66 quod utrifque commune eft, eorum confequentia contraria non funt, fed fæpe eadem." Fallit ergo hoc ex relatis: pater eft dives; ergo filius eft pauper:" quia propofitio non eft reciproca; omnis enim dives non eft pater. Et hoc etiam ex adverfis: "homo eft fenfu præditus; bestia igitur fenfu caret. Homo mortalis; beftia igitur immortalis:" quippe nec fenfu præditum, nec mortale est homini proprium; fed utrique contrario commune, et homini et beftiæ. Hoc etiam ex contradicentibus: "homo eft animal; ergo non homo eft non animal." Hoc denique ex privantibus: "videns vivit ; ergo cæcus eft mortuus:" vivere enim et videnti et cæco commune eft. "Non enim idem non dici de contrariis, fed contraria de eodem dici non poffunt; immo quod fufcipit unum contrariorum, suscipit alterum; et quod unum non fufcipit, neque alterum;" ut, "in quo eft amor, in eo poteft effe odium. Quibus nullum est jus, iis nulla fit injuria.' Eft et alius parium fine notis modus, " quo interdum laceffiti, par pari reponimus." Qualis eft Virgil. Ecl. 3, in illa paftorum alterna contentione repetitum illud; "Dic quib. in terris, &c." Cujufmodi eft et illud Mat. 21, 23, "Qua authoritate facis ifta ?" &c. "Interrogabo vos ego etiam quiddam: Baptifma Joannis unde erat ?" Affine eft illud Cic. Off. 2, " Cato, cùm ab eo quæreretur, quid effet fœnerari? refpondit, quid hominem occidere. &c. در Paria verò ficta quorum effe proprium fuprà diximus rem veram arguere, funt illa apud Ciceronem, Invent. I, ex Æfchine Socratico; ubi Afpafia cum Xenophontis uxore et Xenophonte ipfo fic inducitur locuta: "dic mihi, quæfo, Xenophontis uxor, fi vicina tua melius habeat aurum quàm tu habes, utrum illius an tuum malis? Illius, inquit. Et fi veftem? Illius verò refpondit. Age verò, fi virum illa meliorem, an illius malis." Hic mulier erubuit. Comparatio fic fe habet: fi aurum, fi veftem vicina meliorem habere malles quàm tuam, malle etiam meliorem vicinæ virum argueris. Non dicit vicinam habere aurum aut veftem meliorem, fed fingit aut ponit, eámque fi mallet Xenophontis uxor, arguitur malle virum quoque vicinæ fi melior fit, < CAP. XIX. De Majoribus. “Imparia funt, quorum quantitas non est una." "Non una," i. e. non eadem; quorum par ratio non eft contrariorum enim contraria ratio eft. Major autem vel minor quantitas æftimanda eft ex rerum quæ comparantur, elatione vel fummiffione, ut inquit Cic. in Top. i. e. exceffu vel defectu; quæ vel notis indicantur, vel, fi defunt notæ, aliis vocibus, quæ exceffum vel defectum fignificant, intelliguntur. Ex eo autem quod fuprà de logica quantitate diximus, intelligendum eft id logicè majus quoque effe, cujus non folùm magnitudo, menfura, aut numerus, fed etiam auctoritas, potentia, pra ftantia, probabilitas, difficultas, aut quid hujufmodi majus eft; vel brevius, quod quavis ratione exceffum habet, id majus eft; idque non folùm rei ipfius natura, fed vel opinione differentis. Majus igitur eft cujus quantitas excedit id quod minus eft: majus enim hic adhibetur ad arguendum minus. Quemadmodum autem parium, ita argumenti à majore, forma alia contracta eft, quæ notis brevius indicatur; alia explicata, quæ partibus plenius diftinguitur. Contractioris formæ notæ funt vel nomina comparativa et fuperlativa fuos cafus regentia, vel verba quædam; et ea quidem utraque non folùm quæ exceffum fignificant, ut major, melior, pejor; præftare, fuperare, vincere, excedere, præferri," cùm referuntur ad id quod arguit, verùm etiam ea cùm nomina tum verba quæ defectum fignificant, ut "minor, inferior, pofthabeo, cedo, vincor, fuperor," fi referuntur ad id quod arguitur. Explicata autem forma nunc eft cum notis, nunc fine notis. Notæ funt "non folùm, fed etiam;" non, tam, quam, et comparationes, verbáque, ut fuprà, non modò elationem fignificantia cum particula "quàm," fi ea particula tribuatur ei femper quod arguitur, fed etiam ea quæ fummiffionem fignificant, fi modò particula "quàm" referatur ad id quod arguit: ut, "minus eft amicum pulfare, quàm patrem." Sed hoc exemplum arguit potius à minori quàm grave fcelus fit pulfare patrem, quàm a majori non admodum grave effe pulfare amicum. Idem de cæteris hujufmodi eft dicendum. Exemplum primæ notæ: Cic. pro Muræna: "Tollitur è medio non folùm ifta verbofa fimulatio prudentiæ, fed etiam illa domina rerum fapientia. Spernitur orator non folùm odiofus in dicendo aut loquax, verùm etiam bonus." In hujufmodi exemplis " fed etiam" eft propofitio, et, ut majus, arguit redditionem "non folum," ut minus. Huic nota affinis eft "immo," immo," vel "immo verò." Cujufmodi eft illud apud Terent. "Thr. Magnas verò agere gratias Thais mihi? Gn. Ingentes. Thr. Ain tu? læta eft. Gn. Non tam ipfo quidem dono, quàm abs te datum effe: id verò feriò triumphat." Hic facile intelligitur "immo ingentes" et "immo id feriò triumphat." Ingentes gratiæ arguunt magnas; et triumphare, lætam effe. Sic Catil. 1: "Hic tamen vivit, vivit? immo verò in fenatum venit." Et illud Ver. 3: "Non furem, fed raptorem; non adulterum, fed expugnatorem pudicitiæ," &c. Exemplum fecundæ notæ, comparativorum fcilicet et verborum cum particula "quàm," eft ex Cic. pro Marcello: "Plus admirationis habitura, quam gloriæ." Sed ambiguum: aut enim plus admirationis arguit minus gloriæ, et fic argumentum eft à majori, aut minor gloria fi magna fit, arguit maximam admirationem. Verborum elationem fignificantium cum particula quàm" exemplum hoc erit; "mendicare præftat, quàm furari." Hic mendicare, quanquam inhoneftum, ut magis tamen et potius faciendum, arguit multo minus effe furandum. 66 "Sic malo illud," fcilicet quod arguit, "quàm hoc," fcilicet quod arguitur: ut Juvenal Satyra 8, adverfus gloriofum nobilem: "Malo "Malo pater tibi fit Therfites, dummodo tu fis Eacidæ fimilis, Vulcaniaque arma capeffas, Quam te Therfitæ fimilem producat Achilles." Quod malit ignobilem fortem, quod tamen non eft ita optandum, ex eo arguit atque oftendit à majori five à potiori quàm minime velit nobilem ignavum. Cæfar: "Malo modeftiam in milite, quam virtutem." Modeftia, judicio Cæfaris, præftantior et major, arguit virtutem five fortitudinem in milite minus effe quàm modeftia requirendam : vel potius à minori exaggerat modeftiæ laudem in milite præ virtutis laude. Sequitur majorum tractatio fine notis." Atque in hoc folùm genere id majus eft cujus probabilitas aut difficultas eft major. Hic etiam logici regulas confequentiæ tradere folent non folùm negando, ut vult Ariftot. Rhet. 2, 23, verùm etiam affirmando, pro quantitatis diverfa vi et confideratione, in exemplis diverfis : ejufdem enim exempli una tantùm ratio eft. Si majus eft probabilius, duntaxat negando, in hunc modum: quod non valet in majore, non valebit in minore," Si majus eft difficilius aut incredibilius, duntaxat affirmando: "quod in re majore valet, valet in minore," ut inquit Cic. in Top. Hujus exemplum eft Æneid. 1: "O focii (neque enim ignari fumus ante malorum) O paffi graviora ! dabit deus his quoque finem." Si gravioribus malis dedit deus finem, dabit his certè. Sic Cic. pro Muræna: "Noli tam effe injuftus, ut cùm tui fontes vel inimicis tuis pateant, noftros rivulos etiam amicis putes claufos effe oportere." "Ficta etiam majora idem valent in fuis confequentiis vel refutandis vel probandis." Refutandi exemplum eft Terent. Heaut. Satrapas fi fiet.. Nedum Nedum tu poffis:quafi diceret, finge fatrapam effe. 66 Et Æneid. 5: Magnanime Ænea, non fi mihi Jupiter auctor Nec nos obniti contrà, nec tendere tantùm dente. CAP. XX. De Minoribus. Majus et minus inter fe affecta et relata funt: adeóque unius definitionem qui norit, norit alterius. Ut igitur majus eft cujus quantitas excedit," ita minus eft cujus quantitas exceditur." Quantitas autem ut majoris erat in qualibet rerum elatione five exceffu, ita nunc minoris eft in qualibet rerum fummiffione five defectu. Sententiarum enim minor probabilitas aut difficultas locum non habet, nifi in minorum forma explicata; quod ex majorum quoque explicata forma intelligi poteft. Minus igitur eft cujus quantitas exceditur à majore: argumentum itaque à minore eft, cùm id quod minus eft, adhibetur ad arguendum id quod eft majus. Minora etiam vel brevius indicantur notis, vel plenius diftinguuntur partibus. Hujus utriufque formæ vel propriæ funt minorum notæ, vel negationes parium. Propriæ notæ contractioris formæ funt primùm, voces comparativæ grammaticæ, cùm nomina tum verba, elationem utraque fignificantia, fi modò attribuantur ei quod arguitur. Ovid. 2 de Trift. "Sævior es trifti Bufiride." Hic minor fævitia Bufiridis arguit majorem illius in quem poeta invehitur. "Præftat fapientia divitiis." "Sævior" et 攀 66 præftat" elationem fignificant, et notæ funt majoris; fed quia tribuuntur ei quod arguitur, argumentum utrobique est à minori. Atque hoc fedulò advertendum eft, ut ar gumentum |