Zoo zegt de Heer: Zijt aan Mijne Stemme gehoorzaam, en doet dezelve, naar alles, wat Ik ulieden gebiede; zoo zult gij Mij tot een volk zijn, en Ik zal u tot een God zijn; Opdat Ik den eed bevestige, dien Ik uwen Vaderen gezworen heb, hun te geven een land, vloeijende van melk en honig, als het is te dezen dage! JEREMIA. VOORREDE. Naast de Staatkundige Geschiedenis van Nieuw-Nederland, die wij gelijktijdig met deze bladen bearbeid hebben, is de geschiedenis der Hervormde, Hollandsche Kerk, zekerlijk niet de minst belangrijke. Nagenoeg honderd en tachtig jaren is het geleden, sedert dat land opgehouden heeft Nieuw-Nederland te heeten en met het moederland door den staatkundigen band vereenigd te zijn. Maar wat de Staatkunde verdeelde en scheidde, dat bleef op het kerkelijk gebied toch nog voortduren; zelfs nog tot op het einde der vorige eeuw, bleef de Hervormde, Hollandsche Kerk in de Vereenigde Staten, zich met warmte hare Hollandsche afkomst herinnerende, aan de Noord-Hollandsche Synode gehecht, en ook nu nog, als eene regtgeaarde Dochter, blijft zij der Moederkerk met innige liefde genegen. Het vrijheids-beginsel door haar aan de boorden van den Hudson, den Raritan en de Delaware overgeplant, heeft NieuwNederland (th. Nieuw-York) tot een magtig lid van het groote Staten-verbond ontwikkeld. Terwijl de Herv. Hollandsche Kerk in Amerika, zich met dankbare liefde hare Hollandsche afkomst blijft herinneren, en door hare kerkelijke instellingen en titel in zegening houdt, kan het ook voor de Moederkerk tegenwoordig, vooral in den strijd over kerkelijke beginselen en leerstellingen, niet onbelangrijk geacht worden, te vernemen, wat er na die staatkundige scheiding van de trans-atlantische Dochter geworden Inzonderheid was het de Hollandsche Kerk, benevens de School en Wetenschap, die gedurende mijn verblijf aan den is. Hudson en Raritan mijne aandacht trokken. Ik had veel gezien, en, zoo ik vertrouw, wèl opgemerkt, had ook vele berigten en verslagen verzameld; openbare boekerijen en instellingen, kerken en scholen bezocht, en besloot na mijne terugkomst, ook zonder de opwekking en aanzoeken, die mij daartoe van onderscheidene zijden gedaan zijn, om eenig verslag te geven, van hetgeen ik, zoo door aanschouwing als door mede gebragte bronnen, had leeren kennen. Velen, die de oude instellingen lief hebben, zal het, gelijk wij vermoeden, niet ongevallig zijn te vernemen, hoe deze Amerikaansche Kerk, aan hare Dordsche instellingen getrouw, hare leer- en grondstellingen in zuiverheid bewaart, en Evangelischen zegen en weldaden verspreidt, zoo verre zij zich als een welgevormd, kerkelijk en zelfstandig ligchaam, thans in de voornaamste staten uitbreidt. Dat ik mij in de eerste plaats tot de Kerk, en meer bijzonder tot de Hervormde, Hollandsche Kerk bepaal, heeft zijnen natuurlijken grond in de wording van de Amerikaansche vrijstaten Nieuw-York, Nieuw-Jersey, Delaware en Maryland. die hun onafhankelijk bestaan aan haren geest en de Nederlandsche nederzettingen te danken hebben; zelfs breidde zij haren invloed uit over Pennsylvanië; gelijk thans ook in de westelijke staten Michigan, Wisconsin en Jowa. Door de Kerk werd, zoo hier in Nieuw-Nederland als in het vaderland, de School steeds in bescherming genomen en zusterlijk verzorgd; terwijl deze zoowel voor de Kerk wederkeerig als voor de Wetenschap arbeidde. Dit natuurlijke verband: Kerk, School, Wetenschap, hebben wij dan ook in onze geschied kundige beschouwing niet willen verbreken. De wording, ontwikkeling en uitbreiding der Kerk, benevens haar invloed moest dus voorafgaan; zij is, om zoo te zeggen, het gebied, waarop aanvankelijk de School is opgetrokken, en haar geest is de geest en het levens-element der School, welke geest zich ook door de School in het leven openbaart. Is het vreemd, dat velen bij ons, dit schoone verband van vroeger, en dien wederkeerigen invloed van Kerk en School, trachten te herstellen? Zoo als ik zeide, veel voor mijn onderwerp had ik in het vaderland, van mijne reis mede gebragt; nog meer, wat ik ge |