animo et spontanea voluntate, pro remisione omnium pecatorum nostrorum et parentum nostrorum, Deo el Sancte Marie de Berola et W. R. abbati eiusdem loci et fratribus ibidem Deo servientibus, tam presentibus quam futuris, castrum et villam de Leitago, quam dedit nobis Ildephonsus Rex Aragonis. Hanc inquam villam et castrum damus, cum omnibus introitibus et exilibus suis, cum hominibus et feminabus ibi nunc et de cetero habitantibus, cum aquis et molendinis, pascuis, silvis, nemoribus, vineis et cum omnibus pertinentiis et terminis suis, heremis et populatis, cultis et incultis, pertinentibus eidem castro et ville ut habeant ea et possideant, predictus Abbas et fratres de Berola perpetuo iure hereditario ad faciendum in propriam voluntatem suam, vendere, impignorare et dare, et quidquid eis placuerit facere per secula cuncta, amen.

Et quicumque voluerit hoc donativum violare vel infringere sit anathematizatus, et maledictus, cum Datan et Abiron, quos vivos absorvuit terra. Et sunt testes et cabezaleros de hoc donativo, qui viderunt et audierunt, Dopnus Anaia et Dopnus Sancius, cognati eiusdem Michael de Valamazano, et Petrus Lopez qui tenebat castrum illud per Michaelem de Valamazano, et fecit de illo homagium Abbatti (1).

Factum est hoc donativum in mense Novembris sub era MCCXXXI, regnante Ildefonso Rege in Aragone et in Barchin. et in Provincia. Joanne Frontini existente Episcopo in Tirassona. Raimundo de Castellazolo in Cesaraugusta. Ricardo in Oscha. Michaele de Valamazano Seniore in Epila et in Orrea, et in Aranda. Ferrando Roderici in Calataiub et in Daroca et in Turol. Tarino in Tirassona. Michaele de Sancta Cruce in Burgia. Berengario de Entenzia in Cæsaraugusta.

(1) Notabiles sunt hæ scripturæ ad studium juris feudalis Aragonum, qua de causa, et subscriptionum ergo, eas hic includere opportunum visum fuit.

Huic similia sunt alia plura instrumenta in eodem libro transcripta, continentia donationes vicorum, de Pozuel (fol. 89) el aliorum.

XLIII.

Carta venditionis: anno 1175.

Ex ms. Prioris Moriende. (1)

In Dei nomine hec est carta de vendicione quam facimus Ego Don. Erbass et uxor mea Donna Sancia vobis D. Lop. de Murzaual. Per hanc scripturam vendimus vobis illas casas que fuerunt de Domingo Johannes pro V. morabelinis lopinis et medio, bonos et de peso. Sunt illas casas in Alpharella: habet frontaciones de una parte la carrera publica, et de alia parte illas casas de Sancia la barbuda, et de alià parte casas de Marcuyz, et alia parte casas de Per iter et de suis fratribus. Sicut istas frontaciones includit... cet. Et de ista vendicione donamus vobis fidancia de salvedat a fuero de terra a Don Bernart de Fontova. Et de hoc sunt testes qui viderunt, et audierunt Johan de Pedric et Garcias Cascant, et de precio nichil remansit: aliala pagada III. ss. (solidos?) et medio. Facta Carta in mense Januarijs, Era M.CC.XIII.

XLIV.

Donatio conjugum qui, titulo precario, corpora et bona sua Dominico Sepul

chro donant. anno 1177.

Ex ms. Prioris Monterde.

In Dei nomine et eius gratia. Ego Don Gonzelines et Donna Albira mea mulier, placuit nobis libenti animo et spontanea voluntate, et donamus nos ad Deo et ad illo Sancto Sepulcro de Jerusalem bivos et mortuos, cum totas nostras chasas de Borga, et cum tota nostra hereditate, sine

(1) Inter alias scripturas hybrido latino exaratas, quas eruditus ille Augustinianus e tabulario Ecclesiæ suæ transcripsit libet hanc breviusculam edendan eligere,

nam et mores et nummos illius regionis indicat, et etiam ad filológica studia comparanda, quibus nostra ætas indulget,

utilis videtur.

ullo retinimento, que non ibi facimus. In tali vero convenio, que Donna Albira sedeal de sua vita in sua chasa, et habeat vitum et vestitum de sua hereditate, et de hoc quod inde remanserit de illa hereditate, vel illo Prior Don Bernart d'Ager (1), vel illos alios fraires de Scti. Sepulcri comendaverint ad donna Albira, que illa que sedat inde fidele et verdadera ad Deo el ad Sci. Sepulcri et ad suos fraires. Et post obitum eius que remaneant illas casas et illa hereditate ad Deo et ad Sci. Sepulcri et ad illo Prior et ad illos fraires qui ibi fuerint, qui sunt ad servicio de Deo et Sci. Sepulcri, ad faciendam suam propiam voluntatem per secula cuncta, amen. Et si de illa hereditate non potuerit exire vitum et vestitum ad donna Albira que computet donna Alvira cum illo Prior aut cum illos fraires de Sci. Sepulcri, ad quibus illo Prior lo comandaverit hoc quod exit de illa hereditate, et si non potuerit abastare unde abeat vitum et vestitum de sua hereditate que donent ei illo Prior, aut illos fraires ad quibus illum lo mandarat la fallida, que non cuplet de sua hereditate, et hoc donativum fuit factum ad Deo et illo Seto. Sepulcro et ad illa chasa de Sci. Sepulcri de Calataiub, et ad illo Prior Don Bernart d'Ager, in Mense marcio die Jovis, XIII Kal. Aprilis. Et ego Don Gonzelines et donna Albira damus fidanza de salvetate de isto suprascripto donativo, ad vos Don Bernart dager Prior, a fuero de terrra Don Ruffat. Sunt testes et auditres et visores de hoc suprascripto Don Ramon Palma, et Garcia de Cascant. Et soltavit illo Prior Don Bernart d'Ager debita quam debeant dare Don Gonzelines et Donna Albira. XIIII. M. et, VI. sl. in diños (2).

m

Facta carta et donacionis in Era M.m CC. XV.m. Adefonsus Rex in Aragone et Comes in Barchinona.

Epcs. John. Frontin in Tarazona, et in Calataiub.

Epc. Petrus in Saragoza.

Don Blasco Maza Senior in Borga.

Don Exemin Romeo in Tarazona.

Don Artal in Alagon.

Don John. Alar scripsit et hoc signum fecil.

(1) Bernart dager.

(2) Quatordecim morabetinos et sex solidos in dineros?

XLV.

Ildephonsus II Aragon. Rex, Canonicos Pinnatenses Capellanos Regios instituit: 1187.

Ex arch. Collegialis Eccles. B. Mariæ ap. Calat.

Bono et equo convenit loca religiosa semper manuteneri et defendi, et ea ad honorem et laudem Dni. nostri Jesu Xpi. donis et possessionibus augmentari, et etiam tota mentis devotione incesanter ad incrementum perducere. Ea propter Ego AA (Alphonsus) Dei gratia Rex Aragonum, Comes Barchinone et Marquio Provintie, ob remedium anime mee, meorumque parentum, recipio in protectione et defensione nostra nostrorumque succesorum domum Sancle Marie Pinna, et vos Priorem ejusdem et XII fratres et Canonicos regulares ibidem commorantes, et omnes eorum res ac possessiones mobiles et inmobiles, quas hodie possident, vel in antea Domino annuente possidebunt, tam presentes quam eorum subsequentes in perpetuum, eosque omnes tam futuros quam presentes in nostros meorumque successorum titulo presentis scripture in perpetuum adscribo propios Sacerdotes et Capellanos.

Dono insuper laudo et concedo ac per presentes aucthorizo dicte ecclesie de Pinna, et vobis Priori eiusdem et XII Sacerdotibus propiis Capellanis meis, tam presentibus quam futuris, quadraginta morabetinos Lupinicos boni auri, ad opus indumentorum predictorum fratrum, singulis annis in pace et sine contradictione in portatico meo de Calataiub recipiendos.

Quicumque vero hanc nostram constitutionem sciens aliquomodo contra ipsius thenorem venire temptaret, aut in aliquibus rebus eorum, quas in presenti habent vel in antea Domino annuente sunt habituri, dampnum sive iacturam inferret, a Sacrosanto Domini nostri Jesu Xpi. corpore et sanguine alienus fiat, meeque dignitatis regie reus et transgressor semper existat, ni digne resipiscens congrua satisfactione male facta emendaverit. Actum est hoc apud Calataiub, Era MCCXXV. pridie Kalendas Februarij.

Pelegrino Castellazol domino in Barbastro-L. de Entenza in Cesaraugusta-Artaldo in Alagone-Pedro de Orrea in Epila-Garcia Ortiz in

Ricla-Marcho Ferriz in Osca-Fortun de Vergua in Un Castello-Tarino Alferiz in Tirasona.

Signum Alph. Dei gra. Reg, Arag. Comitis Barchinone et Marchio Provincie.

Signum Petri Regis Arag. et Comitis Barch.

Huius rei testes sunt Artaldus de Alagone-Michael de Santa Cruce— Lupus de Veb-Ferrandus de Darocha-Anfus (Alphonsus) de Barbastro -L. Lupis de Maria-W. Amat-Aznardus Pardi-Garcia Caraz-Pedro de Stopanana-L. de Sancta Eugenia-L. de Villanova.

Sig+num Petri de Blandis, litteratoris Domini Regis, qui hoc scripsit precepto ejusdem Domini, anno et mense quo supra.

XLVI.

Episcopus Turiason. simul cum Priore et Capitulo Tutelanis, cuæstionem decimalem cum Templariis componit: anno 1192.

Ex arch. Tutelanæ Eccles (1)

En el nombre de Nuestro Señor Jesucristo. Esta es la carta de transacionó composicion echa sobre la controversia, que por mucho tiempo se agitó entre Johan Obispo de Tarazona y los Frayres del Templo, y de la otra parte entre los Frayres y el Prior de la Iglesia de Tudela. La controversia pues era esta. El Sr. Obispo pedia à los Frayres del Templo cierta heredad que tienen en la vilia de Calatayud que afirmaba el Obispo habérsela dejado en su testamento cierto jóven llamado Guerra. A mas pedia la Iglesia de Ambel, asegurando que le pertenecia à él, la cual contendian los Frayres ser suya por causa de donacion echa à ellos por Miguel Obispo de Tarazona, su antecesor. Esto mismo decian los Frayres de la Iglesia de Ribaforada (2) contra el Prior Tudelano, que afirmaba pertenecer al derecho de su Iglesia en la que el Obispo pretendia se le conservasen los derechos episcopales. Ademas el se

(1) Hæc scriptura versio videtur jesse, et non antiqua, authentici instrumenti hac

de re latino sermone confecti.

(2) Ecclesia vici de Ripaforata (Riba, forada) Templariorum fuit, usque ad tempora extinctionis illorum.