Page images
PDF
EPUB

ਕਰਾਕੇ ਨਾਨਕ ਕੋਈ ਦਿਨ ਤਲਵੰਡੀ ਜਾ ਰਿਹਾ, ਅਰ ਫੇਰ ਜਾਂ ਕੁਛ ਦਿਨ ਬੀਤੇ ਤਾਂ ਉਸੀ ਮੋਦੀਖਾਨੇ ਦੇ ਕੰਮ ਉੱਤੇ ਸੁਲਤਾਨਪੁਰ ਆਕੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲੱਗਾ । ਨਾਨਕ, ਜੋ ਸਦਾ ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਦੇ ਭਜਨ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਾ ਅਰ ਸਾਧਾਂ ਸੰਤਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਿਆ ਕਰਦਾ ਸੀ, ਇਸ ਸਬਬ ਆਪਣੀ ਬਹੁਟੀ ਨਾਲ ਕੁਛ ਪਿਆਰ ਨਹੀਂ ਰੱਖਦਾ ਸੀ । ਇੱਕ ਦਿਨ ਜਾਂ ਭੈਣ ਨਾਨਕੀ ਨੇ ਤਗੀਦ रीडी, डां गितिमउ घो डेगल लगा । षक्तिभां न्टिठां के घान्ट ਬੱਤੀਆਂ ਬਰਸਾਂ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਬਾਬੇ ਨਾਨਕ ਦੇ ਘਰ ਇੱਕ ਪੁੜ੍ ਜੰਮਿਆ, ਅਰ ਉਸ ਦਾ ਨਾਉਂ ਸਿਰੀਚੰਦ ਰੱਖਿਆ। ਜਾਂ ਸਿਰੀਚੰਦ ਸਾਢੇ ਚਹੁੰ ਬਰਸਾਂ ਦਾ ਹੋਇਆ, ਤਾਂ ਇੱਕ ਹੋਰ ਬੇਟਾ ਗਰਭ ਵਿਖੇ ਆਇਆ । ਇੱਕ ਦਿਨ ਦੀ ਬਾਤ ਹੈ, ਨਾਨਕ, ਪਰਮੇਸੁਰ ਦੇ ਬਜਨ ਦੀ ਚੌਂਪ ਵਿੱਚ ਜੋ ਬਾਹਰ ਨਿੱਕਲਿਆ, ਤਾਂ ਤਿੰਨ ਦਿਨ ਘਰ ਨਾ ਆਇਆ । ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਡੰਡ ਪਈ, ਅਰ ਨਬਾਬ ਦੌਲਤਖਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਭਰਮ ਹੋਇਆ ਜੋ ਨਾਨਕ ਮੇਰੇ ਮੋਦੀਖਾਨੇ ਦੇ ਰੁਪੈਯੇ ਮਾਰਕੇ ਕਿਤੇ ਚਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ । ਜਾਂ ਨਬਾਬ ਜੈਰਾਮ ਨੂੰ, ਜੋ ਨਾਨਕ ਦਾ ਬਣੋਈ ਸਾ, ਨਾਨਕ ਦੀ ਬਾਬਤ ਕੁਛ ਸਗਤ ਬਚਨ ਕਹਿ ਰਿਹਾ ਸਾ, ਤਾਂ ਨਾਨਕ ਨੈ ਤੀਜੇ ਦਿਨ ਆਕੇ ਸਭ ਹਿਸਾਬ ਪੂਰਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਬਲਕ ਸੱਤ ਸੌ ਸੱਠ ਰੁਪੈਯੇ ਜੋ ਹਿਸਾਬ ਵਿੱਚ ਨਬਾਬ ਵੱਲ ਤਿਸ ਦੇ ਵਧੇ ਸੋ ਸਾਧਾਂ ਸੰਤਾਂ ਨੂੰ ਵੰਡਣੇ ਆਖੇ । ਅਰ ਉਸੀ ਦਿਨ ਤੇ ਘਰਵਾਰ ਅਤੇ ਮੋਦੀਖਾਨਾ ਛੱਡਕੇ ਬਿਹਲਾ ਹੋ ਗਿਆ । ਨਬਾਬ ਅਰ ਹੋਰ ਲੋਕ ਬਥੇਰਾ ਸਮਝਾ ਚੁੱਕੇ ਪਰ ਕਿਸੇ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਨਾ ਮੰਨਿਆਂ। ਉਸੇ ਦਿਨ ਤੇ ਬਾਹਰ ਜੰਗਲ ਅਰ ਮੜੀਆਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਲੱਗਾ, ਅਰ ਉੱਥੇ ਬੈਠਕੇ ਕਈ ਤਰਾਂ ਦੇ ਬਰਾਗ ਨਾਲ ਭਰੇ ਹੋਏ : ਸਵਦ ਬੀ, ਜੋ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਲਿਖੇ ਹੋਏ ਹਨ, ਉੱਚਰੇ; ਅਰ ਫੇਰ ਤੀਸਰੇ ਮਹੀਨੇ ਉਹ ਬਾਲਕ ਜੋ ਗਰਭ ਵਿੱਚ ਸਾ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ, ਅਰ ਉਸ ਦਾ ਨਾਉਂ ਲਖਮੀਦਾਸ ਰੱਖਿਆ । ਜਾਂ ਸਿਰੀਚੰਦ ਪੋਣਿਆਂ ਪੰਜਾਂ ਬਰਸਾਂ ਦਾ ਹੋਇਆ ਅਰ ਲਖਮੀਦਾਸ ਕੁੱਛੜ ਸਾ ਅਤੇ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਸਾਧੂ ਹੋ ਗਿਆ, ਤਾਂ ਨਾਨਕ ਦੇ ਸਹੁਰੇ ਨੈ ਸਿਰੀਚੰਦ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਾਸ ਰੱਖਕੇ ਲਖਮੀਦਾਸ ਨੂੰ ਜੋ ਛੋਟਾ ਸਾ ਉਸ ਦੀ ਮਾਂ ਸਮੇਤ ਜੈਰਾਮ ਦੇ ਘਰ, ਜੋ ਨਾਨਕ ਦਾ ਬਣੋਈ ਸਾ, ਸੁਲਤਾਨਪੁਰ ਵਿਖੇ ਛੱਡਿਆ। ਇਤਨੇ ਵਿੱਚ ਤਲਵੰਡੀ ਨਾਨਕ ਦੇ ਪਿਉ ਨੂੰ ਖਬਰ ਹੋਈ ਜੋ ਨਾਨਕ ਪਖੀਰ ਹੋ ਗਿਆ । ਕਾਲੂ ਸੁਣਕੇ ਬਹੁਤ ਚਿੰਤਾਵਾਨ ਹੋਇਆ ; ਮਰਦਾਨੇ ਡੂਸ ਨੂੰ, ਜੋ ਘਰ ਦਾ ਮਿਰਾਸੀ ਸਾ, ਸੱਦਕੇ ਕਿਹਾ ਕਿ, ਜਾਹ ਤਾਂ ਸੁਲਤਾਨਪੁਰੋਂ ਨਾਨਕ ਦੀ ਖਬਰ ਲਿਆਉ । ਜਾਂ ਮਰਦਾਨਾ ਨਾਨਕ ਪਾਸ ਆਇਆ, ਤਾਂ ਉਸ ਦਾ ਪਖੀਰਾਂ ਜਿਹਾ ਹਾਲ ਦੇਖਕੇ ਕਹਿਣ ਲੱਗਾ, ਨਾਨਕ ਜੀ, ਇਹ ਕੀ ਭੇਸ ਬਣਾਇਆ ਹੈ ? ਘਰਵਾਰ ਛੱਡਕੇ ਪਖੀਰ ਹੇਣੇ ਵਿੱਚ ਕਿਆ ਲਾਭ ਹੈ? ਨਾਨਕ ਨੈ ਉਸ ਨੂੰ ਕਿਹਾ, ਉਹ ਘਰ ਝੂਠਾ; ਅਰ ਇਹ ਘਰ, ਜੋ ਮੈ ਨੂੰ ਹੁਣ ਲੱਭਾ ਹੈ, ਸੋ ਸੱਚਾ ਹੈ; ਸਗਵਾਂ ਆਓ, ਤੈ ਨੂੰ ਮੈਂ ਬਹੁਤ ਚਿਰ ਤੇ ਉਡੀਕਦਾ ਸੀ, ਮੇਰੇ ਨਾਲ਼ ਹੀ ਰਹੁ । ਮਰਦਾਨੇ ਨੈ ਪਹਿਲਾਂ ਤਾਂ ਪਾਸ ਰਹਿਣੇ ਤੇ ਨਾਹ ਕੀਤੀ, ਪਰ ਫੇਰ ਆਪੇ ਹੀ ਨੰਗ ਭੁੱਖ ਕਬੂਲ ਕਰਕੇ ਉਸ ਦੇ ਪਾਸ ਰਹਿਣ ਲੱਗਾ । ਨਾਨਕ ਨੈ ਉਸ ਭਾਈ ਬਾਲੇ ਨੂੰ, ਜੋ ਕਦੀਮੀ ਟਹਿਲੂਆ ਸਾ, ਬੁਲਾਕੇ ਤਲਵੰਡੀ ਨੂੰ ਭੇਜਿਆ ਕਿ ਜਾਕੇ ਮਰਦਾਨੇ ਦੇ ਥਾਂ ਲਾਲਾ ਕਾਲੂ ਨੂੰ ਨਾਨਕ ਦੇ ਪਖੀਰ ਹੋ ਜਾਣੇ ਦੀ ਪੱਕੀ ਖਬਰ ਦੇ ਆਵੇ । ਹੁਣ ਮਰਦਾਨਾ ਅਰ ਨਾਨਕ ਦੋਵੇਂ ਕੱਠੇ ਰਹਿਣ ਲੱਗੇ । ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ, ਜੋ ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਦੀ ਬੰਦਗੀ ਦੇ ਸਵਦ ਉਚਰਦਾ ਸਾ, ਉਨਾਂ ਸਵਦਾਂ ਨੂੰ ਮਰਦਾਨਾ ਰਾਗ ਵਿੱਚ ਪਾਕੇ ਰਬਾਬ ਨਾਲ ਬਜਾਉਂਦਾ ਅਰ ਗਾਉਂਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਸਾ । ਉਨਾਂ ਦੀ ਨਮੀ ਰੀਤ ਅਰ ਨਮੇ ਸੁਭਾਉ ਨੂੰ ਦੇਖਕੇ ਇਰਦੇ ਗਿਰਦੇ ਦੇ ਸਭ ਲੋਕ ਕੁਰਾਹੀ ਆਖਣ ਲੱਗ ਗਏ । ਮਰਦਾਨਾ, ਜੋ नाउ न्टा भिगमी भठ २भन्टिला मा, तन्ट भापले उष्टों रगरी ਸੁਣਕੇ ਉਦਾਸ ਹੁੰਦਾ ਸਾ, ਤਦ ਨਾਨਕ ਉਸ ਨੂੰ ਆਖਦਾ ਹੇ, ਮਰਦਾਨੇ, ਦੋਦਿਲਾ ਨਾ ਹੋ; ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਇਹੋ ਸੁਭਾਉ ਹੈ, ਜੋ ਇਨਾਂ ਦੀ ਚਾਲ ਛੱਡਕੇ ਪਰਮੇਸੁਰ ਦੇ ਰਾਹ ਵਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਏਹ ਉਸ ਨੂੰ ਸੁਦਾਈ ਅਰ ਰਾਹੀ ਆਖਣ ਲੱਗ ਜਾਇਆ ਕਰਦੇ ਹਨ: ਸੋ ਕੁਛ ਡਰ ਨਹੀਂ, ਕਿਉਕਿ ਅਸੀਂ ਇਨਾਂ ਦੀ ਕੁਛ ਪਰਵਾਹ ਨਹੀਂ ਰੱਖਦੇ : ਅਸੀਂ ਉਸ ਪਰਮੇਸੁਰ ਦੇ ਨਾਉਂ ਪੁਰ ਬਿਕੇ ਹੋਏ ਹਾਂ, ਜੋ ਸਭ ਦਾ ਮਾਲਕ ਹੈ । ਫੇਰ ਨਾਨਕ ਏਮਨਾਵਾਦ ਦੇ ਇਲਾਕੇ ਲਾਲੋ ਤਖਾਣ ਦੇ ਘਰ, ਜੋ ਵਡਾ ਉੱਤਮ ਸਾਧ ਸਾ, ਮਰਦਾਨੇ ਸਮੇਤ ਆ ਰਿਹਾ । ਜਾਂ ਉਥੇ ਕੋਈ ਦਿਨ ਠਹਿਰਨ ਦੀ ਸਲਾਹ ਹੋਈ, ਤਾਂ ਮਰਦਾਨਾ ਬੀ ਆਪਣਿਆਂ ਘਰਦਿਆਂ ਨੂੰ ਮਿਲਨੇ ਲਈ ਥੁਹੜਿਆਂ ਦਿਨਾਂ ਵਾਸਤੇ ਤਲਵੰਡੀ ਨੂੰ ਗਿਆ । ਅੱਗੇ ਬਾਲੇ ਦੀ ਗੱਲ ਸੁਣਕੇ ਤਾ ਮਹਿਤਾ ਕਾਲੂ ਅਰ ਤਿਸ ਦਾ ਭਾਈ ਲਾਲੂ ਨਾਨਕ ਦੀ ਵਲੋਂ ਦੁਖੀ ਹੋ ਹੀ ਰਹੇ ਸੇ, ਉਪਰੋਂ ਜਾਂ ਮਰਦਾਨੇ ਨੇ ਨਾਨਕ ਦੀ ਖਬਰਸਾਰ ਦਿੱਤੀ, ਤਾਂ ਹੋਰ ਬੀ ਦੁਖੀ ਹੋਕੇ ਤਿਸ ਦੇ ਗਲ ਦਾ ਹਾਰ ਹੋਏ । ਮਰਦਾਨੇ ਨੈ ਬਥੇਰਾ ਕਾਲੂ ਨੂੰ ਸਮਝਾਇਆ, ਕਿ ਮਹਿਤਾ ਜੀ, ਨਾਨਕ ਪਖੀਰ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ, ਬਲਕ मागं न्टा माग भडे पान्टमागं न्टा पान्टमा घल गिभा रैः पठ ਕਾਲੂ ਉਸ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਸੁਣਕੇ ਵਡੇ ਵਡੇ ਹਾਹੁਕੇ ਲੈਂਦਾ ਸੀ । ਇਤਨੇ ਵਿੱਚ ਰਾਇਬੁਲਾਰ ਨੈ, ਇਹ ਗੱਲ ਸੁਣਕੇ ਕਿ ਮਰਦਾਨਾ ਨਾਨਕ ਦੇ ਪਾਸੋਂ ਆਇਆ ਹੈ, ਤਿਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕੋਲ ਸੱਦਕੇ ਨਾਨਕ ਦੀਆਂ ਖਬਰਾਂ ਪੁੱਛੀਆਂ । ਜਾਂ ਮਰਦਾਨੇ ਨੇ ਉਸ ਦੀ ਉੱਤਮਤਾਈ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਦੱਸੀਆਂ, ਤਾਂ ਰਾਇ ਨੈ ਮਿੰਨਤ ਨਾਲ ਆਖਿਆ, ਜੇ ਮੈ ਨੂੰ ਬੀ ਉਸ ਦਾ ਦਰਸਨ ਕਰਾਵੇਂ, ਤਾਂ ਤੇਰਾ ਸਦਾ ਅਸਾਨੀ ਰਹਾਂਗਾ । ਮਰਦਾਨੇ ਨੈ ਕਿਹਾ, ਰਾਇ ਜੀ, ਮੇਰਾ ਪਖੀਰ ਪੁਰ ਜੋਰ ਤਾ ਕੁਛ ਨਹੀਂ, ਪਰ ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਵਲੋਂ ਲਿਆਉਣੇ ਵਿੱਚ ਕਸੂਰ ਨਾ ਕਰਾਂਗਾ । ਇਤਨੇ ਵਿੱਚ ਮਰਦਾਨਾ ਆਪਣੇ ਤਕਰਾਰ ਮੂਜਬ ਪਿੱਛੇ ਨੂੰ ਮੂੜਨ ਲੱਗਾ, ਅਰ ਭਾਈ ਬਾਲੇ ਨੂੰ ਬੀ, ਜੋ ਇਸ ਤੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਆਇਆ ਹੋਇਆ ਸਾ, ਸੰਗ ਲੈਕੇ ਲਾਲੋ ਤਖਾਣ ਦੇ ਘਰ ਬਾਬੇ ਨਾਨਕ ਨੂੰ ਆ ਮਿਲਿਆ, ਅਰ ਤਲਵੰਡੀ ਦੇ ਸੁਖਸਾਂਦ ਦੀ ਖਬਰ ਦੱਸੀ । ਇੱਕ ਦਿਨ, ਜਾਂ ਨਾਨਕ ਨੂੰ ਇਕੰਤ ਬੈਠੇ ਦੇਖਿਆ, ਤਾਂ ਮਰਦਾਨੇ ਅਰ ਬਾਲੇ ਨੇ ਹੱਥ ਜੋੜਕੇ ਅਰਦਾਸ ਕੀਤੀ, ਕਿ ਹੇ ਗੁਰੂ ਜੀ, ਰਾਇਬੁਲਾਰ ਆਪ ਦੇ ਦਰਸਨ ਦੀ ਬਹੁਤ ਪਿਆਸ ਰੱਖਦਾ ਹੈ ; ਜੇ ਅੱਜ ਤਲਵੰਡੀ ਨੂੰ ਚਲੋਂ, ਤਾਂ ਉਸ ਦਾ ਮਨੋਰਥ ਪੂਰਾ ਹੋ ਜਾਵੇ । ਨਾਨਕ ਨੈ ਉਨਾਂ ਦੀ ਅਰਜ ਮਨਜੂਰ ਕਰਕੇ ਲਾਲੋ ਤੇ ਰੁਖਸਤ ਲਈ, ਅਰ ਉੱਥੋਂ ਤੁਰਕੇ ਤਲਵੰਡੀ ਪਹੁੰਚੇ। ਜਾਂ ਬਾਲੇ ਦੇ ਖੂਹੇ ਪੁਰ ਆਕੇ ਡੇਰਾ ਕੀਤਾ, ਤਾਂ ਨਾਨਕ ਦੇ ਘਰ ਦੇ ਸੁਣਕੇ ਆਏ ਅਰ ਦੇਖਦੇ ਹੀ ਉਸ ਦੇ ਪਖੀਰੀ ਬਾਣੇ ਨੂੰ ਕੜਕਕੇ ਕਹਿਣ ਲੱਗੇ : ਨਾਨਕਾ ! ਇਹ ਕਿਆ ਭੇਸ ਬਣਾਇਆ ਹੈ? ਦੇਖ, ਅਸੀਂ ਤੇਰੇ ਮਾਤਾ ਪਿਤਾ ਤੇ ਚਾਚਾ ਅਰ ਹੋਰ ਸਰਬੰਧੀ ਤੈ ਨੂੰ ਦੇਖਕੇ ਕਿਹੇ ਦੁਖੀ ਹੁੰਦੇ ਹਾਂ : ਤੈ ਨੂੰ ਕੁਛ ਤਰਸ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ? ਇਹ ਗੱਲ ਸੁਣਕੇ ਨਾਨਕ ਨੈ ਮਾਰੂ ਰਾਗ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸਵਦ ਉਚਰਿਆ:

धिभा ग्भाठी भाडा रग्नेि, मंडेध ग्भाग पिडा ।'

ਸਤੁ ਹਮਾਰਾ ਚਾਚਾ ਕਹਿਯੇ, ਜਿਨ ਸੰਗ ਮਨੂਆ ਜਿਤਾ ॥ ੧ ॥

1 This piece of poetry is in Hindi with some Panjabi forms introduced. The following notes will make it intelligible, the words being given in the Vocabulary : -Kahiye is here 'let us call' or 'one may call,' as often in Hindi. Satu = Sat, the u being an old termination of the nom. Hamārā, -i, Hindi and Urdū, for Panj. asādā, -i. Jin sang for jin ke sang, along with whom : manua = man :

मूल लालू, गुल भैमा ।
मगले लेर र्धपठ न्टे घांपे, मे गुल रगिजे रैमा ? ।

ਰਹਾਉ-ਭਾਉ ਭਾਈ ਸੰਗ ਹਮਾਰੇ ਪ੍ਰੇਮ ਪੂਤ ਸੋ ਸੱਚਾ ।

ਧੀ ਹਮਾਰੇ ਧੀਰਜ ਬਣੀ, ਐਸੇ ਸੰਗ ਹਮ ਰਾਚਾ । ੨ ॥
ਸਾਂਤਿ ਹਮਾਰੇ ਸੰਗ ਸਹੇਲੀ ਮੱਤ ਹਮਾਰੀ ਚੇਲੀ ।
ष्टिये रर्रघ ग्भाग रग्नेि, माम माम मंग चेली । ३ ॥
ਏਕੰਕਾਰ ਹਮਾਰਾ ਖਾਵੰਦ, ਜਿਨ ਹਮ ਬਣਤ ਬਣਾਏ ।
ਉਸ ਕੋ ਤਜਾਗ ਔਰ ਕੋ ਲਾਗੇ, ਨਾਨਕ, ਸੋ ਦੁਖ ਪਾਏ । ੪ ॥

ਇਹ ਸੁਣਕੇ ਓਹ ਸਭ ਮਿਲਕੇ ਤਿਸ ਨੂੰ ਰਾਇ ਪਾਸ ਲਿਆਏ । ਰਾਇ ਤਿਸ ਦੇ ਦਰਸਨ ਤੇ ਬਹੁਤ ਖੁਸ ਹੋਇਆ । ਰਾਹਿ ਨੈ ਬਹੁਤ ਕਿਹਾ, ਕਿ ਹੇ ਨਾਨਕ, ਇੱਥੇ ਰਹੁ, ਮੈਂ ਤੈ ਨੂੰ ਕੁਛ ਜਮੀਨ ਮੁਖਤ ਦਿੰਦਾ ਹਾਂ; ਪਰ ਨਾਨਕ ਨੈ ਉੱਥੇ ਰਹਿਣਾ ਕਬੂਲ ਨਾ ਕੀਤਾ । ਘਰਦਿਆਂ ਨੈ ਬੀ ਬਹੁਤ ਕਿਹਾ: ਨਾਨਕ ਨੈ ਕਿਸੇ ਦੀ ਨਾ ਮੰਨਕੇ ਕਈ ਦਿਨਾਂ ਬਾਦ ਪਿੱਛੇ ਹਟਣੇ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਕੀਤੀ । ਨਾਨਕ ਦੇ ਚਾਚੇ ਲਾਲੂ ਨੇ ਕਿਹਾ, ਜੇ ਤੈਂ ਮੁਲਖ ਦਾ ਸੈਲ ਕਰਨਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਤੂੰ ਸਾ ਤੇ ਕੁਛ ਦੌਲਤ ਲੈਕੇ ਘੋੜਿਆਂ ਦੀ ਸੁਦਾਗਰੀ ਕਰਿਆ ਕਰ; ਪਰ ਪਖੀਰਾਂ ਦੇ ਹਾਲ ਫਿਰਨਾ ਤੇਰਾ ਸਾ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਭਾਉਂਦਾ। ਨਾਨਕ ਨੈ ਉਸ ਵੇਲੇ ਇਹ ਪਉੜੀ ਉੱਚਰਕੇ ਉੱਤਰ ਵਿੱਤਾ:—

ਸੁਣ ; ਸਾਸਤ ਸੌਦਾਗਰੀ, ਸਤ ਘੋੜੇ, ਲੈ ਚੱਲ । ਖਰਚ ਬੱਨ, ਚੰਗਿਆ

jitā for jītā: "the heart is alive." Bhau bhai-dhi hamare dhiraj-notice the play upon similar sounds: hamare here = hamare liye: aise sang = aisõ ke sath, aisõ se, connected with rāchā, and this is for racha, the sing. used for the plural to make the verse rhyme with the preceding, and also because ham, me, is used for maῖ, -u, for we should have räche, agreeing with ham. Sās sās = dam badam, moment by moment, every moment. Banat is here "creation," "creatures," in opposition to ham. Läge for lage. Notice that, as in Sanskrit poetry, the numbers are put at the end and not at the beginning of each couplet.

« PreviousContinue »