Page images
PDF
EPUB

Aristot. Poet. c. 26 p. 1462a ὡς οὐκ ἐλευθέρας κινήσεις μιμουμένων, wofür ich a. O. ὡς οὐκ ἐλευθέρας μιμουμένων vorgeschlagen habe). Α1kest. 36 πόσιν ἐκλύσουσ', 632 οὐ γὰρ τοιούτων ἐνδεής, Androm. 929 πῶς οὖν τάδ', ὡς εἴποις ἄν, ἐξημάρτανον (mit Lenting der Hermione zugewiesen), 1064 κρυπτος καταφθάς, Bacch. 402 ἱκοίμαν ποτὲ Κύπρον, 606 ἀλλ ̓ ἅμ ̓ ἐξανίστατε, 640 ῥᾳδίως γοῦν (und vorher mit Fix ψοφεῖ γάρ), 759 φερόμενοι Βάκχας ἔπι, Hel. 583 καὶ τίς βλέποντα σχήματ' ἐξεργάζεται, 587 ἅμ ̓ ἐνθάδ ̓ ἔπελες ἐν Τροίᾳ θ ̓ ἅμα; 613 τὸ μόρσιμον σώσασα, πνεῦμ ̓ ἐς οὐρανόν, 663 λέγ ̓ ὡς ἀρεστὰ πάντα δῶρα δαιμόνων, 1398 ἄγαν γὰρ αὐτὸν οὐ παροῦσ ̓ ὅμως στένεις, Elektr. 1 ὦ γῆς παλαιὸν ἕρκος, 14 ἔλειπον ὅτε Τροίαν ἔπλει, 130 τίνα δ ̓ οἶμον, ὦ . . ἀλατεύεις (αλ. mit Hartung), 232 ἀμφοῖν λαβεῖν, 236 ἔχει μέν, ἀσθενὴς δ' ἀεὶ φεύγων ἀνήρ, 308 ἢ γυμνὸν ἕξω σῶμα καὶδεσθήσομαι, 311 αὐαίνομαι δὲ γυμνὰς οὖσα παρθένος | ἀνέορτος . . τητωμένη (Umstellung von Kirchhoff), 330 τύμβῳ ἐν καλῷ, 335 κάρα . . ξυρῆκες ὄμμα τ' ἐκτακέν, 358 ἀντὶ γὰρ ἀρεστῶν λόγων, 369 - 372 delet (so dass nach den Athetesen von Schenkl und Wilamowitz nur 367 f., 380-385, 391 ff. übrig bleiben), 413 κέλευε δ ̓ οὖν, τῶνδ ̓ εἰς δόμους ἀφιγμένων, ἐλθεῖν ξένιά (ξένια mit Weil) τ ̓ εἰς δαῖτα π. τ. (mit Nauck nach 416 gestellt), 508 ὅμως δ ̓ οὖν τοῦτό που κἠρεσκόμην (oder καρέσκομαι), 519 μολὼν δ ̓ ἐπρέσβευσ ̓ ἄθλιον τύμβον, 553 τοῦ ποτ', Ηλέκτρα, φίλων παλαιὸν ἀνδρὸς λείψανον κυρεῖ τόδε; 565 δν φαίνουσί σοι, nach 582 Lücke, 611 πατρῷον οἶκον καὶ πόλιν (πάλιν) λαβεῖν, 615 οὐδάμ ̓ ἂν σφ ̓ ἕλοις (wie Weil), 628 πόσων μετ ̓ ἀστῶν, 646 ἐκεῖνον τήνδε τ', 664-6 werden ganz der Elektra zugewiesen, 672 f. delet, 676 δὺς δῆτα νίκην τοῖσδε τιμωροῖς πατρός, 764 delet, 773 (und mit Steinberg 771) delet, 780 ποίαν πορεύεσθ ̓ ἔστε τ ̓ ἐκ ποίας χθονός, 784 νῦν μὲν παρ' ὑμῶν χρὴ συνεστίους ἐμοὶ γενέσθαι, 796 ἄναξ, ἕτοιμοι κοὐκ ἀπαρνούμεσθα μὴ οὐ, 910 ἃ κεἰπεῖν, 928 ἐπηυρέσθην κακόν . . τὴν κείνης τύχην, 942-44 delet (942 ἔχθει κακά), 952 ἔρρ ̓ ὅς γε δειλὸς ὤν, 962 εἰς ἄλλον λόχον, 977 f. θιγὼν (mit Weil) δὲ μητρὸς μητρὶ δὴλ δώσω δίκας· θεῷ δὲ πατρὸς διαμεθεὶς τιμωρίαν, 980 f. delet, 986 καὶ δεινὰ δράσω καὶ θεοῖς δοκεῖ τάδε, ἔστω, 1019 θνήσκειν ὧδ ̓ ἃ γειναίμην ἐγώ, 1030-40 delet, 1035 τούτου δ ̓ ὑπόντος ὅταν, 1051 εἰκαι (βίαι) ἔλεξας· ἡ (oder σὴ) δίκη, 1958 ή πικρὰ κλύουσα, 1060 εὐχὴ δ ̓ ὧδε μοι προοίμιον, Herakl. 65 μάντις δ ̓ ἴσθ ̓ ἂν οὐ καλὸς τάδ ̓ ὤν, 181 ὑπάρχει γὰρ . εἰπεῖν ἀκούσαντ' .. πάρεστί μοι, 681 φίλοις παρόντες (παρόντε) σὺν θεοῖσιν ὠφελεῖν, 710 σὺν (τέκνου) τέκνοις ἐμοῖς, Herk. 186 οὐκ ἂν σέ γ' αινέσειαν, 257 τῶν νέων (ἀβουλία), 1228 φέρει τὰ θεῖα πτώματ', Hiket. 27 καινὸν τόδ ̓ ἔργον, 100 γραῖαι γυναίκες αἶδε μητέρες, τέκνον, 445 τοὺς ἀριστέων (und vielleicht σθένειν für φρονεῖν), 577 πονοῦσι πολλὰ πόλλ' εὐδαίμονα, 728 εἴργει δ' ὑβριστὴν λαόν, Hippol. 271 ἄλλως ἐλέγχεις· οὐ γὰρ κτέ, Iph. Αul. 373 χειρῶν ἔκατι, 523 πῶς ἂν ὑπολάβουν λόγον; 573 ἔπελες, ὦ Πάρις, 1180 ἄπει· (mit Madvig) βραχείας προφάσεως δὲ δεῖ, 1380 ἢν παρῶσι, Ion 68 λέληθέ μ', ὡς δοκεῖ, 71 f. ἔλθῃ . . γνωσθεὶς

Κρεούσῃ, 324 - 5 werden nach 327 gestellt, Med. 1058 ἦ καὶ (mit Weil) μετ ̓ ἐχθρῶν ζῶντες, Orest. 773 βουλεύουσι δή, fragm. 38, 2 κοὐκ ἐρωτῶσιν λέγων, 61, 2 ἢ χρηστὸν ὄντα γνώσομαί σ' ἢ (καὶ) κακόν, 188, 2 παῦσαι δὲ μολπῶν, 194, 2 πόλει τε χρηστός, 240, 1 οὐκ ἔστιν ὅστις ἡδο νὰς ζητῶν βίου, 287, 5 χᾧ μηδέν· ἀριθμὸν und 15 εἰς τέλος δὲ δυστυ χῶν, 288, 15 wird in 2 eingefugt: οὐκ εἰσίν, οὐκ εἴσ ̓, αἱ κακαὶ δὲ συμφοραὶ τὰ θεῖα πυργοῦσ ̓, εἴ τις κτέ. und 14 εὔχοιτο, μόλις εὐχαῖσι συλλέ γειν βίον, 324, 5 ἐν τοῖς δ ̓ ἔχουσιν εὐθενεῖν πέφυχ ̓ ὅδε, 347, 1 ἐσθλοῖς παρέστην κἀφθόνησ ̓ ἀεὶ βροτῶν, 347, 4 τὸ δ ̓ ἦν ἄρ ̓ οὐκ ἀρεστόν, 362, 2 f. ἥδιον ἀνθρώποισιν· οἱ δὲ . . χρόνῳ δὲ ὁρῶσι, δυσφιλέστερον βροτοῖς und 54 ὥς σ' ἐγώ, 364, 21 ὁμιλίας τε τὰς γεραιτέρων φίλει, 406, 3 γυναῖκας ἕπερ, 407, 4 οὐκ ἀλλ' ὅθεν νιν μόχθος, 409, 1 τῆς εὐγενοῦς γάρ, κἂν ἄμορφος ᾖ, γάμον, 414, 1 πρόσπολον πέλειν, 417, 4 θράσους κρατεῖν δὲ, 446, 2 ὥς σ ̓ ἡδὺ λεύσσειν, 489 εἰ δέ (τις) φθαρεῖσα παρθένος | τοὺς παῖδας ἐξέθηκεν εἰς βουφόρβια | φοβουμένη τὸν πατέρα, σὺ δὲ) δράσεις φόνον; 501, 3 ὡς δ ̓ εἴσ ̓ ἀμείνους ἀρσένων, ἔγνων ἐγώ, 532, 1 πάσας στυγῶ γυναῖκας, ἐκ πασῶν δὲ σέ, 706, 1 ἐν χεροῖν λαβών, 778, 3 ἢ καὶ πολυίταις, 803, 4 εἰ χρῇ διελθεῖν . . τιμώμενος, 830, 2 δῆλα δ ̓ ὡς, 935, 2 πέριξ ἔχοντα γῆν, fragm. ed. Weil V. 44 πειράσομαι δὴ μὴ μετ' αἰσχύνης. Sophocl. Aias 1288 σὺν δ ̓ ἐγὼ τί δρῶν; Εl. 531 τὴν ἦν τε καμήν, Trach. 145 χώροισιν ἄφετον, οὗ νιν οὐ θάλπος.

In meiner Besprechung der Schrift habe ich folgende Vorschläge gemacht: Androm. 1064 λόγῳ καταστάς, Elektr. 333 πολλοὶ δ ̓ ἐπιστέλλουσιν ἑρμηνεῖ λόγῳ, 611 πατρῷον οἶκον καὶ θρόνους πάλιν λαβεῖν, 795 εἰ δὴ . . χρεών mit Tilgung von 796, fragm. 188, 2 παῦσαι δὲ μέλπων, 407 ποῦ ποῖον οἰκεῖ, 409 τὴν εὐγένειαν . . γάμος, τό τ' ἀξίωμα μᾶλλον ἢ τὰ χρήματα τιμῶσιν ἐσθλοὶ πρὸς τεχνουργίαν λαβεῖν, 830, 2 τὸ ζῆν δὲ θνήσκειν ἐστίν; οὐχ ὅπως βροτῶν κτέ. Ausserdem habe ich ebendaselbst S. 398 - 401 vermuthet Εl. 52 στάθμης πονηρᾶς, 131 τινα δὲ χθόν', 247 θητικόν γάμον, 340 ὁρμώμενον, 469 Ἕκτορος ὄμμα τροπαῖοι, 508 ταυτό γ ̓ οὐκ ἦν ἔσχ ̓ ὅ με, 609 οὐδ ̓ ἐλλέλοιπεν ἐλπίς, 758 ἔπισχε, τρανῶς ἕως μάθης, 885 ἔχθιστον für Αἴγισθον, 952 οὐδὲν εἰδὼς ἣν ἐφευρεθείς κτέ, 1100 τύχη (κρατεῖ πάντ ̓ εἰς γάμους, 1156 μεταδρόμους λόχους, 1202 μετεστάθη πρὸς οὗρον, 1207 ἔδειξε μαστὸν ἐν λιταίσι. Endlich 1 ὦ γῆς παλαιὸν ἄγκος Philol. Anz. Χ S. 162, 789 οὐδ ̓ ἀπαρνούμεσθα δή ebendaselbst S. 292.

1 γῆς "Αργος hält, wie es Or. 714 Αργους γαίαν heisse, für eine Umkehr (αντιστρόφως), hervorgebracht durch die Tendenz dem nomen proprium den Hauptaccent zu geben, Karl Frey Jahrb. f. class. Philol. 1880 S. 407.

1072 ἥτις δ ̓ ἀπόντος ἐκ δόμων ἀνδρὸς γυνή oder ἀνδρὸς δ ̓ ἀπόντος ἐκ δόμων ἥτις γυνή Nauck (s. oben S. 4).

Herakles.

1241 παρεσκευάσμεθ ̓, ὥς τι δρᾶν νέον Gomperz Zeitschr. f. d. österr. Gymn. 1880 S. 592.

Hiketides.

953 σμικρόν τι χρῆμα Blaydes Ausg. der Lysistr. 1880.

Hippolytos.

Ausgewählte Tragödien des Euripides. Viertes Bändchen: Hippolytus. Erklärt von Th. Barthold. Mit einer Tafel. Berlin 1880. XLV, 178 S. 8. Vgl. die Besprechung von N. Wecklein Jahrb. f. class. Philol. 1880 S. 380-390, von J. Kvíčala im Lit. Centralblatt 1881 nr. 6, von Metzger, Bl. f. d. bayer. Gymn.- und Realschulw. XVI S. 237-239.

Die Einleitung handelt erstens über den Mythus von Hippolytos und Phädra vor Euripides, zweitens über des Euripides Ιππόλυτος στεφανηφόρος (Zeit der Auführung, Benennung. Inhalt und Gliederung des Stückes. Scenisches. Charakteristik der Personen. Kritik der dramatischen Oekonomie und Erklärung der Göttererscheinungen), drittens über die anderweitige künstlerische Behandlung der Phädrasage (Des Euripides erster Ιππόλυτος und die Φαίδρα des Sophokles. Nachahmungen späterer Dichter. Nachahmung durch die bildende Kunst, wozu eine Tafel zwei Bilder von einem Sarkophag in Girgenti giebt). Der ausführliche Commentar und der kritische Anhang enthalten Ergebnisse einer gründlichen und scharfsinnigen Bearbeitung, von denen wir folgende anfuhren: 77 ἐαρινή nach dem Schol., 131 f. τειρομέναν νιν ἔχειν ἔντοσθε δέμας νοσερὰν οἴκων, 126 φάρεα πορφύρεα = 136 τάνδε κατ ̓ ἀβρῶτος, 323 ἀπελθοῦσ ̓ für ἁμαρτεῖν ἐν δὲ σοὶ λελείψομαι 324 soll heissen »bei dir werde ich bleiben«), 364 πρὶν σὰν παθεῖν κατάλυσιν φρενῶν, 423 delet, 437 f. πέπονθας οὐ περισσὸν οὐδ ̓ ἔξω λόγου· | ἐρᾷς κτέ., 468-470 delet, 491 δεῖ σ', ἀλλὰ τἀνδρός· ᾧ τάχος διοιστέον κτέ., 506 φεύγω, λανθάνουσ ἁλώσομαι, 549 vielleicht ist ειρεσία auf die Luftfahrt der Iole zu beziehen, von welcher Plutarch parall. 13 berichtet, 560 τὰν delet, 587 κακὰ für βοά (das übrige nach Weil), 638 τὸ μηδὲν οὖσ ̓, ἀμήχανος, 663 εἴσομαι γεγευμένος bedeutet: ich werde mir merken, dass ich gekostet habe«, wenn nicht ein von sloopa abhängiger Satz (»ob deine Herrin wohl noch frecher ist als du«) ausgefallen ist, 670 ἔχομεν ἢ τίνας . . λύειν λόγους, 739 πατρὸς delet, 749 Ζανὸς παρὰ κοιτᾶν, 753 πορθμὶς πᾶ, 776 πάντες οἱ πέλας τάχα, 809 ἐκλύεθ' (aus 825), 829 πότημ ̓ ἐς Αιδου, 849 ὁρᾷ | τὸ φάος ἁλίου τε καὶ, 903 ἐφ ̓ ᾧ μεταστένεις (καταστένεις), 953 ὅσιος καπήλευ, 959 δέλτω δ ̓ ἁλίσκει, 1189 ἁπταῖσιν (»die am Wagen befestigten«), 1289 ist lückenhaft, 1370 ff. sind fehlerhaft überliefert, 1434

θεῶν (θελόντων oder) ἀγόντων, 1453 ὦ χαῖρέ μοι σύ. Iph. Τ. 99 μοχλῶν.

An die Besprechung der Ausgabe habe ich folgende Bemerkungen geknüpft: 67 αἰγλάεντα κατ ̓ οὐρανὸν ναίουσ ̓ εὐπατέρεια Ζανὸς πολύχρυσον αὐλάν, 121 f. »ein Ort ist benannt nach einem Felsen, der Wasser vom Okeanos sprudelta, 131 f. τειρομέναν νοσερᾶς αὐτὰν δέμας ἐντὸς ἔχειν κοίτας, 135 τάνδ' ἀβρωσίᾳ (mit Hartung) = πορφύρεα φάρη, 330. 331 sind interpoliert, 441f. οὐ τἄρα λύει . . νόσον μαλάσσειν, 468 f. οὐδὲ στέ γην ἂν εἰς κατηρεφεῖς δοκούς κανὼν ἀκριβώσειεν, 550 δρομάδα μαινάδα τιν ὥστε Βάκχαν, 576 κέλαδος ἔνδον ἵσταται, 715 f. ἓν δέ, πᾶν στρέφουσ ἔπος, εὑροῦσ ̓ ἄκος δὴ τῆσδε συμφορᾶς ἔχω, 746 σεμνὸν τέρμονα κραίνων, 775 ἀλγεινὸν φρενῶν μίασμα, 953 ὁσίαν καπηλευ, 1070 αἰα? | χρίει πρὸς ήπαρ, 1195 πώλοις ὁμοκλῇ, 1271 ἀρκυστάτῳ πτερῷ.

Kvičala vermuthet 324 οὐδέ σου λελείψομαι.

Metzger vermuthet 19 προστυχών, 115 φρονοῦντας ὥσπερ οὐ, 122 πέλεται, 141 f. ή σύ γ' ἔνθεος . . ἢ κἀπὶ, 234 μόθον ἐστέλλου, 324 οὐδὲ σου λελείψομαι, 469 πῶς δὲ τὴν τύχην, 780-89 und 1034 f. delet, Lücke vor 1012, 1005 μὴν für γάρ, 1013 ἀλλ ̓ ἦ, 1045 ως δεξιν, 1274 θέλγει δὲ μαινομέναν κραδίαν ᾧ, 1279 f. werden umgestellt (mit der Aenderung von τὰν in τοὺς), 1381 ἐκκομίζεται κακόν.

114 f. schreibt Isidor Hilberg Wiener Studien II 1 S. 143 τοὺς νέους γὰρ οὐ μιμητέον φρονοῦντας (οὕτω πως πρέπει δούλοις λέγειν) (»der Jugend nachzuthun, der - aufgeklärten).

255 πρὸς ἄκρον καὶ μὴ μυελόν ψυχῆς, 761 Μουνίχου, 785 τὰ πολλὰ πράσσειν οὐκ ἐν ἀσφαλεῖ βροτοῖς, 1377 κατά τ ̓ εὐνᾶσαι τὸν ἐμὸν βίοτον Herwerden Mnemosyne N. S. vol. VIII p. 110.

1086 τἆρ ̓ für ἆρ' Blaydes Ausg der Lysistr. 1880.

Bei Besprechung der Schrift von Gloël de interp. Hipp. f. E. (vgl. Jahresbericht 1879 Abth. I S. 81) macht R. Fecht in der Philol. Rundschau I nr. 19 S. 589 - 593 folgende Bemerkungen: nach Tilgung von 1049 f. ist nicht θανεῖ zu ergänzen, sondern Hippolyt fällt dem Vater in die Rede, um ihn zu verhindern den verhängnissvollen Fluch zu vollenden, 866-70 ist einer der beiden Halbehorführerinnen, 871-73 der Choregie zuzuweisen, 115 φρονοῦντες οὕτως ὡς πρέπει σοφοῖς φρονεῖν, 1014 ήκιστά γ' εἰ δὴ ἥκιστ ̓ ἐπεί γε).

Ιφιγένεια ἡ ἐν Αἰλίδι.

330 τὸ βουλόμενον ἔκνιζε, 373 μηδέν ̓ οὖν χάριτος ἕκατι, 573 ὤφελες, ὦ Πάρι, μή ποτε σὺ βουκόλος ἀργενναῖοι τραφῆν, 801 εἰ τῶν Ἀχαιῶν ἔνδον ὁ στρατηλάτης, τίς ἂν φράσεις, 1170 ὠνούμενον, 1192f. τίς δὲ καὶ προσπτύξεται (und mit Weil ἵν ̓ αὐτῶν προσέμενος κτάνης τινά;), 1309

ἐμὸν δὲ θάνατον, ὄνομα φέροντα Δαναΐδαις προθύματος, 1399 καὶ παῖδες οὗτοι καὶ γαμήλων λέχος), 1473 ως ναυκληρίαν, 1495 f. fordert der Gedanke ἵνα τὰ δόρατα μέμονε ναι ἅλιον οἶομα διαπερᾶν λινοπόροισιν αὔραις N. Wecklein Jahrb. f. class. Philol. 1880 S. 393-396.

893 φρενῶν γὰρ εἶχε σὺς πόσις τότ' εὖ, 1195 μόνον διαφέρει (»kommt es dir nur auf dein Scepter an?«) A. Nauck (s. oben S. 4).

Ιφιγένεια ἡ ἐν Ταύροις.

386 τοσαύτην ἀνομίαν, 387. 388 delet, 389 τοὺς ἐνθάδ', 391 οὐδὲν γὰρ οἶμαι δαιμόνων, 825 Οινομάου κόρην A. Nauck (s. oben S. 4). Derselbe vertheidigt auch seine frühere Aenderung πρὸς κέντρα λακτίζον τες 1396.

397 διαμείψαι, 447 ἥδιστ ̓ ἂν ἀγγελίαν, 934. 935 sind vor 932 einzufügen, 1023 οὐκ ἂν δύναιο, 1132 προλιπούσα πλάτας βήσει ῥοθίοις = χαρίτων τᾶς ἁβροπλούτοιο χλιδᾶς, 1314 βωμοῖς ἐφίστατο Weeklein Jahrb. f. class. Philol. 1880 S. 396-398.

Zu 932 schützt O. R. Revue de Philol. IV p. 127 die überlieferte Form ἠγγέλης mit der Form ἐπαγγελῇ, welche sich in einer von Foucart Bulletin de correspondance hellénique 1880 p. 225 sq. publicierten attischen Inschrift des 5. Jahrhunderts (Zeile 19) findet.

Zu 1134 ff. macht Leopold Brunn in der Abhandlung über axaTOS (Festschrift des Stettiner Stadtgymnasiums zur Begrüssung der XXXV. Philologenversammlung 1880 S. 39-72) S. 47 f. die Bemerkung, dass in der Verbesserung der Stelle von Seidler πρὸ προτόνου κατὰ πρώτ ραν ὑπὲρ στόλον ἐκπετάσουσι πόδες nur ein Punkt von nautischen Gesichtspunkten aus zu beanstanden sei. Der von hinten stehende Wind fülle die Segel so stark, dass die Schooten dieselben über die Gallion (σólov, die vordere Spitze des Fahrzeuges) ausspannen. Dagegen könne es nicht geschehen, dass die Segel vor den apótоvos, den Stag, zu stehen kommen. Da sie aber so fest gegen den Stag gebläht werden können, dass sie sich zu beiden Seiten desselben bauschen, so vermuthet Brunn πρὸς προτόνους.

I o n.

Lud. Enthoven, De Ione fabula Euripidea quaestiones selectae. Diss. von Bonn 1880. 66 S. 8. Besprochen von Wecklein im Philol. Anzeiger XI S. 153–157.

Der erste Abschnitt handelt über die Zeit der Aufführung, für welche nach der Zahl der Auflösungen, nach Aristoph. Lys. 911 to tou Пlavòs xalóv, worin eine Anspielung auf das Beilager des Apollon und der Kreusa gefunden wird (die Lysistrate fällt in das Jahr 411) und

« PreviousContinue »