ à me expectent, in quo Græcæ voces Græcis,non autem Latinis exponantur. Sunt contra, qui & expectent eum, in quo Latinis, ficut in fuperi oris temporis lexicis Græcolatinis, exponantur, & non aliud fibi quàm ejufdem generis Lexicon, fed multò locupletius pol liceantur. Sunt denique qui, quod vocabula in meo Thefouro, longè alio quam alphabetico ordine digefta effe audierint, quifnam is effe poffit, valde mirentur, ac ne iis duntaxat, qui in linguæ Græcæ cognitione veterani funt (ut ita loquar) non item tyronibus labor meus utilis futurus fit, vereantur. En qualem à me Thefaurum plerique expectent: nunc qualis, expectandus fit, (fi modò dederit Deus ut uno eodémque laboris quasi tenore in eo pergam) fupereft, ut vobis patefaciam.

Primùm igitur in opere illo Græca vocabula ubique Latinis reddi, alicubi & Græcis exponi dico: fed quod in vulgatis lexi

cis Græcolatinis fieri videmus, ut ad unius Græci vocabuli expofitionem, quindecim, viginti, atque adeo triginta etiam alicubi vocabula ferie continua fubjungantur, id verò à me aut factum effe aut fieri debuiffe nego. Nam etiamfi tot Latinis reddi Græcum unum poffet, (quum ibi contrà quædam in magno illo numero fint, quæ longè diverfam fignifica tionem à vocis Græcæ fignificatione, quædam etiam quæ contrariam habent) tamen quid hoc aliud effe quàm lectorem obruere indiftin&tâ & confufâ fignificationum varietate? Et quoniam de his differere non prolatis exemplis, fuerit de re per fe clarâ, tanquam obfcurâ, loqui, parúmque utilitati fludioforum linguæ Græcæ, qui hæc legent, confulere: non committam, ut ea invidiffe, tanquam illorum progreffibus fimul invidens, dici poffim præfertim quum ad ea invenienda fit duntaxat aperiendus liber. Ecce igitur verbum Baive quod eo aperto primum in oculos incurrit, duas & viginti interpretationes continuâ ferie fubjun&tas habens videlicet, Vado, Sedatè gradior, Eo, Ire facio, Adeo, Provenio, Intro, Tendo, Ambulo, Ingredior, Infifto, Gradior, Accedo, Induco, Ineo, Supervenio, Incedo, Af cendo, Afcendere facio, Defcendo, Amo, Adulor. Ex quibus interpretationibus pleræque aut falfæ funt, aut certè non fatis aptæ fed etiamfi convenirent omnes, nonne figillatim potiùs, id eft fingulæ cum fingulis exemplis collocandæ forent? Ego igitur in meo Thefauro linguæ Græcæ ita: Baive, Fut. Bhoopai. Pr. Bilung, à Baw. Aor. 2. Clu, à Bu, Gradior, Incedo, Eo. ut. Hom. I. e. B 3 die wegμázor. Et in quodam oraculo, Βαΐνε δίκης ὦσιν. μάλα τοι κακὸν ἀνδράσιν ὕβρις. In profa quoque hunc ufum habet: unde uzana báiver & abed Baiver, illud de inceffu fuperbo, hoc de inceffu molli, &c. Hinc autem ad reliquos, quos habet iftud verbum, ufus venio, figillatim de iis ibi differens. Sed litet & aliud exemplum proferre Bama ibi exponitur Mitto, Vulnero, Jaculor, Jacio, Infector, Profterno, Admolior, Fundo, as: Inceffo, Ferio, Proruo, Impeto, Immitto, Statuo, Coniicio, Abiicio. At ego ita, Bama, Jacio, Jaculor. Quod pofterius exiftimo prime & primariæ verbi Bama fignificationi refpondere. ut enim dicitur Jaculari faxa, Jaculari ferrum, Jaculari fulmen, & Jaculari aliquem faxis, ferro, fulmine: eodem modo, Banner Nidov, & BaNew Tve Ai dicunt Græci. Sed pofterior hæc conftru&to verbi fána nihilo &c. Prolatis deinde utriufque conftru&tionis exemplis, tandem addo, Sciendum eft autem, interdum Baw per fe poni, ut Jaculor. Demonfth. Philipp. 3. xav WTTW Bány, und Xenoph. Hellen. 2. nóver, Camov. Sic & apud Thucydidem lib. 3. τοῖς ἐπιβοηθούντας καὶ κάτωθεν καὶ ἄνωθεν

U 2

Ke0v

[ocr errors]

Azov BaMorris, Jaculantes, vel Miffilibus petentes, &c. Bam, Attingo, Ferio, Figo, Saucio, Hom. Il, soud' éCan' QUTÍ. οὐδ ̓ ἔβαλ' αὐτόν. ubi Euftathius fcribit, βάλλειν aperte pro ἐπτυχάνειν accipi. Sic & in ænigmate quodam Clearchi, quod ab eodem grammatico poft Athenæum refertur, pag. 713, λίθῳ τε κἐ λίθῳ βάλοι τε κα βάλοι. ubi docet βάλοι priore loco effe pro αφήσοι, πέμψοι, ρίψοι : at pofteriore pro ex &ςυχήσοι five ἐκ ἐπιτύχρι. Hoc au tem fenfu &c. Paulo poft, At Bae pro Ferio, Vulnero, H. B. Bebλund &c. Bao, Jacio, Projicio, pila, ut Odyff, Ούτ ενας βαλέειν, id eft, ἀκύρας και βυθό ρίψαι, Εuft. Sic Il. β, --- ποτὶ 5 σκήπριν βάλε γαίη, fceptrum in terram projecit. id ent, ἔριψε, feu κατέρριψε. Et Il. n, Τὸν μὲ παρ ̓ πόδι ̓ τὸν χα μάδις βάλε. Paulo poft, Βάλλω autem pro Abjicio, ut βάλλειν του ὁδόντας, de quo vide in ΠρωτίβολΘ. || Βάλλω, Emitto, ut Hom. βαλέειν τ ̓ ἀπὸ δάκρυ παρειῶν. Sic Euripides Hippolyto, ἀπ' ὅπων δ' ἐθέμις βαλῶν δάκρυ. Latini quoque non folum Emittere lacrymas & Profundere, fed & Projicere la crymas interdum dicunt. Báo, Immitto, Pono, Impono. ΙΙ. ς, Πάνθῳ ἐν χείρειν βάλω και Φρόντιδι δη. Et Il. η, κυνέη Baas (omillâ præpof.) pro e xuvino, &c. || Ufurpatur Bae pro Ponere in metaphoricis etiam loquendi generibus: ut apud eundem poetam Bae r Duu, ad verbum, Ponere in mente, pro Verfare in mente, feu In animo cogitare. ut Odyff. a. v. 201, 202,- ὡς ἐνὶ θυμῷ Α' θάνατοι βάλλουσι, κα w's TEMEEN of. id eft, cu uno verbo, ut fcribit Eu ftathius : addens etiam, βάλλειν fignificare vel νοῦν ἐπιτυχῶς, καὶ ὡς εἰπεῖν ἐπιβόλως, vel πιθέναι. Quam pofteriorem expoli. tionem admitto, priorem, ut nimiùm fubtilem atque adeo commentitiam, rejicio. Neque enim Bae per fe declarare poteft vov, fed junctum cum eu, aut v peso, aut alio hujufmodi. ut fi dicas cv v feu ev voi Banew, non dubium fuerit quin Bánew fit fimpliciter Savau, quum habeamus factam indè vo cem compofitam var. Quâ formâ dicuntur à Virgilio, Mente alta repoftum, &, Senfibus imis reponas. Cæterùm fre quentiùs voce paffivà Béme utitur Homerus (fi bene me mini) quàm activâ, in hoc loquendi genere, &c. Nam cætera longum effet adfcribere, ideóque in id tempus refervabo quo totum opus luce donabitur.

Quantopere autem fallantur qui non aliud à me quàm unum ex vulgatis illis lexicis, fed multò locupletius expectant, vel ex duobus illis quos jam protuli locis, fieri conjectura poteft. Ve rùm præterea is labor me indignus, & alienus à fidelitate paternâ, cujus vel maximè hæredem me à fe relinqui exiftimavit, (fide litate inquam in iis quæ ad typographicam artem pertinent) faciam ut apertè intelligatis. Iis que circumferuntur lexicis Græco colatinis primam impofuit manum monachus quidam, frater Jo

annes

annes Craftonus, Placentinus, Carmelitanus: fed quum is jejunis expofitionibus (in quibus vernaculo etiam fermone interdum, id eft Italico, utitur) contentus fuiffet, perfun&oriè item conftructiones verborum indicaffet, nullos autorum locos proferens, ex quibus illæ pariter & fignificationes cognofci poffent, multi poftea certatim multa hinc indè finè ullo delectu ac judicio excerpta inferuerunt. Donec tandem indoctis typographis de augendâ lexicorum mole inter fe certantibus, & præmia iis, qui id præftarent, proponentibus, quæ jejunæ, & (fit ità loqui licet) macilentæ antea erant expofitiones, adeo pingues & craffæ redditæ funt, ut in illis paffim nihil aliud quàm Booticam fuem agnofcamus. Nam pauca ex Budæo, aliífque idoneis autoribus, & ea quidem parum fideliter defcripta, (utpote parum intelle&ta) multa contrà ex Lapo Florentino, Leonardo Aretino, aliífque ejufdem farinæ interpretibus (ut fimiles haberent labra lactucas) in opus illud tranftulerunt. Ex iis quidem certè locis, in quorum interpretatione felix fuit Laurentius Valla, pauciffimos pro tulerunt: fed pro perverfo fuo judicio, perverfiffimas quafque ejus interpretationes (quales propè innumeras à me annotatas in Latinis Herodoti & Thucydidis editionibus videbis) delegerunt egregii illi Lexicorum feu confarcinatores feu interpolatores, quibus, tanquam gemmis, illa infignirent. Quòd fi non quàm multa, fed duntaxat quàm multorum generum errata ibi fint, commemorare velim, meritò certè exclamabo, næpŵrov, ni d' ἔπειτα, τί δ ̓ ὑςάπον καταλέξω; Vix enim ullum errati genus poffe à nobis cogitari aut fingi exiftimo, cujus ibi aliquod exemplum non extet. Quæ igitur frequentiora funt, indicaffe fatis fuerit. Quo in numero poni à nobis poterunt (ne longè abeamus) quæ in duobus illis, quos attuli paulò antè, habentur locis. Quis enim (ut cætera omittam) non dico, cognitione aliquâ linguæ Græcæ, fed vel fenfu communi præditus, non animadvertat, rationi minimè confentaneum effe,ut unum idémque verbum Baiva per fe ac finè ullâ adjectione, & Afcendo & Defcendo fignificare dicatur? Quod autem idem verbum exponitur Amo & Adulor, hujus tam infolentis & abfurdæ expofitionis occafionem præbuit mendofum in eo verbo Hefychii exemplar. Sed hæc non valde mirabitur (mirari certè non debebit) qui ibidem inveniet Ausaigel expofitum Simplex, Verus, Manifeftus, Brevis: & Hauns, Securi domitus : & Zwiu, Laudis particeps: de quo dicam & infra, Imò verò ne hæc quidem valde mirabitur qui fœdiora etiam (fi fœdiora elle ulla poffunt ibi legerit: ea nimirum quibus vocabulo cuipiam planè contraria fignificatio datur ei, quam habet. Ut quum a Sagouis, quod eft Hortor, exponitur Dehortor: quum A'qur, quod eft Inverecundè feu impudenter me gero, aut Impudentiâ

U 3

pudentiâ utor, exponitur ibi Verecundè facio. Quum Ai miso, quod eft Perfequentes, exponitur Fugæ fe mandantes. Sed quod non errati genus (utì dixi) in illis fpectatur. Unius autem generis mentionem feci in iis, quæ præfatus fum in meam editionem poetarum Græcorum: ità fcribens, Verùm ex om nibus mendis, in quibus extirpandis laboravimus, nulla fre quentiora funt in fuperioribus editionibus, quàm quæ orta orta funt ex præpofitionibus, quæ cum aliis vocibus incurià imperitiâque librariorum coaluerunt. Hinc certè factum est, ut Homero multa vocabula adfcribantur, (& quidem nonnulla in bellis etiam iftis & tam pulchros titulos mentientibus Lexicis) quæ, fi revivifcat, non intellecturus, nedum pro fuis agniturus fit. Talia funt, Επικτέρεα, & Ενάσπετον, & Τ' φίμερον, & γ' πό τρομ, & γ' πονηλεές, & υπέμβρυον, & Περικάμμορες & Και radéuria, & Katalexoλéovтo. & alia denique plurima. Hæc ego ibi. Sed his addi poffe dico non pauca ex iifdem Lexicis fumpta, ut Examin, Currus: nato errore ex hoc verfu Homeri, Il. a, Zw' ETA HEV Ü1⁄2és 'v. (aut certè ex alio quopiam verfu, in quo habetur itidem hoc nomen præcedente præpofitione) Non dubito autem quin aliquis ex confarcinatoribus lexicorum, inter ea vocabula, quibus ipfa locuple tabit, adjecturus fit etaim Tauv pro curru itidem, ex ifto Homeri verfu, Od. ζ. Η μόνω θ ̓ ὕπαγον, ζαξάν θ ̓ ὑπ' ἀπλώη. Α' παπίνη, ex ifto loco, Od. n, ---oἵ ῥ ̓ ἀπ' ἀπήνης Η μόνος έλυον. Errore equidem his omnino fimili legitur in illis E' factum ex er' dunes, quod extat apud eundem poetam, Od, a. Στη δ' Ιθάκης ἐπὶ δήμῳ, ἐπὶ προθύρους Ο λυπηθ, οὐδ ̓ ἐπ' αυλείο. Horum in numero ponendum & Πολυκέςδον, ex illis ejufdem poetæ locis, in quibus legitur oλ xégdov. ut Iliad. ", πολὺ κέρδιον εἴη. Ετ Il. e, atque alibi, τ ̓ ἂν πολὺ κέρδιον δεν Sed ne putemus eos ex folis Homeri verbis occafionem arripuiffe comminifcendi nova hæc vocabula, ac novo folùm, fed linguam Græcam locupletandi: en tibi & alia multò magis monftrofa atque prodigiofa, quæ in iis leguntur: Πολωνικῶ, & Α'βραδούλη, & Α' κινήλιθΘ, & Α' μφιθερμοπύλας, & Α' πυρωτροφή, δε Α' αναπχα, & Α'ναυλατίοντες, & Σοιτιθίναι, & alia que longum omnia foret recenfere. Quòd fi Homerus fuperiora illa vocabula ex fuis depravata intellecturus non effet, quid de his dicemus? an effe ejufmodi que ille intelligere polfet? Imo verò prodeant cum Homero Heliodus & Orpheus, pro deat Theocritus, prodeat doctus Callimachus, prodeat mirus ille vocabulorum fabricator Nicander, prodeant denique quicun que olim extiterunt poetæ, & cum illis oratores, hiftorici, quofcunque denique in ullo genere fcriptores habuit unquam Græcia ad ifta vulgarium Lexicorum Græcolatinorum centies reconfarcinatorum vocabula obftupefcent,

more non lexica

atque

ob

mutelcent.

« PreviousContinue »