VII. SI CUI PLUS QUAM PER LEGEM FALCIDIAM LICUERIT LEGATUM ESSE DICETUR.

Si apparuerit te amplius legatorum nomine cepisse quam e lege Falcidia capere licebit, quanti ea res erit, tantum pecuniam te daturum, dolumque malum in ea re abesse abfuturumque esse spondes ?-Spondeo'.

Quod ex portione mea fueris consecutus, id cum bona propria conferre coeperis, te mihi restituturum spondes ?-Spondeo 2.

Quando tu illius ex mandato (illius nomine) mecum agere

"Si cui plus quam licuerit legetur, et dubitari juste possit utrum lex Falcidia locum habitura est nec ne, subvenit Praetor heredi, ut ei legatarius satisdet; ut si apparuerit cum amplius legatorum nomine cepisse, quam e lege Falcidia capere licebit, quanti ea res erit, tantam pecuniam det, dolusque malus ab eo abfuturus sit." Ulp. in D. 35. 3. I pr.

2 When one of several brothers receives solely the grant of bonorum possessio, he ought to give sureties to the others for throwing into hotchpot his own property derived from the common ancestor. If he cannot do this, the other brothers take from him the administration on furnishing similar security. If none of them can provide sureties, the property is put into the hands of a sequester, who proceeds to administer. The same rule was applied in all cases where possession was given to a man partly for his own benefit and partly for that of other people. D. 36. 3. 5. I. Paul. Sent. 5. 9. 4.

3 Gai. Comm. I. 199, 200.

4 This is the stipulation entered into by a procurator. A cognitor was absolved from it. Gai, Comm. IV. 97, 98.

vis (illam rem a me petis), amplius non petiturum eum cujus de ea re actio, petitio, persecutio est; illam rem ratam habiturum eum, heredemve ejus, eumve ad quem ea res pertinet; quodsi non ita factum sit quanti ea res est tantam pecuniam dari, dolumque malum abesse abfuturumque esse spondes ?-Spondeo'.

Si qui illam rem partemve quam quis ex ea evicerit, quominus illum (emptorem) eumve ad quem ea res pertinebit habere recte liceat, quanti id erit quod ita evictum fuerit, tantam pecuniam duplam dari spondes ?-Spondeo*.

D. 21. 2.

(G. 28. J. 57, 58. P. 76, 77. U. 80, 81.)

1 The procurator could sue ex mandato alterius, or merely alterius nomine without proving a mandate: Gai. Comm. IV. 84. Hence the italicized opening words in the text. The rest of the restitution is based on the following passages:

"In stipulatione cavetur non petiturum eum cujus de ea re actio, petitio, persecutio sit, et ratum habituros omnes ad quos ea res pertinebit." Jul. in D. 46. 8. 23.

66

Cujus nomine quis praeter cognitorem actionem sibi dari postulabit, is eum boni viri arbitratu defendat, et ei quocum alterius nomine aget, id ratum habere eum ad quem ea res pertinet boni viri arbitratu satisdet." D. 3. 3. 33. 3. See also D. 46. 8. 22. 7.

"Hoc enim facere verba stipulationis: quanta ea res erit." Paul. in D. 46. 5. 2. 2.

"Difficile est existimari doli clausulam committi." Jul. in D. 46. 8. 22. 7.

The words "amplius non petiturum eum cujus de ea re actio, petitio, persecutio est" would of course be omitted when the procurator who entered into the stipulation was acting for a defendant.

2 This stipulation is in its latter part identical with the Aedilitian stipulation given on page 133: so that we refer the reader thither for our authority in its restitution.

XII. · DE OPERIS NOVI NUNTIATIONE.

Quem in locum nuntiatum est ne quid operis novi fiat, quod in eo loco intra diem illum opus factum erit, si judicatum fuerit jus tibi non esse opus facere, sive ante rem judicatam causa quae acciderit, neque res defendatur, a te heredeve tuo rem boni viri arbitratu restitui, quodsi ita non restitutum fuerit, quanti ea res erit tantam pecuniam dari, si hoc mihi placuerit, ejusque rei, dolum malum abesse abfuturumque esse spondes? Spondeo'. U. 80. (P. 77.)

D. 39. I.

XIII. DE DAMNO INFECTO.

Quod tu illud opus facturus es, si quid aedium, arborum, loci, operis vitio intra illum diem damnum factum erit, sive quid ibi ruet, scindetur, fodietur, aedificabitur, quanti ea res erit tantam pecuniam mihi heredique meo, eive ad quem ea res

1 This stipulation is to be gathered from the following:

"Si dominus opus novum nuntiaverit intra diem quae stipulatione ex operis novi nuntiatione interposita comprehensa est, committitur stipulatio: sed si praeterita ea die dominus nuntiaverit, non committitur." Jul. in D. 39. I. 13. I.

"Habet autem ista stipulatio conditionem ut ita demum committatur, si judicatum fuerit, sive ante rem judicatam causa quae acciderit, neque res defendatur, et de dolo malo subjicitur clausula.” Ulp. in D. 39. I. 21. 2.

"Quodsi is cui opus novum nuntiatum erat decesserit, vel aedes alienaverit, non extinguitur novi operis nuntiatio; idque ex eo apparet, quod in stipulatione quae ex hac causa interponitur etiam heredis mentio fit." Paul. in D. 39. 1. 8. 7.

"Rei restitutionem (praetoriae stipulationes continent) sicuti stipulatio ex operis novi nuntiatione, qua cavetur ut opus restituatur." Paul. in D. 46. 5. 2. I.

"Sive autem res judicetur, sive res non defendatur, stipulatio in id committitur ut viri boni arbitratu res restituatur. Quodsi ita restitutum non erit, quanti ea res erit, tantam pecuniam dabit, si hoc petitori placuerit." Ulp. in D. 39. 1. 21. 4.

“Ceterum si ita cautum fuerit: quanti ea res erit." Ulp. in D. 39. I. 21. 7.

pertinet, te heredemque tuum, eumve ad quem ea res pertinet daturum spondes? Spondeo'.

D. 39. 2. (G. 28. J. 58. P. 78. U. 81.)

1 See Gai. Comm. IV. 31.

"Ut ne quid aedium, loci, operisve vitio damnum factum sit stipulatio interponitur." Ulp. in D. 39. 2. 24. 2.

66

Stipulatio committitur quum vitio operis damnum factum sit." Ulp. in D. 39. 2. 24. 6.

"Stipulationem istam in qua haec comprehenduntur: si quid arborum locive vitio." Ulp. in D. 39. 2. 24. 9.

"Huic stipulationi debet dies esse insertus, intra quem si quid damni contigerit, cautio locum habet: neque enim in infinitum obligatus esse debet stipulatione. Ipse igitur praetor diem dabit stipulationi, aestimatione habita ex causa, et ex qualitate ejus damni, quod contingere speratur." Ulp. in D. 39. 2. 13. 15.

"In stipulatione damni infecti accidere potest ut is qui stipulatus est subinde agat; cavet enim si quid ibi ruet, scindetur, fodietur, aedificabitur." Pomponius in D. 46. 8. 18.

"Quod in stipulatione est: sive quid ibi ruet." Alfenus Varus in D. 39. 2. 43. pr.

"In hoc fit stipulatio, quanti ea res erit." Paul. in D. 39. 2. 18. 10.

"Adjicitur in hac stipulatione et heredum nomen, vel successorum eorumque ad quos ea res pertinet." Ulp. in D. 39. 2. 24. I.

Qui mancipia vendunt, certiores faciant emptores, quid morbi vitiive cuique sit, quis fugitivus errove sit, noxave solutus non sit eaque omnia, quum ea mancipia veneunt, palam recte pronuntianto".

Quod si mancipium adversus ea venisset, sive adversus quod

1 As the Aediles, amongst other matters, had the regulation of · the markets and of sales and exchanges, it was natural for Justinian to place the discussion of the Aedilitian Edict in a part of the Digest closely following the discussion of emptio venditio and the contracts akin to it. It is, however, clear that in Julian's compilation the Aedilitian Edict came last: for the books of the Commentaries of Gaius, Paulus and Ulpian run on too regularly for us to suppose that their notes on the Aedilitian Edict can have filled up any hiatus in their notes upon the Praetorian Edict.

2 "Verum est morbum esse temporalem corporis imbecillitatem, vitium vero perpetuum corporis impedimentum." Modestinus in D. 50. 16. 101. 2. See also D. 21. I. I. 7. Morbus and vitium have reference not to mental but to bodily defects; unless the mental defect be such as to act upon the bodily health. D. 21. I. 1. 9. The defect moreover must be latent, not patent. 1. 6: 21. I. 14. 10.

D. 21. I.

66 Fugitivus est qui extra domini domum fugae causa, quo se a domino celaret, mansit." D. 21. 1. 17. pr.

"Proprie erronem sic definimus, qui non quidem fugit, sed frequenter sine causa vagatur, et temporibus in res nugatorias consumptis, serius domum redit." D. 21. 1. 17. 14.