Page images
PDF
EPUB
[blocks in formation]
[blocks in formation]

Erst Landmesser, darauf Arzt u. Prof. d. Medicin, später auch d. Physik an d. Univ. zu Kopenhagen (W) (NK),

geb. 1749, Juni 17, Bergen, Norwegen, gest. 1800. . . . . . Kopenhagen.

De systemate Copernicano sive vero, Havn. 4767. De usu Matheseos in explicandis phaenomenis in codice sacro, Ib. 1768. De latitudine et longitudine loci, Ib. 1769. De mathesi universali, Ib. 1774.

Abaco, s. Abbaco.

Abano (Apono), Pietro di. Arzt und Astrolog, Prof. d. Medicin an d. Univ. zu Padua (J) (Ni. XXVI),

geb. 1250 etwa, Abano (Apono) bei Padua,

gest. 1316 . . . . . Padua. Astrolabium planum in tabulis ascendens etc. cum tractatu nativitatum, Venet. 1502. Geomantia, Ib. 1556. Opera artis (ein alchemist. Buch). Heptameron seu Elementa magica, Parisiis 4567.

Starb, der Zauberei und Ketzerei angeklagt, im Inquisitionsgefängnisse, und wurde in Elligie verbrannt. Abatia (Abbatia), Bernard. Mathematiker u. Astrolog (NB) (J),

geb. 1540. . . . . Toulouse,
gest. 1590 etwa.

Arzt,

Arzt,

Lehrte zu Paris Mathematik, die Rechte u. alte Sprachen, verfasste auch mehre Schriften, von denen die Zeitgenossen mit Lobe sprechen.

Abauzit, Firmin. Theolog, Bibliothekar in Genf, wohin seine Mutter, eine Protestantin, sich mit ihm, als Kind, bei Aufhebung des Edicts von Nantes, aus Frankreich geflüchtet hatte (BDN) (SG) (HN),

geb. 1679, Nov. 11, Uzès, Languedoc, gest. 1767, März 20, Genf. Vertheidigte Newton, mit dem er im Briefwechsel stand, gegen den Jesuiten Castel, und fand in d. Principiis mathematicis einen Fehler auf, den Newton anerkannte und verbesserte. Stand auch mit s'Gravesande im Briefverkehr, veröffentlichte keine mathematischen oder physikal. Schriften, aber seine hinterlassenen Werke und Papiere enthalten deren eiPoggendorff, Handwörterbuch.

nige, z. B. Des aurores boréales. Sur les éclipses de la Lune. Quelques lettres sur la pesanteur. Etc.

Abbaco (Abaco), Paolo dall'. —- Eigentlich Paolo Dagomari heissend, nur wegen seiner, für die Zeit ungewöhnlichen, Kenntnisse in der Arithmetik, dall' Abbaco oder il Geometra genannt* (BP) (BS),

geb. 1281 etwa, . . . . Prato, Toscana, gest. 1365 oder 1366, Florenz. Schrieb mehre mathemat. Werke, so wie d. ersten italienischen Kalender, Taccuino genannt (Lbr. II. 205). Verfertigte auch astronom. Instrumente (Mt. I).

[ocr errors][merged small][merged small][merged small]

d. Klosters Fleury, daher auch Abbo Floriacensis genannt (BN),

geb. 945, . . . . . . unweit Orléans, gest. 1004, Nov. 13, in Gascogne. Beförderer der Mathematik, Lehrer von Gerbert, dem nachmaligen Papst Sylvester II. Schrieb: Liber in calculum paschalem und Liber de motibus stellarum.

* Von den Landesbewohnern erschlagen.

Abel, Clarke. Dr. Med., Begleiter des Lord Amherst auf dessen Gesandtschaftsreise nach China; später, als dieser General-Gouverneur von Indien geworden war, dessen Leibarzt (BDN), geb....

gest. 1826, Nov. 24, Cawnpore, Indien.* On the Geology of the Cape of Good Hope, in: A Narrative of a Journey in the Interior of

China, Lond. 1818. On the Geology of the Himalaya Mountains (Asiat. Research.) • gest. Dec. 26 (BN).

[blocks in formation]

einen Ruf nach Berlin in Aussicht, als ihn der Tod ereilte (Oeuvres par Holmboe).

geb. 1802, Aug. 5, Kirchsp. Findöe, Stift Christiansand,*

gest. 1829, Apr. 6, Eisenwerk Froland, bei Arendal.

Mém. sur les équations algébriques où on démontre l'impossibilité de la résolution de l'équation générale du cinquième degré, Christiania 1824 (Auch Crelle, Journ. f. Math. 1826. Bd. I). Untersuch. der Functionen zweier unabhängig. veränderl. Gröss. x u. y, wie f (x, y), welche d. Eigensch. haben, dass f (z, f (x, y)) eine symmetr. Funct. von x, y und z ist (Ib. id.). Auflös. e. mechan. Aufgabe (lb. id.) Beweis ein. Ausdrucks, von welchem d. Binominalformel ein einzelner Fall ist (Ib. id.). Über d. Integrat. d. Diff.-Formel odx ᏤᎡ

wenn

R und o ganze Functionen sind (lb. id.). Unter୧

[blocks in formation]
[ocr errors]
[merged small][merged small][ocr errors][merged small]

(Ib. id.). Über einige bestimmte Integrale (Ib. 1827. II). Über d. Functionen, welche der Gl. 4x+4y=4(xfy + yfx) genugthuen (Ib. id). Recherches sur les fonctiones elliptiques (Ib. ib. et 1828. III). Aufgabe aus d. Zahlentheorie (Ib. III). Sur quelques propriétés générales d'une certaine sorte des fonctiones transcendantes (Ib. id. vollständig in d. Mém. Sav. étrang. T. VII (1844); diese, 1826 der Pariser Acad. übersandte Abhandl. wurde 1830 (nach sein. Tode) von derselben gekrönt; der Preis von 3000 fr. fiel zur Hälfte seinen Erben, zur Hälfte C. G. J. Jacobi zu). Sur les nombres des transformations différentes, qu'on peut faire subir à une fonct. elliptique par la substitution d'une fonct. donné de premier degré (Ib. III). Théorème général sur la transformat. des fonct. elliptiques de la seconde et de la troisième espèce (Ib. ib.). Sur quelques formules elliptiques (Ib. 1829. IV). Sur une classe particulière d'équations resolubles algébriquement (Ib. id.). Théorèmes sur les fonct. elliptiques (Ib. id.). Démonstration d'une propriété générale d'une certaine classe de fonct. transcendantes (Ib. id.). Précis d'une théorie des fonct. elliptiques (Ib. id.). Solution d'un problème générale concernant la transformation des fonct. ellipt. (Astron. Nachr. 1828. VI et 1829. VII). Siehe Oeuvres complètes de N. H. Abel, par Holmboe, 2 vol. 4o, Christiania 1839 (wo der 2. Theil die bis dahin nicht veröffentlicht. Arbeiten enthält, z. B. Théorie des transcendantes elliptiques; Sur la résolutions algébriques des équations; etc., im Ganzen 25 Art.). geb. Aug. 25, Frindöe (BN) (BS) (Crelle, Journ. IV), ist falsch.

Abel-Remusat, s. Remusat.

[ocr errors][merged small][merged small]
[blocks in formation]

geb...., gest. 1809 ... Schöningen. Über d. Elasticität d. Wassers, theoret. u. prakt. entworfen (mit E. A. W. v. Zimmermann), Leipzig 1779. Von d. Zunahme d. Gewichts vom Zink durch d. Verkalken (Crell, Neuste Entdeck. 1782. Bd. IV). Versuche üb. d. Gewichtszunahme d. Metalle durch d. Verkalken (Crell, Annal. 1784). Chem. Untersuch. d. Honigsteins (Ib. 1797). Chem. Untersuch. d. Andreasberger Spiessglanzsilbers (Ib. 1798).

Abich, Wilhelm Herrmann. Dr. Phil., Enkel d. Vorigen. Nach zwei wissenschaftl. Reisen, die er als Privatmann nach Italien u. Sicilien gemacht, zum Prof. d. Mineralogie an d. Univ. zu Dorpat ernannt (1842), aber meistens, zum Behufe geognost. Untersuchungen, in Transcaucasien lebend; später (1853) Mitgl. d. Acad. d. Wiss. in Petersburg für Oryktognosie u. Mineralchemie. (Diss.)

geb. 1806, Dec. 11, Berlin.

De Spinello. Diss. Berolin. 4831 (Pogg. Ann. XXIII). Erläuternde Abbildungen geolog. Erscheinn., beobachtet am Vesuv und Aetna in d. J. 4833 u. 1834, Berlin 1837. (Auch französisch.) Beschreib. zweier Apparate z. Bestimm. d. Dämpfe d. Fumarolen u. d. in Mineralwäss. enthaltn. Kohlensäure (Pogg. Ann. XLII). Beitr. z. Kenntn. d. Feldspaths (Ib. L). Über Anorthit, Pseudo-Albit, Periklin etc. (Ib. LI). Höhenbestimm. in Dagestan etc. (lb. LXXVI). Meteorolog. Beobb. in Georgien (Ib. LXXX). Üb. d. Natronseen auf d. AraxesEbene (Bull. Acad. Pétersb. 1846 u. 49). Üb. d. Orograph. v. Dagestan (Ib. 1847). Meteorol. Beobb. in Transcaucasien (Ib. 1848 u. 50). Briefe in Leonh. u. Bronn's Jahrb. 1837 u. 39.

Abildgaard, Sören (Severin). Zeichner d. K. Archivs in Kopenhagen, machte als solcher viele Reisen auf öffentliche Kosten in Dänemark (W) (NK),

[blocks in formation]

Abildgaard, Peter Christian. Arzt, Stifter u. Vorsteher d. VieharzneiSchule in Kopenhagen, Secret. d. K. Gesellsch. d. Wiss. daselbst. Sohn d. Vorigen (W) (NK) (Scherer, Journ. VI),

geb. 1740, Dec. 22, Kopenhagen,

gest. 1801, Jan. 11, Kopenhagen. Tentamina electrica in animalibus instituta (Collect. Soc. Med. Havn. Vol. II). Om Norske Titanertser och om en nye Steenart (Kryolith) fra Grönland (Danske Vid. Selsk. Skr. 1800). Nogle forsög med Flusspat og Flusspat-Syre (Ib. 1777). Forsög med Quarts og Vitriol-Syre (Ib. 1779 u. 1782). Undersögelse af en Biergart etc. (Ib. 1799). Om drypsteensformige Calcedoner (Skr. af Naturhist. Selsk. Bd. II). Mineralog. Beschreib. d. südl. Norwegens (N. Schr. d. Gesll. natf. Fr. in Berlin, Bd. III). Abhandl. vom Torf, Koph. 1765. Aufsätze in Scherer, Journ. d. Chem. II, III, IV, u. VI.

Abraham Ben Chija oder Chaja. Jüdischer Astronom, in Spanien lebend (J) (EC) (BN),

geb. um 1070, Barcelona,

gest. nach 1105.

[blocks in formation]
[blocks in formation]

Verfasser des geograph. Werks: Thakwim ElHegira 732, Monat Moharrem 23. Boldan, d. h. Wahre Lage d. Länder, welches vielfach übersetzt und herausgegeben ist.

Abul-Hassan, Ali. Arabischer Astronom (BN),

zu Marocco im XIII. Jahrh. lebend. Schrieb ein astronom. Werk: »Anfang und Ende«<, welches 1818 von J. J. E. Sédillot ins Französische übersetzt und auf Staatskosten gedruckt wurde; es erschien unter dem Titel: Traité des instruments astronomiques des Arabes, vol. 4°. Paris 1834-35.

[merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small]

Soll nach Sédillot (Journ. asiatique, 1836 u. Journ. des Savants 1843) die Variation des Mondes entdeckt haben, was sonst allgemein dem Tycho de Brahe zugeschrieben wird. Nach Biot (Compt. rendu, 1845, T. XX. p. 823) enthält aber der »Almagest« des Abulwefa nur eine unvollkommene Auseinandersetzung der schon von Ptolemäus entdeckten Evection.

Abu-Ryhan, s. Albirunius.

Accetta, Giulio. Vom Orden d. Eremiten d. heil. Augustin, Prof. d. Mathematik an d. Univ. zu Turin, Corr. d. Pariser Acad. (St. P), geb.

.......

... Francavilla, Calabrien, gest. 1752 . . . Turin.

Gli elementi di Euclide a migliore e più chiara maniera ridotti, etc., premessi gli elementi dell' Algebra, Torino 1753. Astronom. Beobb.

[ocr errors][merged small][merged small][merged small]

Institut in London, später dasselbe am Gewerbe-Institut und an d. Bau-Academie in Berlin (GB. 1825) (N) (M.II) (G. 17), geb. 1769, März 29, Bückeburg, gest. 1838, Juni 28, Berlin.

A practical Treatise on Gas-Light, 1845. (Deutsch v. Lampadius, 1816). A system of theoretical and practical Chemistry, 2 Vol. 8°. Lond. 1803. A practical Essay on the Analysis of Minerals etc. Ib. 1804. A Manual of analytical Mineralogy, 2 Vol. Ib. 1806. A Manual of a Course of Lectures on experimental Chemistry and on Mineralogy, etc. Ib. 1819. Chemical Amusements etc. Ib. 1849. Noch viele

technolog. Schriften (englisch und deutsch), auch Aufsätze in engl. Zeitschriften.

[blocks in formation]

-

geb. 1708.... gest. 1784 ... (SG). Achard, Franz Carl. Director d. physikah Klasse d. Acad. d. Wiss. zu Berlin; in den letzten Jahren auf dem ihm vom Könige zur Betreibung d. Fabrikation d. Runkelrübenzuckers geschenkten Landgute Kunern (Regierungsbezirk Breslau) lebend (M.II),

geb. 1753, Apr. 28, Berlin, gest. 1821, Apr. 20, Kunern. Chym. phys. Schriften, Berl. 1780. Samml. physik. u. chem. Abhandll. Ib. 1784. Sur les proprietés des alliages métalliques, Ib. 1784. Vorlesungen üb. Experiment. Physik, 4 Bde. Ib. 1791-92. Üb. d. Natur d. fixen Luft (Journ. litt. de Berlin, 1775). Sur l'électricité de la glace (Ib. 1776). De l'action de l'acide marin sur les huiles (Ib. 1776). Sur les savons (Ib. ib.). Si l'eau peut se changer en terre (Ib. ib.). Über d. durch Verdunst. flüss. Subst. hervorgebrachte Kälte (Beschäft. Naturf. Gsll. Berl. I. 4775). Üb. d. Kraft d. Elektr. verglich. mit d. Schwere (Ib. ib.). Von d. elektr. Erschein. durch Reiben d. Quecksilb. (Ib. II). Chem. Untersuch. d. Edelsteine (Abh. Münch. Acad. 1778). Sur la force, avec laquelle les corps solides adhèrent aux fluides etc. (Mém.❘ Berl. 1776). Sur la manière de calmer l'agitation d'une partie de la surface d'un fluide etc. (Ib. 1778). Descript. de deux nouv. eudiomètres (Ib. ib.). Sur l'imperfection de la Météorologie etc. (Ib. 1780). Sur les mesures barométr. et thermométriques (Ib. 1786 et 87). Sur la dilatation des fluides (Ib. 1784). Sur l'électrophore (lb. 1776). Plusieurs expériences électriques (Ib. 1784, auch 1777, 1779 u. 1 780).

Noch mehre Aufsätze daselbst, in Crell's Ann., Lichtenberg's Magazin, etc. Viele Schriften über Runkelrübenzucker-Fabrikation, deren Erfinder er ist.

[blocks in formation]

>> Lilawati«<, or a treatise on Arithmetick and Geometry, translated from the original Sanscritt by John Taylor, Bombay 1816 (Schon 1587 von Fytzi ins Persische übersetzt). »>BijaGannita «<, eine Algebra (1634 von Atta Allah Raschidi ins Persische übersetzt, theilweise von Edw. Strachey ins Englische). »Sirawani«<, eine astron. Abhandl.

Achilles Tatius oder Statius. Bischof, vielleicht zu Alexandrien (BN) (J), geb. ... Alexandrien.

Im IV. Jahrh. lebend.

De sphaera. Ein Commentar zum Aratus.

Achilli, Giovanni Battista. Clericus regularis des Somasker-Ordens. Professor d. Philosophie seines Ordens zu Venedig (4),

geb. 1664 ...

gest. 1716, Juli 14, Venedig.

Speculazione fisica sopra il fenomeno meteorologico accaduto nel mese di Gennajo del 1716 (Pflanzen, die der Dr. Odoni in seinem Zimmer aufbewahrt, sollen sich auf den gefrornen Fensterscheiben abgebildet haben).

Achillini, Alessandro. Prof. d. Medicin u. Philosophie folgweise in Bologna, Padua und wieder Bologna (Mz R) (HH) (J) (BDN) (F),

geb. 1463, Oct. 29, Bologna,

gest. 1512, Aug. 2, Bologna.

De orbibus coelestis. De physico auditu. De distributionibus ac de proportione motuum. (Enthalten, neben viel Medicinischem, in seinen Operibus omnibus, Venet. 1508.)

Ackermann, Johann Friedrich. Dr. Med. u. Prof. d. Physik an d. Univ. zu Kiel (M. II),

geb. 1726, Febr. 3, Waldkirchen, Voigtland,

gest. 1804, Juni 1, Kiel.

De incognito apud veteres instrumentorum physicorum usu, Kilon. 4760. Commentarius observatt. phys.-astronom. et meteorolog. Ib. 1770. Nachricht von d. sonderbaren Wirkung eines Wetterstrahls, Hamb. 1772.

Ackermann, Jacob Fidelis. Prof. d. Anatomie u. Physiologie folgweise an d. Universitäten zu Mainz, Jena u. Heidelberg (M. II),

geb. 1765, Apr. 23, Rüdesheim, gest. 1815, Oct. 28, Heidelberg. Comment. de nervorum opticorum inter se nexu (Blumenbach, Medicin. Biblioth. III).

« PreviousContinue »