174

CONTINUATION OF CHRONICLE

A

NNO dccxxxi Ceoluulf rex captus et adtonsus et remissus in regnum; Acca episcopus de sua sede fugatus. Anno dccxxxii Ecgberct pro Vilfrido episcopus factus.

Anno dccxxxiii eclypsis facta est solis xviiii kal Sep circa horam diei tertiam, ita ut pene totus orbis solis quasi niger- 5 rimo et horrendo scuto uideretur esse coopertus.

Anno dccxxxiiii luna, sanguineo rubore perfusa quasi hora integra ii kal Febr circa galli cantum, dehinc nigredine subsequente ad lucem propriam reuersa.

Anno eodem Tatuini episcopus obiit.

Anno dccxxxv Nothelmus archiepiscopus ordinatur; et Ecgberctus episcopus, accepto ab apostolica sede pallio primus post Paulinum in archiepiscopatum confirmatus est; ordinauitque Fruidbertum et Fruiduualdum episcopos, et Baeda presbyter obiit.

Anno dccxxxvii nimia siccitas terram fecit infecundam; et Ceoluulfus sua uoluntate adtonsus, regnum Eadbercto reliquit.

Anno dccxxxix Edilhartus Occidentalium Saxonum rex obiit; et Nothelmus archiepiscopus.

ΙΟ

15

Anno dccxl Cudberctus pro Nothelmo consecratus est. 20 Aedilbaldus rex Merciorum per impiam fraudem uastabat partem Nordanhymbrorum; eratque rex eorum Eadberctus occupatus cum suo exercitu contra Pictos. Aediluualdus quoque episcopus obiit, et pro eo Conuulfus ordinatur antistes. Aruwini et Eadberctus interempti.

Anno dccxli siccitas magna terram occupauit. Carolus rex Francorum obiit; et pro eo filii Caroloman et Pippin regnum acceperunt.

Anno dccxlv Vilfrid episcopus et Ingualdus Lundoniae episcopus migrauerunt ad dominum.

Anno dccxlvii Herefridus uir dei obiit.

Anno dccl Cudretus, rex Occidentalium Saxonum, surrexit contra Aedilbaldum regem et Oengusum. Theneorus atque

25

30

BY A LATER WRITER.

175

Eanredus obierunt. Eadberctus campum Cyil cum aliis regionibus suo regno addidit.

Anno dcclvi anno regni Eadbercti quinto idibus Ianuarii eclipsis solis facta est. Postea eodem anno et mense, hoc est 5 nono kalendarum Februariarum, luna eclipsim pertulit, horrendo et nigerrimo scuto, ita ut sol paulo ante, cooperta.

ΙΟ

15

Anno decliv Bonifatius, qui et Vinfridus, Francorum episcopus, cum quinquaginta tribus martyrio coronatus est; et pro eo Redgerus consecratur archiepiscopus a Stephano papa.

Anno dcclvii Aedilbaldus rex Merciorum a suis tutoribus noctu morte fraudulenta miserabiliter peremptus occubuit: Beornredus regnare coepit: Cyniuulfus rex Occidentalium Saxonum obiit. eodem etiam anno Offa, fugato Beornredo, Merciorum regnum sanguinolento quaesiuit gladio.

Anno dcclviii Eadberctus rex Nordanhymbrorum dei amoris causa et caelestis patriae uiolentia, accepta sancta Petri tonsura, filio suo Osuulfo regnum reliquit.

Anno dcclix Osuulfus a suis ministris facinorose occisus est; et Edilualdus anno eodem a sua plebe electus intrauit in reg20 num: cuius secundo anno magna tribulatio mortalitatis uenit et duobus ferme annis permansit, populantibus duris ac diuersis aegritudinibus, maxime tamen dysenteriae languore.

Anno dcclxi Oengus Pictorum rex obiit, qui regni sui principium usque ad finem facinore cruento tyrannus perduxit car25 nifex: et Osuini occisus est.

Anno dcclxv Aluchredus rex susceptus est in regnum.

Anno dcclxvi Ecgberctus archiepiscopus prosapia regali ditatus ac diuina scientia imbutus et Frithubertus uere fideles episcopi ad dominum migrauerunt.

[TESTI

TESTIMONIA

I

ILECTISSIMO in Christo collectori Cuthwino Cuth

DILEC

bertus condiscipulus in deo aeternam salutem. munusculum quod misisti multum libenter accepi, multumque gratanter literas tuae deuotae eruditionis legi, in quibus, quod maxime desiderabam, missas uidelicet et oraciones sacro- 5 sanctas pro deo dilecto patre ac magistro Baeda a uobis diligenter celebrari repperi. unde delectat magis pro eius caritate, quam fretus ingenio, paucis sermonibus dicere, quo ordine migraret a saeculo, cum etiam hoc te desiderasse et poposcisse intellexi. grauatus est quidem infirmitate et max- 10 ime creberrimi anhelitus, sed tamen pene sine aliquo dolore, ante diem autem resurrectionis dominice, id est fere duabus ebdomadibus; et sic postea letus et gaudens graciasque agens omnipotenti deo omni die et nocte, immo horis omnibus usque ad diem ascensionis dominicae, id est vii id mai uitam 15 ducebat, et nobis suis discipulis cottidie lecciones dabat, et quidquid reliquum fuit diei in psalmorum cantu, prout potuit, se occupabat; totam uero noctem letus in oracionibus et graciarum accione deo ducere studebat nisi tantum modicus somnus impediret. itemque autem euigilans statim consueta 20 scripturarum modulamina ruminabat extensisque manibus deo gratias agere non est oblitus. uere fateor quia neminem unquam alium oculis meis uidi nec auribus audiui, tam diligenter gracias deo uiuo referre. o uere beatus uir! canebat autem sentenciam sancti Pauli apostoli dicentis 'horren-25 dum est incidere in manus dei uiuentis' et multa alia de

12 dilectissimo...salutem not in CCLIV but incipit de ualetudine et obitu uenerabilis Beda presbyteri.'

5

ΙΟ

MONIA]

CUTHBERT TO CUTHWINE.

177

sancta scriptura, in quibus nos a somno animae exsurgere precogitando ultimam horam amonebat et in nostra quoque lingua, ut erat doctus in nostris carminibus, dicens de terribili exitu animarum e corpore:

Fore then neidfaerae

naenig uiuurthit

thonc snotturra

than him tharf sie

to ymb hycggannae

aer his hin iongae

huaet his gastae

godaes aeththa yflaes

aefter deothdaege

doemid uueorthae.

15 quod ita latine sonat: ante necessarium exitum prudentior quam opus fuerit nemo existit, ad cogitandum uidelicet antequam hinc proficiscatur anima, quid boni uel mali egerit, qualiter post exitum iudicanda fuerit'. cantabat etiam antiphonas ob nostram consolationem et suam quarum zo una est: o rex gloriae, domine uirtutum, qui triumphator hodie super omnes celos ascendisti, ne derelinquas nos orphanos, usque ueritatis. alleluia'. cum uenişset autem ad illud uerbum, 'ne derelinquas nos orphanos,' prorupit in lacrimas et multum flebat. et post horam cepit repetere quae incoauerat. et sic tota die faciebat et nos quidem audientes haec luximus cum illo et fleuimus; altera uice legimus, altera plorauimus, immo cum fletu legimus. in tali leticia quinquagesimales dies usque ad diem praefatum deduximus. et ille multum gauisus est et deo gratias refere30 bat, quia sic meruisset infirmari. et saepe dicebat 'flagellat deus omnem filium quem recipit, et sentenciam Ambrosii : 'non sic uixi, ut me pudeat inter uos uiuere; sed nec mori

25

15-18 quod...fuerit not in CCLIV.

178

LAST HOURS of beda.

5

[TESTItimeo, quia bonum dominum habemus'. in istis autem diebus dua opuscula memoriae digna, exceptis lectionibus quas cottidie accepimus ab eo et cantu psalmorum, facere studuit. id est a capite sancti euangelii Iohannis usque ad eum locum in.quo dicitur, 'sed haec quid sunt inter tantos?' in nostram linguam ad utilitatem ecclesiae dei conuertit, et de libris Isidori episcopi excerptiones quasdam dicens: 'nolo ut pueri mei mendacium legant et in hoc post meum obitum sine fructu laborent'. cum uenisset autem tertia feria ante ascensionem domini coepit uehementius 10 egrotare in anhelitu et modicus tumor in suis pedibus apparuit. totum tamen illum diem docebat et hilariter dictabat et nonnumquam inter alia dixit: 'discite cum festinatione; quia nescio quamdiu subsistam et si post modicum tollat me factor meus'. nobis tamen uidebatur ne forte 15 exitum suum bene sciret et sic noctem in gratiarum actione peruigil duxit. et mane inlucescente, id est quarta feria, praecepit diligenter scribi quae coeperamus. et hoc fecimus usque ad terciam horam. a tercia autem hora ambulauimus cum reliquiis sanctorum, ut consuetudo illius diei poscebat. 20 et unus erat ex nobis cum illo, qui dixit illi: 'adhuc capitulum unum de libro quem dictasti deest. et uidetur mihi difficile tibi esse plus te interrogare'; at ille inquid, 'facile est, accipe tuum calamum et tempera, festinanterque scribe.' et ille hoc fecit. a nona hora dixit mihi: 'quaedam pre- 25 ciosa in mea capsella habeo, id est piperum oraria et incensa; sed curre uelociter et adduc presbiteros nostri monasterii ad me, ut et ego munuscula qualia mihi deus donauit illis distribuam'. et hoc cum tremore feci et praesentibus illis locutus est ad eos et unumquemque, monens 30 et obsecrans pro eo missas diligenter et orationes facere: et illi libenter respondere. lugebant autem et flebant omnes, marg uel piper.

26