Page images
PDF
EPUB

Fama malum gravius quam res trahit. An tibi abunde
Personam satis est, non illud, quidquid ubique
Officit, evitare? Bonam deperdere famam,

60

Rem patris oblimare, malum est ubicunque. Quid inter-
Est in matrona, ancilla peccesve togata?

Villius in Fausta Sullæ gener, hoc miser uno
Nomine deceptus, pœnas dedit usque superque
Quam satis est pugnis cæsus ferroque petitus,
Exclusus fore, cum Longarenus foret intus.
Huic si mutonis verbis mala tanta videntis

65

70

Diceret hæc animus: Quid vis tibi? Numquid ego a te
Magno prognatum deposco consule cunnum
Velatumque stola, mea cum conferbuit ira?
Quid responderet? Magno patre nata puella est.
At quanto meliora monet pugnantiaque istis
Dives opis natura suæ, tu si modo recte
Dispensare velis ac non fugienda petendis
Immiscere. Tuo vitio rerumne labores,
Nil referre putas? Quare ne poeniteat te,
Desine matronas sectarier, unde laboris

75

Plus haurire mali est quam ex re decerpere fructus.

Nec magis huic inter niveos viridesque lapillos,

80

Sit licet hoc, Cerinthe, tuum, tenerum est femur aut crus

Rectius, atque etiam melius persæpe togatæ est.
Adde huc quod mercem sine fucis gestat, aperte.
Quod venale habet ostendit, nec si quid honesti est
Jactat habetque palam, quærit quo turpia celet.
Regibus hic mos est: ubi equos mercantur, opertos
Inspiciunt, ne, si facies ut sæpe decora

Molli fulta pede est, emptorem inducat hiantem,
Quod pulchræ clunes, breve quod caput, ardua cervix.
Hoc illi recte ne corporis optima Lyncei

Contemplere oculis, Hypsæa cæcior illa

85

90

73. pugnantia istis, the contrary to this.' Cp. pugnantia secum, Sat. 1. i. 102.

Quæ mala sunt spectes. O crus! o brachia! verum
Depugis, nasuta, brevi latere ac pede longo est.
Matronæ præter faciem nil cernere possis,
Cetera, ni Catia est, demissa veste tegentis.
Si interdicta petes, vallo circumdata, nam te
Hoc facit insanum, multæ tibi tum officient res,
Custodes, lectica, ciniflones parasitæ,
Ad talos stola demissa et circumdata palla,
Plurima, quæ invideant pure apparere tibi rem.
Altera, nil obstat; Cois tibi pæne videre est
Ut nudam, ne crure malo, ne sit pede turpi;
Metiri possis oculo latus. An tibi mavis
Insidias fieri pretiumque avellier ante

95

100

Quam mercem ostendi? "Leporem venator ut alta 105 In nive sectetur, positum sic tangere nolit,"

110

Cantat et apponit, "Meus est amor huic similis nam
Transvolat in medio posita et fugientia captat."
Hiscine versiculis speras tibi posse dolores
Atque æstus curasque graves e pectore pelli ?
Nonne cupidinibus statuat natura modum quem,
Quid latura sibi quid sit dolitura negatum,
Quærere plus prodest et inane abscindere soldo?
Num, tibi cum fauces urit sitis, aurea quæris
Pocula? num esuriens fastidis omnia præter
Pavonem rhombumque ? tument tibi cum inguina, num si
Ancilla aut verna est præsto puer, impetus in quem
Continuo fiat, malis tentigine rumpi?

115

Non ego; namque parabilem amo venerem facilemque.
Illam "Post paulo: ""Sed pluris: ""Si exierit vir" 120
Gallis, hanc Philodemus ait sibi, quæ neque magno
Stet pretio neque cunctetur, cum est jussa venire.
Candida rectaque sit; munda hactenus, ut neque longa

105. Taken from Callimachus, Epi-| τὰν παρεοῖσαν ἄμελγε, τί τὸν φεύgram 32. γοντα διώκεις ; 108. Theocr. Idyll. xi. 108.:

Nec magis alba velit, quam dat natura, videri.
Hæc ubi supposuit dextro corpus mihi lævum,
Ilia et Egeria est; do nomen quodlibet illi,
Nec vereor ne, dum futuo, vir rure recurrat,
Janua frangatur, latret canis, undique magno
Pulsa domus strepitu resonet, vepallida lecto
Desiliat mulier, miseram se conscia clamet,
Cruribus hæc metuat, doti deprensa, egomet mi.
Discincta tunica fugiendum est ac pede nudo,
Ne nummi pereant aut puga aut denique fama.
Deprendi miserum est; Fabio vel judice vincam.

125

130

SATIRA III.

OMNIBUS hoc vitium est cantoribus, inter amicos
Ut nunquam inducant animum cantare rogati,
Injussi nunquam desistant. Sardus habebat
Ille Tigellius hoc. Cæsar, qui cogere posset,
Si peteret per amicitiam patris atque suam, non
Quidquam proficeret; si collibuisset, ab ovo
Usque ad mala citaret Io Bacche ! modo summa

SAT. III.

5

4. qui posset,' who might have,* not who might.'

The 5. patris. i. e. his adopted father,
Julius Cæsar.

3. Sardus ille Tigellius. Schol. quotes a satiric verse (a scazon Iambic) upon him:

Sardi Tigellî putidum caput venit. See Cic. Ad Fam. vii. 24. (The proverb Sardi venales dates from B.C. 176, when Sardinia was subdued by T. S. Gracchus.) He is spoken of in the last Sat. v. 3. as recently dead. Observe the imperf. habebat in this

[blocks in formation]

6. collibuisset, compound of libet, used by Cic. N. D. i. 38,; Ad Fam. xv. 16.; with a nom. c. by Sallust, Cat. 51.

[ocr errors]

ab ovo ad mala, 'from the beginning to the end of dinner;' integram famem ad ovum affero, Cic. Ad Fam. ix. 20.

mala and bellaria (fruits and confectionery) were brought in at dessert. (See Becker's Gallus, exc. i. sc. ix. p. 361.)

7. citaret. Cp. Cic. De Orat. i. 59.

Voce, modo hac resonat quæ chordis quatuor ima.
Nil æquale homini fuit illi: sæpe velut qui
Currebat fugiens hostem, persæpe velut qui
Junonis sacra ferret; habebat sæpe ducentos,
Sæpe decem servos; modo reges atque tetrarchas,
Omnia magna loquens; modo Sit mihi mensa tripes et
Concha salis puri et toga, quæ defendere frigus
Quamvis crassa queat. Decies centena dedisses
Huic parco paucis contento, quinque diebus
Nil erat in loculis. Noctes vigilabat ad ipsum
Mane, diem totum stertebat. Nil fuit unquam
Sic impar sibi. Nunc aliquis dicat mihi : Quid tu?
Nullane habes vitia? Immo alia et fortasse minora.
Mænius absentem Novium cum carperet: Heus tu,
Quidam ait, ignoras te? an ut ignotum dare nobis
Verba putas? Egomet mi ignosco, Mænius inquit.
Stultus et improbus hic amor est dignusque notari.
Cum tua pervideas oculis mala lippus inunctis,

Io Bacche. The beginning or burden of a song. 'Ióßakxo is a Greek compound for 'drinking songs." Cp. Baкxéẞaкxov aσal, Arist. Equit. 408.

modo summa, modo ima. i. e. running from the lowest to the highest key of the gamut :' voce modo (hâc quæ resonat) summâ, modo hâc quæ resonat imâ c. q.

summa chorda (UTάrn), the uppermost string' (the bass) of the Tetrachord.

ima, the lowermost (veάrn or výτη) string' (the treble or highest note).

9. Nil æquale (cp. v. 19., impar sibi). i. e. no consistency."

[ocr errors]

11. qui sacra ferret, like the kav popol, solemn and slow.' Cp. Sat. 11. viii. 13., and Cic. De Off. 1. xxxvi. 7.: "pomparum ferculis similes" (resembling puppets in a

10

15

20

25

15. Decies centena. sc. millia sestertiûm, a million of sesterces.' 17. Noctes vigilabat, etc. Cp. Xen. Mem. II. i. 30. (in Prodicus's Allegory of Vice): τῆς μὲν νυκτὸς ὑβρίζουσα, τῆς δὲ ἡμέρας τὸ χρησιμώτατον κατακοιμίζουσα.

20. Immo alia et.. Yes I have, but they are different, and perhaps (-I may say, or, hope) less. I am not, like M., censorious to others, ignorant or careless of my own faults.' 21. absentem. i. e. behind his back."

22. dare verba, (to give words and nothing else, then) to impose upon.'

24. notari. i. e. notâ censoriâ. Eng., to be branded.'

6

25. oculis lippus inunctis. Cp. Ep. 1. i. 29. When you look blindly into (i. e. overlook) your own faults, why, in the case of your friends, are

Cur in amicorum vitiis tam cernis acutum,

Quam aut aquila aut serpens Epidaurius? At tibi contra
Evenit, inquirant vitia ut tua rursus et illi.
Iracundior est paulo, minus aptus acutis
Naribus horum hominum; rideri possit eo quod
Rusticius tonso toga defluit et male laxus

In pede calceus hæret: at est bonus, ut melior vir
Non alius quisquam, at tibi amicus, at ingenium ingens
Inculto latet hoc sub corpore. Denique te ipsum
Concute, num qua tibi vitiorum inseverit olim
Natura aut etiam consuetudo mala; namque
Neglectis urenda filix innascitur agris.
Illuc prævertamur, amatorem quod amicæ

Turpia decipiunt cæcum vitia, aut etiam ipsa hæc
Delectant, veluti Balbinum polypus Hagnæ.

[blocks in formation]

30

35

40

to please the nice (and exact) taste of men now-a-days. So Orelli. Some join the two clauses: he is touchy, and cannot stand their keen

quoted by Orelli as a fragment of Menander. Printed in Meineke's wit.' edit. as Fr. 291. Comicorum Anonymorum, p. 671.

30. rideri possit, etc. Ep. 1. i. 94. sqq.; Juv. iii. 147. sqq.

[ocr errors]

27. Quam aquila. Hom. Il. p. 674. 31. Rusticius, because his hair is serpens Epidaurius. Epidaurus trimmed awkwardly and his dress was famous for the worship of Escu- slovenly.' Cp., in the opposite sense, lapius, and for its sacred serpents. facetus, Sat. 1. ii. 26.

παρασχεθεῖν

The worship was introduced at Rome male laxus calceus. Aristoph. B.C. 293, on occasion of a pestilence, Equit. 320: καταγέλων when, as the legend ran, a serpent πάμπολυν τοῖς δημόταισι καὶ φίλοις indicating the presence or favour of the divinity appeared to the commis- πρὶν γὰρ εἶναι Περγασῇσιν ἔνεον ἐν sioners, and was conveyed by them to Rome. (See the full relation in Arnold, Hist. R. vol. II. ch. xxxiv. p. 396.)

ταῖς ἐμβάσιν.

37. For faults spring up like weeds in a neglected soil.' Cp. spinas, Ep. I. xiv. 4.

=

29. Iracundior, 'rather quick-tem- 38. Illuc prævertamur potius pered.' It has been said that the nos convertamus, Ges. So Orelli. (Is poet Virgil was aimed at in these it not a metaphor from the road: remarks; but, if they have any par- Let us turn our horses' heads this ticnlar reference, it is more likely way '-i. e. consider this...? that Horace thought of himself. 40. polypus, from the Æolic form minus aptus, not polished enough|πώλυπος for πολύπους.

« PreviousContinue »