Page images
PDF
EPUB

·

Ex voto Laribus, quærebat; scriba quod esset,
Deterius nihilo dominæ jus esse; rogabat
Denique, cur unquam fugisset, cui satis una
Farris libra foret, gracili sic tamque pusillo.
Prorsus jucunde cœnam produximus illam.

Tendimus hinc recta Beneventum, ubi sedulus hospes
Pæne macros arsit dum turdos versat in igni :
Nam vaga per veterem dilapso flamma culinam
Vulcano summum properabat lambere tectum.
Convivas avidos cœnam servosque timentes
Tum rapere atque omnes restinguere velle videres.
Incipit ex illo montes Apulia notos

Ostentare mihi, quos torret Atabulus et quos
Nunquam erepsemus, nisi nos vicina Trivici
Villa recepisset lacrimoso non sine fumo,
Udos cum foliis ramos urente camino.

Hic

ego mendacem stultissimus usque puellam

Ad mediam noctem exspecto; somnus tamen aufert
Intentum veneri; tum immundo somnia visu
Nocturnam vestem maculant ventremque supinum.
Quatuor hinc rapimur viginti et millia rhedis,
Mansuri oppidulo, quod versu dicere non est,

fuga' made a slave out worthless. It is incidentally implied here that one of the causes of it was likely to be starvation.

donare catenam is a phrase parodied from the "bullam Laribus donare" of children when they grew

up.

69. una farris libra. The ordinary slave allowance was four or five bushels (modii) of corn a month. This, at 24 libræ to the modius, would give between 3 and 4 pounds as the

proper 'diarium.' 78. Atabulus, a hot easterly sirocco-like wind.

79. erepsemus. For like abbreviations, see Sat. 1. ix. 73., II. iii. 169.,

70

75

80

85

II. vii. 68. So in Virg., vîxet, jûsso, trâxe. For the acc. quos, see Carm. IV. xv. 10.

86. viginti et. Observe the singular position of et, belonging to viginti, yet coming after it.

rhedis. rheda, like petorritum, essedum, is said to be a Gallic word. 87. oppidulo. Said by the Scholiast to be Equus Tuticus, near Ariano. This, however, was out of the direct road from Trivicum to Canusium, which lay through Asculum. Some have contended that Asculum is meant.

quod versu dicere non est. A Lucilian phrase.

[blocks in formation]

Signis perfacile est: venit vilissima rerum
Hic aqua, sed panis longe pulcherrimus, ultra
Callidus ut soleat humeris portare viator;
Nam Canusi lapidosus, aquæ non ditior urna
Qui locus a forti Diomede est conditus olim.
Flentibus hinc Varius discedit moestus amicis.
Inde Rubos fessi pervenimus, utpote longum
Carpentes iter et factum corruptius imbri.
Postera tempestas melior, via pejor ad usque
Bari moenia piscosi; dein Gnatia lymphis
Iratis exstructa dedit risusque jocosque,
Dum flamma sine thura liquescere limine sacro
Persuadere cupit. Credat Judæus Apella,

Non ego; namque deos didici securum agere ævum,
Nec si quid miri faciat natura, deos id

Tristes ex alto cœli demittere tecto,

Brundusium longæ finis chartæque viæque est.

[blocks in formation]

Quem plane hexametro versu non | (cp. Virg. Æn. xi. 246.), Canusium,

dicere possis,"

where Sigillaria' is the name intended. Compare Ovid, Ex Pont. IV. xii. 5-12., and Martial, Ix. xii.

10. sqq.

and Equus Tuticus.

97. lymphis iratis exstructa. Cp. Sat. II. iii. 8.: Iratis natus Dis. The phrase must signify either (as in the towns of vv. 87. 91.) a want of water; or, as the Schol. explains, injury done in its neighbourhood by

88. venit, is sold,' so scarce is it. Martial, iii. 56. (quoted by Orell.), makes the same complaint of Ra-torrent streams. venna. The antithesis is not, as the form of words would suggest, between the superlatives vilissima and pulcherrimus.

89. ultra. i. e. 'to the next stage.' 91. aquæ non ditior urnâ. i. e. 'Canusium (qui locus, etc.) has not a drop more water than the other town. (Cp. v. 87.)

99. This prodigy is mentioned in Pliny, N. H. ii. 111. (107.), as one of many reported instances of latent natural fire: "In Salentino oppido Egnatiâ, imposito ligno in saxum quoddam ibi sacrum, protinus flammam existere."

101. securum agere ævum. The Epicurean theory. See Lucret. v. 83.

92. Diomede. He was reputed the founder of Arpi or Argyripa 103. Tristes. i. e. non securos.

SATIRA VI.

NON quia, Mæcenas, Lydorum quidquid Etruscos
Incoluit fines, nemo generosior est te,

Nec quod avus tibi maternus fuit atque paternus
Olim qui magnis legionibus imperitarent,
Ut plerique solent, naso suspendis adunco
Ignotos ut me libertino patre natum.
Cum referre negas, quali sit quisque parente
Natus, dum ingenuus; persuades hoc tibi vere,
Ante potestatem Tulli atque ignobile regnum
Multos sæpe viros nullis majoribus ortos

Et vixisse probos, amplis et honoribus auctos;
Contra Lævinum, Valeri genus, unde Superbus
Tarquinius regno pulsus fugit, unius assis
Non unquam pretio pluris licuisse notante
Judice quo nosti populo, qui stultus honores

[blocks in formation]

5

10

15

"juvenes ipsius consulis" (Brutus),
as here from "Valerî genus.")
12. Lævinum. Lævinus was a
cognomen of the gens Valeria.
unde. See Carm. 1. xii. 17. ‘A
descendant of the great Valerius
Publicola, by whom,' etc.

13. Fugit, historic present. Cp. Sat. 11. iii. 61.; Virg. Æn. ii. 275., ix. 266.

14. pretio, abl. after pluris.

15. Judice quo nôsti. i. e. 'such a judge as you are aware it is (not therefore the same in meaning as quem nôsti, whom you know personally.' Compare the difference of nôsti qui sit homo and nôsti hominem). For instances of this idiom (which is drawn from the Greek), see Cic. Ad Fam. v. 14., eorum quorum consuêsti; Ov. Trist. v. vi. 36., Illo quo reris grandius illud erit; Liv. i. 29., raptim quibus quisque poterat elatis. It is to be observed that none of these

Sæpe dat indignis et famæ servit ineptus,

Qui stupet in titulis et imaginibus. Quid oportet
Nos facere a vulgo longe longeque remotos?
Namque esto, populus Lævino mallet honorem
Quam Decio mandare novo, censorque moveret
Appius, ingenuo si non essem patre natus:
Vel merito, quoniam in propria non pelle quiessem.
Sed fulgente trahit constrictos Gloria curru
Non minus ignotos generosis, Quo tibi, Tilli,
Sumere depositum clavum fierique tribuno?
Invidia accrevit, privato quæ minor esset.

Nam ut quisque insanus nigris medium impediit crus
Pellibus et latum demisit pectore clavum,

Audit continuo: Quis homo hic est? quo patre natus?
Ut si qui ægrotet quo morbo Barrus, haberi

verbs, consuesco, reor, possum, could govern an accusative. quorum consuêsti is for quæ agere consuêsti. qui stands, however, in this attraction before the transitive dico. Ter. Heaut. 1. i. 35.:

Hâc quidem causâ quâ dixi tibi. 17. titulis. Carm. Iv. xiv. 4. imaginibus. Juv. viii. 2. sqq. 20. Decio. Publ. Dec. Mus, famous for his self-devotion in the Latin war, 340 B.C., as was his grandson in the third Samnite war, 295 B.C. (Liv. x. 27.). See Juv.

viii. 254.

[blocks in formation]
[blocks in formation]

22. propriâ pelle, an allusion to Esop's "Ass in the lion's skin.” 24. Tilli. This Tillius is said by the Schol. to have been expelled from the Senate by J. Cæsar, as a partisan of Pompey, and after Cæsar's death to have recovered his rank. Orelli suggests that he may have been a brother of Till. Cimber the conspirator.

25. clavum, the laticlave' of the senators.

tribuno. sc. militum.

27. nigris pellibus. i. e. the black thongs fastening the senator's shoe. The mention of a crescent on the shoe is added by Juv. vii. 192.: Appositam nigræ Lunam subtexit alutæ.

Comp. the half-comic description, "mutavit calceos," Cic. Phil. xiii. 13. 29. Audit continuo. Cp. Eurip. Ion, 601.: Tóλel Yódov mλég (with the context). So Cic. De Off. II. xiii. 3.: siquis... habet causam celebritatis et nominis aut a patre acceptam ... aut aliquo casu atque fortunâ; in hunc oculi omnium con

Censor Appius, an Appius.' Appius Claudius Cæcus was censor 312-310 B.C., and the searching strictness of his censorship was as proverbial as afterwards was that of Cato.

Ut cupiat formosus, eat quacunque, puellis
Injiciat curam quærendi singula, quali
Sit facie, sura, quali pede, dente, capillo:
Sic qui promittit cives, urbem sibi curæ,
Imperium fore et Italiam et delubra deorum,
Quo patre sit natus, num ignota matre inhonestus,
Omnes mortales curare et quærere cogit.
Tune Syri, Damæ aut Dionysi filius, audes
Dejicere e saxo cives aut tradere Cadmo?
At Novius collega gradu post me sedet uno;
Namque est ille, pater quod erat meus.

Hoc tibi Paulus

Et Messala videris? At hic, si plostra ducenta
Concurrantque foro tria funera, magna sonabit
Cornua quod vincatque tubas; saltem tenet hoc nos.
Nunc ad me redeo libertino patre natum,
Quem rodunt omnes libertino patre natum,
Nunc, quia sum tibi, Mæcenas, convictor, at olim,
Quod mihi pareret legio Romana tribuno.
Dissimile hoc illi est: quia non ut forsit honorem
Jure mihi invideat quivis, ita te quoque amicum,
Præsertim cautum dignos assumere prava
Ambitione procul. Felicem dicere non hoc
Me possim, casu quod te sortitus amicum:
Nulla etenim mihi te fors obtulit; optimus olim
Virgilius, post hunc Varius dixere quid essèm.
Ut veni coram, singultim pauca locutus,
Infans namque pudor prohibebat plura profari

[blocks in formation]
[blocks in formation]

jiciuntur atque in eum quid agat,| 117. mentions it. So Homer (bequemadmodum vivat, inquiritur fore the invention of trumpets, it 35. delubra. Cp. Carm. III. vi. must be remembered), Il. e. 785.; 2, 4. cp. §. 148. 38. Syri, Damæ, common names for slaves.

39.. saxo. sc. the Tarpeian rock. Cadmo. i. e. the executioner. 40. Novius, an obscure person. 43. magna sonabit, a quality of value in a mob-orator. Danton (in France) possessed it. Herod. vii.

49. honorem. i. e. a public post, official rank.

54. olim. So in v. 47. This word seems to imply that the satire was written at a considerable interval since Philippi.

57. Infans, not speechless' absolutely, but slow of speech;' used

« PreviousContinue »