MES. Sic sine igitur, si tuom esse negas me, abire liberum. ME. Mea quidem hercle causa liber esto, atque ito quo voles. MES. Nempe jubes?

ME. Jubeo hercle, si quid imperii est in te mihi.

MES. Salve, mi patrone.

SERVOS ALIUS. Quom tu liber es, Messenio,

v. 926. Confuse legitur hic locus in Codd. B. 1, habet, si sic negas me esse, abire liberum; quibus sequitur v. 935 hujus editionis, usque ad 942, et tum denique interpolantur vv. 927-934. B. c, exhibet, si tuum negas me esse, abire liberum cum viatico. Errorem jamdudum viderunt et correxerunt Interpp. -927. B. c, abito.929. Pro SERVOS ALIUs, habet B. 1, plane scriptum MEN.-in B. c, nulla persona affigitur, sed locus nominis relinquitur, quod vero cum factum sit per totam hanc scenam, nihil inde colligi potest. Vide in Nott. Equidem pene censeo verba hæc Messenioni ipsi tribuenda esse, per ridiculum semet ipsum, nomine conservorum suorum, congratulanti ; quam opinionem confirmat eadem sententia iterum in hac fabula usurpata, v. 1044 Infra.-B. 1, B. c, Cum tu etc. utroque loco.

eorum

beribus jam erant fugati. At etiamsi affuissent, nemo Messenionem nominare potuisset, quem Epidamni nunc primum viderent: cujusque nomen, præter herum, servi tantum remiges (vv. 264. 350.) nosse poterant, quibuscum advecti erant: quos non affuisse, cum sublimis raperetur Menæchmus, jam exinde patet, quod nullum ipsi tulerint auxilium." [Immo Ipse, (v. 884.) clare dixerat se 6 servos in tabernam collocasse,' ut sit certo certius

horum neminem adesse.] Hacte

nus ille; cujus tamen emendatio-
longe audaciorem, non accipio;
nem, ingeniosam quidem, sed

MES. Salve mi patrone: quum tu liberas
me, serio
Gaudeo.

ME. Credo hercle vero.

MES. Sed patrone,— Mihi quidem nullo alio modo expediendus hic locus videtur, quam ut inter eas maculas referatur,

Gaudeo.

MES. Credo hercle vobis. Sed, patrone, te obsecro, Ne minus imperes mihi, quam quom tuos servos fui. Apud te habitabo, et, quando ibis, una tecum ibo domum.

ME. Minime.

932

MES. Nunc ibo in tabernam; vasa et argentum tibi Referam. Recte est obsignatum in vidulo marsu

pium

Cum viatico: id tibi jam huc afferam.

ME. Affer strenue.

MES. Salvom tibi, item ut mihi dedisti, redhibebo. Hic

me mane.

936

ME. Nimia mira mihi quidem hodie exorta sunt multis

modis:

Alii me negant eum esse, qui sum, atque excludunt

foras;

Socer et medicus me insanire dicunt.

Quid sit, mira

sunt.

v. 931. B. 1, B. c, cum tuus servus.-932. Apud, ult. litera elid. Supra 13.-Te, non liquescit. -934. B. c, vidulo marsupium Id tibi jam huc afferam; omisso cum viatico, de quo Vide in v. 926.936. Item, omitt. B. c. tibi item, transposuit B. 1. Pro item, Both. ita.-Pro redhibebo, Libri nonnulli reddibo, ut sit vet. fut. pro reddam. Ita hunc locum citat Nonius, Cap. VII. 76. et Casin. Ruri reddibo. B. 1, redhibeo. et sic Par. "recte" ut ait HARE.-939. Hunc versum post 944 habent nostri Codd. qu. vid. sed perverse legitur totus hic locus in Mss.

'quas aut incuria fudit, Aut humana parum cavit natura.' Prorsus hic silent, quos vidi, Interpp. præter Bernard. Saracen. qui in aliam conjecturam, omisso nomine Messenio, se recepit. Cæterum Vide Infra 1044. Et confer Epid. 699; ubi cum ironia, (ut fortasse hoc loco,) hæc gratulatio occurrit.

931. Ne minus imperes mihi.] Dominus, qui servum manumittebat, nihilominus a servo, quem libertate donabat, operas in posterum stipulabatur. LAMB.

933. Minime.] Ita secum suppressa voce ait Menæchmus, haud mirum enim si hominem ignotum domi suæ alere nolit.

Vel ille, qui modo sese aiebat petere argentum, qui

meum

940

Se modo esse aiebat servom, quem ego modo emisi

manu,

Is mi allaturum cum argento sese ait marsupium.
Id si attulerit, dicam ut a me abeat liber, quo volet;
Ne tum, quando sanus factus siet, a me argentum petat.
Hæc nihilo esse mihi videntur secius quam somnia.
Nunc ibo intro ad hanc meretricem, quamquam sus-
censet mihi;

946

Si possum exorare, ut pallam reddat, quam referam

domum.

ACT. V. SCENA VI.

MENECHMUS SOSICLES. MESSENIO.

ME. S. Men' hodie usquam convenisse te, audax, audes

dicere,

Postquam advorsum mi imperavi ut huc venires?

MES. Quin modo

v. 940. Ille, prior syll. corrip.-aiebat, ex conject: Bothii. In nostris Codd. legitur, Etiam hic servom esse se meum aiebat, quem ego emisi manu: is ait se allaturum cum Argento marsupium.—— 941. HARE, "Servum esse se meum-quem ego emisi. Leg. Servum se meum esse aibat, quem ego modo emisi manu. Sic Codd. recte."—943. Abeat liber, Ita Codd. at HARE, "malim liber abeat," sed me, non elid.944. Post hunc versum habent nostri Codd. Socer et medicus me insanire dicebant, quid sit (B. 1, quid si,) mira sunt.—Pro siet legit HARE est.-Pro sanus, Editt. nonnullæ habent suus, at Taub. et Par. recte sanus; et sic Codd. nostri.-945. B. 1, B. c, transposite legunt, nihilo mihi esse vid. HARE citat Gell. XVIII. 9. ubi est, "Hæc nihilo mihi videntur esse sectius quam somnia.“——— 946. B. 1, B c, succenset.-948.-957. Troch. Tetr. Cat.-948. Te, omitt: Codd. nostri.

940. Vel ille.] "And he too!' Vide Supra 773.

944. Sanus.] Nunc enim Mes

senionem insanum esse non absurde conjicit, ut qui se herum suum credat. BOTH.

Eripui, homines qui ferebant te sublimem quatuor, Apud hasce ædes; tu clamabas deum fidem atque hominum omnium,

951

Quom ego accurro, teque eripio vi pugnando ingratiis.
Ob eam rem, quia te servavi, me amisisti liberum.
Quom me argentum dixi petere, et vasa: tu, quantum

potest,

Præcucurristi obviam, ut, quæ fecisti, inficias eas.

ME. S. Liberum ego te jussi abire?

955

MES. Certo.

ME. S. Quoi certissumum est,

Mepte potius fieri servom, quam te unquam emittam manu?

ACT. V. SCENA VII.

MENECHMUS. MESSENIO. MENECHMUS SOSICLES.

ME. Si voltis per oculos jurare, nihilo hercle ea causa magis

v. 950. Pro qui, conjicit HARE, quum.- -951. Deum, monosyll.- -952. Quom, non liquescit. Codd. nostri quin.-Pro vi pugnando, Codd. oppugnando.-953. B. c, emisisti.-954. B. 1, B. c, transposite, Quom argentum dixi me pet.-Pro potest, B. c, potes.-955. B. c, mendose, percurristi.957. Nostri Codd. plane, Me a te dant pro Mepte.-958, 959. Troch. Tetr. Cat.-Oculos, media extrita syll. (oc'los,) pronuntiand. Supra 815.-958. Ea, monosyll. Infra 967.

950. Homines, etc.] Constructio est, (ut recte notat LAMB:) Eripui te ab hominibus quatuor, qui

homines te sublimem ferebant. Vide similem construct. Supra 226.

954. Petere.] Pro petiturum. Vide in v. 439. Aul. 641. Gloss.

957. Mepte potius fieri servom.] Simile quid ait Simo senex, astuto

servo suo interminans, apud Ter. Andr. I. II. 28.

"Verberibus cæsum te, Dave, in pistrinum

dedam usque ad necem,

Ea lege atque omine, ut, si te inde exemerim, ego pro te molam."

958. Si voltis per oculos jurare.] Quibus nihil carius. (Vide in v. 593.) Hic autem incipit avayvopiois, de qua Aristot. Poet. Capp. 20-21.

Facietis, ut ego hodie abstulerim pallam et spinther,

MES. Proh dii immortales, quid ego video?

MES. Tua est imago! tam consimilist, quam potest! ME. S. Pol profecto haud est dissimilis, meam quom for

ME. O adulescens, salve, qui me servavisti, quisquis es! MES. Adulescens, quæso hercle loquere tuom mihi nomen,

ME. Non edepol ita promeruisti de me, ut pigeat, quæ

Mihi est Menæchmo nomen.

ME. S. Ea domus et patria est mihi.

v. 960. Iamb. Tetr. metro non male, (ut in re insperata,) mutato.. -961.-965. Troch. Tetr. Cat. -961. Tua; et 962. Meam; et 964. Tuom; monosyll.963. B. 1, salvasti; B. c, seruasti.——— 964. Pro loquere, legit HARE, eloquere.- -966. Iamb. Trim. At haud male versui mederi voluit HARE legendo in init. eloqui, vel proloqui, quæ vox post velis excidisse videtur.-Pro Menæchmo Codd. nostri Menechinus.-967-1057. Troch. Tetr. Cat.-967. Ea, monosyll. Supra 958.