Frustra jam vestes, frustra mutantur amictus,
Ansaque compressos colligit arcta pedes.
Ipsa placet, quamvis inculto venerit ore,
Nec nitidum tardâ comserit arte caput.
Num te carminibus, num te pollentibus herbis
Devovit tacito tempore noctis anus?
Cantus vicinis fruges traducit ab agris;
Cantus et iratæ detinet anguis iter :
Cantus et e curru Lunam deducere tentat;
Et faceret, si non æra repulsa sonent.
Quid queror, heu, misero carmen nocuisse? quid
herbas ?
Forma nihil magicis utitur auxiliis.
Heu! sero revocatur amor, seroque juventas,
Cum vetus infecit cana senecta caput.
Tum studium formæ; coma tum mutatur, ut annos
Dissimulet viridi cortice tincta nucis.
Tollere tunc cura est albos a stirpe capillos,
Et faciem demtâ pelle referre novam.
At tu, dum primi floret tibi temporis ætas,
Utere; non tardo labitur illa pede.
Neu Marathum torque; puero quæ gloria victo?
In veteres esto dura, puella, senes.
Parce, precor, tenero; non illi sontica causa est;
Sed nimius luto corpora tingit amor.
Vel miser absenti mostas quam sæpe querelas
Conjicit, et lacrymis omnia plena madent.
Quid me spernit? ait: poterat custodia vinci :
Ipse dedit cupidis fallere posse Deus.
Desistas lacrymare, puer: non frangitur illa;
Et tua jam fletu lumina fessa tument.
Oderunt, Pholoë, moneo, fastidia Divi;
Nec prodest sanctis thura dedisse focis.
Hic Marathus quondam miseros ludebat amantes,
Nescius ultorem post caput esse Deum.
Sæpe etiam lacrymas fertur risisse dolentis,
Et cupidum fictâ detinuisse morâ.
Nunc omnes odit fastus; nunc displicet illi,
Quæcumque appositâ est janua dura serâ.
At te pœna manet, ni desinis esse superba.
Quam cupies votis hunc revocare diem!
Quis fuit, horrendos primus qui protulit enses?
Quam ferus, et vere ferreus, ille fuit!
Tunc cædes hominum generi, tunc prœlia nata;
Tunc brevior diræ mortis aperta via est.
At nihil ille miser meruit: nos ad mala nostra
Vertimus, in sævas quod dedit ille feras.
Divitis hoc vitium est auri; nec bella fuerunt,
Faginus adstabat cum scyphus ante dapes ;
Non arces, non vallus erat; somnumque petebat
Securus varias dux gregis inter oves.
Tunc mihi vita foret, vulgi nec tristia nôssem
Arma, nec audissem corde micante tubam!
Nunc ad bella trahor; et jam quis forsitan hostis
Hæsura in nostro tela gerit latere.
Sed, patrii, servate, Lares; aluistis et îdem,
Cursarem vestros cum tener ante pedes.
Neu pudeat prisco vos esse e stipite factos;
Sic veteris sedes incoluistis avi.
Tunc melius tenuêre fidem, cum paupere cultu
Stabat in exiguâ ligneus æde Deus.
Hic placatus erat, seu quis libaverat uvam,
Seu dederat sanctæ spicea serta comæ.
Atque aliquis voti compos liba ipse ferebat,
Postque comes purum filia parva favum.
At nobis ærata, Lares, depellite tela:
Hostia erit plenâ rustica porcus harâ ;
Hanc purâ cum veste sequar, myrtoque canistra
Vincta geram, myrto vinctus et ipse caput.
Sic placeam vobis: alius sit fortis in armis,
Sternat et adversos, Marte favente, duces;
Ut mihi potanti possit sua dicere facta
Miles, et in mensâ pingere castra mero. Quis furor est atram bellis arcessere Mortem ? Imminet, et tacito clam venit illa pede. Non seges est infra, non vinea culta; sed audax Cerberus, et Stygiæ navita turpis aquæ. Illic, exesisque genis ustoque capillo,
Errat ad obscuros pallida turba lacus.
Quam potius laudandus hic est, quem prole paratâ
Occupat in parvâ pigra senecta casâ!
Ipse suas sectatur oves, at filius agnos;
Et calidam fesso comparat uxor aquam.
Sic ego sim; liceatque caput candescere canis,
Temporis et prisci facta referre senem.
Interea Pax arva colat. Pax candida primum
Duxit araturos sub juga curva boves.
Pax aluit vites, et succos condidit uvæ,
Funderet ut nato testa paterna merum.
Pace bidens vomerque vigent: at tristia duri
Militis in tenebris occupat arma situs.
Rusticus e lucoque vehit, male sobrius ipse,
Uxorem plaustro, progeniemque, domum. Sed Veneris tunc bella calent; scissosque capillos Femina, perfractas conqueriturque fores. Flet teneras subtusa genas; sed victor et ipse Flet, sibi dementes tam valuisse manus.
TIBULLI LIB. I. ELEG. VIII.
At lascivus Amor rixæ mala verba ministrat,
Inter et iratum lentus utrumque sedet.
Ah! lapis est ferrumque, suam quicumque puellam
Verberat; e cœlo deripit ille Deos.
Sit lacrymas movisse satis; quater ille beatus,
Quo tenera irato flere puella potest.
Sed manibus qui sævus erit, scutumque sudemque
Is gerat, et miti sit procul a Venere.
At nobis, Pax alma, veni, spicamque teneto ;
Perpluat et pomis candidus ante sinus.
QUISQUIS ades, faveas; fruges lustramus et agros, Ritus ut a prisco traditus exstat avo. Bacche, veni; dulcisque tuis e cornibus uva Pendeat; et spicis tempora cinge, Ceres. Luce sacrâ requiescat humus, requiescat arator; Et grave suspenso vomere cesset opus. Solvite vincla jugis; nunc ad præsepia debent Plena coronato stare boves capite. Omnia sint operata Deo; non audeat ulla Lanificam pensis imposuisse manum. Casta placent superis: purâ cum veste venite, Et manibus puris sumite fontis aquam. Cernite, fulgentes ut eat sacer agnus ad aras, Vinctaque post oleâ candida turba comas. Dî patrii, purgamus agros, purgamus agrestes: Vos mala de nostris pellite limitibus. Neu seges eludat messem fallacibus herbis, Neu timeat celeres tardior agna lupos. Tunc nitidus plenis confisus rusticus agris Ingeret ardenti grandia ligna foco; Turbaque vernarum, saturi bona signa coloni, Ludet, et ex virgis exstruet ante casas.
|