Verbaque provisam rem non invita sequentur.
Qui didicit, patriæ quid debeat et quid amicis,
Quo sit amore parens, quo frater amandus et hospes,
Quod sit conscripti, quod judicis officium, quæ
Partes in bellum missi ducis, ille profecto
Reddere personæ scit convenientia cuique.
Respicere exemplar vitæ morumque jubebo
Doctum imitatorem et vivas hinc ducere voces.
Interdum speciosa locis morataque recte
Fabula nullius veneris, sine pondere et arte,
Valdius oblectat populum meliusque moratur
Quam versus inopes rerum nugæque canora.
Graiis ingenium, Graiis dedit ore rotundo
Musa loqui, præter laudem nullius avaris.
Romani pueri longis rationibus assem
Discunt in partes centum diducere. Dicat
Filius Albini, Si de quincunce remota est

Uncia, quid superat? Poteras dixisse. Triens. Eu!
Rem poteris servare tuam. Redit uncia, quid fit?
Semis. At hæc animos ærugo et cura peculi
Cum semel imbuerit, speramus carmina fingi
Posse linenda cedro et levi servanda cupresso ?
Aut prodesse volunt aut delectare poëtæ,
Aut simul et jucunda et idonea dicere vitæ.
Quidquid præcipies, esto brevis, ut cito dicta
Percipiant animi dociles teneantque fideles ;

318. vivas. Al. veras.

319. speciosa,... etc. "Striking in its moral topics and expressing manners correctly."-Hurd.

320. i. e. 'with no artificial beauty or good versification.'

sine pondere. Ep. 1. ii. 112.
322. nuga. Ep. 1. xix. 42.
328. Poteras dixisse. Sat. II. i.

16.

315

320

325

330

335

peculi. A contemptuous term for money; as much as saying that the money-seeker is a slave. Cura peculi,' Virg. Ecl. i. 33.; 'cultis augere peculia servis,' Juv. iii. 89.

6

332. linenda cedro. Cp. Pers. i. 42.: cedro digna locutus." Cp. Ov. Trist. III. i. 13. Cedar oil was a preservative against moths, and so was cypress wood, which was used

Omne supervacuum pleno de pectore manat.
Ficta voluptatis causa sint proxima veris,
Nec quodcunque volet, poscat sibi fabula credi,
Neu pransa Lamiæ vivum puerum extrahat alvo.
Centuriæ seniorum agitant expertia frugis,
Celsi prætereunt austera poëmata Ramnes :
Omne tulit punctum, qui miscuit utile dulci,
Lectorem delectando pariterque monendo;
Hic meret æra liber Sosiis; hic et mare transit
Et longum noto scriptori prorogat ævum.
Sunt delicta tamen, quibus ignovisse velimus;

310

345

350

Nam neque chorda sonum reddit, quem vult manus et mens,
Poscentique gravem persæpe remittit acutum ;
Nec semper feriet quodcunque minabitur arcus.
Verum ubi plura nitent in carmine, non ego paucis
Offendar maculis, quas aut incuria fudit
Aut humana parum cavit natura. Quid ergo est?
Ut scriptor si peccat idem librarius usque,
Quamvis est monitus, venia caret; ut citharœdus
Ridetur, chorda qui semper oberrat eadem :
Sic mihi, qui multum cessat, fit Chœrilus ille,
Quem bis terve bonum cum risu miror; et idem
Indignor, quandoque bonus dormitat Homerus.
Verum operi longo fas est obrepere somnum.

Ut pictura, poësis: erit, quæ, si propius stes,
Te capiat magis, et quædam, si longius abstes.
Hæc amat obscurum, volet hæc sub luce videri,
Judicis argutum quæ non formidat acumen;

341. expertia frugis. Sc. inutilia. 342. Ramnes. "Equites juniores quos Trossulos vocat Persius, i. 82." -Orelli.

343. punctum. Ep. 1. ii. 99. 345. mare transit. Ep. 1. xx. 13. 350. minabitur. i.e. "minabitur ferire." Orelli.

355

360

354. scriptor librarius. 'A transcriber.'

358. bis terve. So Bentley and Orelli for bis terque.' (Cp. note on Carm. III. iv. 4.)

bis terve a few times; bis terque many times. See below, v. 440., and Epod. v. 33.

Hæc placuit semel, hæc decies repetita placebit.
O major juvenum, quamvis et voce paterna
Fingeris ad rectum et per te sapis, hoc tibi dictum
Tolle memor, certis medium et tolerabile rebus
Recte concedi. Consultus juris et actor
Causarum mediocris abest virtute diserti
Messalæ nec scit quantum Cascellius Aulus,
Sed tamen in pretio est : mediocribus esse poetis
Non homines, non di, non concessere columnæ.
Ut gratas inter mensas symphonia discors

Et crassum unguentum et Sardo cum melle papaver
Offendunt, poterat duci quia cœna sine istis:
Sic animis natum inventumque poëma juvandis,
Si paulum summo decessit, vergit ad imum.
Ludere qui nescit, campestribus abstinet armis,
Indoctusque pile discive trochive quiescit,
Ne spissæ risum tollant impune coronæ :

Qui nescit versus tamen audet fingere. Quidni?
Liber et ingenuus, præsertim census equestrem
Summam nummorum vitioque remotus ab omni.
Tu nihil invita dices faciesve Minerva;

Id tibi judicium est, ea mens. Si quid tamen olim
Scripseris, in Mæci descendat judicis aures

Et patris et nostras, nonumque prematur in annum,
Membranis intus positis: delere licebit,

Quod non edideris; nescit vox missa reverti.

365

370

375

380

385

390

383. equestrem summam. Ep. 1. i. 58.

385. Cic. de Off. i. 31.: 66 Neque enim attinet naturæ repugnare, nec quicquam sequi quod assequi non queas. . . . ideo quia nihil decet invitâ Minervâ, ut aiunt, id est, adversante et repugnante naturâ,"

Minervâ. Cp. Sat. 11. ii. 3.

387. Mæci judicis. Sat. 1. x. 38. 388. prematur. Cp. hæc inclusa habebam. Cic. Acad. i. 3.

Silvestres homines sacer interpresque deorum
Cædibus et victu fœdo deterruit Orpheus,
Dictus ob hoc lenire tigres rabidosque leones;
Dictus et Amphion, Thebanæ conditor arcis,
Saxa movere sono testudinis et prece blanda
Ducere quo vellet. Fuit hæc sapientia quondam,
Publica privatis secernere, sacra profanis,
Concubitu prohibere vago, dare jura maritis,
Oppida moliri, leges incidere ligno:

Sic honor et nomen divinis vatibus atque
Carminibus venit. Post hos insignis Homerus
Tyrtæusque mares animos in Martia bella
Versibus exacuit; dictæ per carmina sortes,
Et vitæ monstrata via est; et gratia regum
Pieriis tentata modis, ludusque repertus
Et longorum operum finis: ne forte pudori
Sit tibi Musa lyræ solers et cantor Apollo.
Natura fieret laudabile carmen, an arte,
Quæsitum est: ego nec studium sine divite vena,
Nec rude quid possit video ingenium; alterius sic
Altera poscit opem res et conjurat amice.
Qui studet optatam cursu contingere metam,
Multa tulit fecitque puer, sudavit et alsit,

391. Silvestres homines, etc. Cp. Cic. de Invent., i. 2.; Sat. 1. iii. 99. sqq.

399. leges inc. ligno. Plutarch, in the life of Solon (c. 25.), describes the wooden tablets (kúpels and ǎcoves) on which they were graven. Ovid speaks of verba minacia fixo ære,' Met. i. 91.

400. divinis vatibus. Cp. Ov. Am. III. ix. 17.

395

400

405

410

404. vitæ m. via. i. e. these were didactic poems, Úπоеĥкαι.

gratia regum. Carm. III. xi. 5. 408. Ovid's character of Ennius (Trist. ii. 424.), and of Callimachus (Am. 1. xv. 14.), may supply examples of the point in question here. 409. οὔτε φύσις ἱκανὴ γίνεται τέχ νης ἄτερ

οὔτ ̓ αὖτε τέχνη μὴ φύ ιν κεκτη· μένη.

Simylus Fragm. Meineke, vol. i. p.

402. mares, manly.' Ep. 1. i. 64. So apre vás TOL Tĥode Yĥs oiknTopas Evρnσer', Esch. Suppl. xiii. 952.; ἄρσενι δ' Οθρυάδαο φόνῳ, Simon. Epigr.

Abstinuit Venere et vino; qui Pythia cantat
Tibicen, didicit prius extimuitque magistrum.
Nec satis est dixisse: Ego mira poëmata pango;
Occupet extremum scabies; mihi turpe relinqui est
Et, quod non didici, sane nescire fateri.

Ut præco, ad merces turbam qui cogit emendas,
Assentatores jubet ad lucrum ire poëta
Dives agris, dives positis in fenore nummis.
Si vero est, unctum qui recte ponere possit
Et spondere levi pro paupere et eripere atris
Litibus implicitum, mirabor, si sciet inter-
Noscere mendacem verumque beatus amicum.
Tu seu donaris seu quid donare voles cui,
Nolito ad versus tibi factos ducere plenum
Lætitiæ; clamabit enim Pulchre! bene! recte!
Pallescet super his, etiam stillabit amicis

Ex oculis rorem, saliet, tundet pede terram.
Ut, qui conducti plorant in funere, dicunt

415

420

425

430

Et faciunt prope plura dolentibus ex animo, sic
Derisor vero plus laudatore movetur.
Reges dicuntur multis urgere culullis
Et torquere mero, quem perspexisse laborant,
An sit amicitia dignus: si carmina condes,
Nunquam te fallant animi sub vulpe latentes.
Quintilio si quid recitares, Corrige sodes
Hoc, aiebat, et hoc; melius te posse negares,

416. pango. Ep. 1. xviii. 40.
422. unctum ponere. Some int.
unctum of a person (as in Ep. 1.
xvii. 12.), to entertain a guest.'
Others, of 'a rich dinner,' as in Ep.
I. xv. 44., which seems better.
423. levi. 'Of light (i. e. insuffi-
cient) credit.'

424. mirabor, si. Ep. 1. xvii. 26. 431. The Commentators quote here some verses of Lucilius:

Mercede quæ

435

| Conductæ flent alieno in funere præ-
ficæ,
Multo et capillos scindunt et clamant
magis.

433. Derisor. Ep. 1. xviii. 11.,
and below, v. 452., derisum.
434. culullis. Carm. I. xxxi. 11.
435. torquere. Ep. 1. xviii. 38.
Carm. III. xxi. 13. (tormentum).
an sit. With this
Græcism cp. Carm. IV. xiv. 7.
437. sub vulpe. Pers. v. 117.

quem

....