Quidquid id est, habeant; tu cætera percipe | Corporibus, neque tam subtilibus atque rotundieta. [teneri Nunc animum atque animam dico conjuncta Inter se, atque unam naturam conficere ex se; Sed caput esse quasi, et dominari in corpore toto Consilium, quod nos animum, mentemque vo Et quasi quom caput, aut oculus, tentante dolore, Consentire animam totam per membra videmus: 159 Hæc eadem ratio naturam animi, atque animaï, Corpoream docet esse: ubi enim propellere membra, Corripere ex somno corpus, mutareque voltum, Atque hominem totum regere ac vorsare videtur: Quorum nil fieri sine tactu posse videmus, 166 Nec tactum porro sine corpore; nonne fatendum est Corporea natura animum constare animamque? Præterea, pariter fungi cum corpore, et una Consentire animum nobis in corpore cernis. 170 Si minus offendit vitam vis horrida teli, Ossibus ac nerveis discluseis, intus adacta; At tamen insequitur languor, terræque petitus Suavis, et in terra mentis qui gignitur æstus, Interdumque quasi exsurgendi incerta voluntas. Ergo corpoream naturam animi esse necesse est, Corporeeis quoniam teleis ictuque laborat. 177 Is tibi nunc animus quali sit corpore, et unde Constiterit, pergam rationem reddere dicteis. Principio esse aio persubtilem, atque minuteis Perquam corporibus factum constare : id ita esse, Heine, licet advortas animum, ut pernoscere possis. Nil adeo fieri celeri ratione videtur, deis. 196 Namque papaveris, aura potest suspensa levisque Cogere, ut ab summo tibi diffluat altus acervus; At contra lapidum conjectum, spicarumque Nenu potest: igitur parvissima corpora pro quam Et levissima sunt, ita mobilitate fruuntur. 201 At contra, quæquomque magis cum pondere magno Asperaque inveniuntur, eo stabilita magis sunt. Nunc igitur, quoniam est animi natura reperta Mobilis egregie, perquam constare necesse est Corporibus parveis, et levibus, atque rotundeis. Quæ tibi cognita res in multeis, o bone, rebus Utilis invenietur, et opportuna cluebit. 211 Hæc quoque res etiam naturam dedicat ejus, Quam tenui constet textura, quamque loco se Contineat parvo, si possit conglomerari: Quod, simul atque hominem leti secura quies est Indepta, atque animi natura animæque recessit, Nil ibi libatum de toto corpore cernas Ad speciem, nil ad pondus : mors omnia præstat, Vitalem præter sensum calidumque vaporem. Ergo animam totam perparveis esse necesse est Seminibus, nexam per venas, viscera, nervos: Quatenus, omnis ubi e toto jam corpore cessit, Extima membrorum circumcæsura tamen se 220 Incolumem præstat; nec defit ponderis hilum : Quod genus est, Bacchi quom flos evanuit, aut quom Spiritus unguenti suavis diffugit in auras, Nec magis est parveis et levibus ex elementeis ; Permanare malum, quin omnia perturbentur Usque adeo, ut vitæ desit locus, atque animaï 255 Diffugiant parteis per caulas corporis omneis. Sed plerumque fit, in summo quasi corpore, finis Motibus: hanc ob rem vitam retinere valemus. Nunc, ea quo pacto inter sese mixta, quibusque Comta modeis vigeant, rationem reddere aven tem Abstrahit invitum patrii sermonis egestas: 261 Sed tamen, ut potero summatim attingere, tangam. Inter enim cursant primordia, principiorum Motibus inter se, nihil ut secernier unum Possit, nec spatio fieri divisa potestas; 265 Sed quasi multæ vis unius corporis exstant. Quod genus, in quo vis animantum visere volgo, Est odor, et quidam calor, et sapor; et tamen ex heis Omnibus est unum perfectum corporis augmen. 275 Atque anima est animæ proporro totius ipsa : Est etiam calor ille animo, quem sumit in ira, Nec capere irarum fluctus in pectore possunt. At natura boum placido magis aëre vivit, Constituat pariter quosdam, tamen olla relinquit Hæc igitur natura tenetur corpore ab omni, Implexeis ita principieis ab origine prima Præterea, corpus per se nec gignitur umquam, Nec crescit, neque post mortem durare videtur. Non enim, ut humor aquæ, dimittit sæpe vaporem, 340 Qui datus est, neque ea caussa convellitur ipse, cunt. Ex ineunte ævo sic corporis atque animaï 345 Mutua vitaleis discunt contagia motus, Materneis etiam membreis, alvoque reposta; Discidium ut nequeat fieri sine peste maloque : Ut videas, quoniam conjuncta est caussa salutis, Conjunctam quoque naturam consistere eorum. Quod superest, si quis corpus sentire refutat, Atque animam credit, permixtam corpore toto, Suscipere hunc motum, quem sensum nominitamus; 353 Vel manifestas res contra verasque repugnat. Quid sit enim corpus sentire quis afferet umquam, Si non ipsa palam quod res dedit ac docuit nos? At, dimissa anima, corpus caret undique sensu : Perdit enim, quod non proprium fuit ejus in ævo; Multaque præterea perdit, quom expellitur ævo. Dicere porro, oculos nullam rem cernere posse, Sed per eos animum ut foribus spectare recluseis, Difficile est, contra quom sensus ducat eorum; Sensus enim trahit, atque acies detrudit ad ipsas: Fulgida præsertim quom cernere sæpe nequimus, Lumina luminibus quia nobis præpediuntur; 365 Quod foribus non fit: neque enim, qua cernimus ipsei, Ostia suscipiunt ullum reclusa laborem. Præterea, si pro foribus sunt lumina nostra, Jam magis, exemteis oculeis, debere videtur Cernere res animus, sublateis postibus ipseis. 370 Ollud in heis rebus nequaquam sumere possis, Democriti quod sancta viri sententia ponit; Corporis atque animi primordia singula, priveis Apposita alterneis variare ac nectere membra. Nam quom multo sunt animaï elementa minora, Quam quibus et corpus nobis, et viscera constant; 376 Tum numero quoque concedunt, et rara per artus Dissita sunt, dumtaxat ut hoc promittere possis, Quantula prima queant, nobis injecta, ciere 380 Corpora sensiferos motus in corpore, tanta 396 Temporis exiguam partem pars ulla animaï : 410 Nunc age, nativos animantibus et mortaleis Esse animos animasque leveis ut noscere possis; Conquisita diu, dulcique reperta labore 420 Digna tua pergam disponere carmina vita. Tu face utrumque uno subjungas nomine eorum, Atque animam, verbi caussa, quom dicere per[credas: Mortalem esse docens, animum quoque dicere Quatenus est unum inter se, conjunctaque res est. gam, ventur: Principio, quoniam tenuem constare minuteis Corporibus docui, multoque minoribus esse Principieis factam, quam liquidus humor aquaï, Aut nebula, aut fumus: nam longe mobilitate Præstat, et a tenui caussa magis icta movetur; Quippe ubi imaginibus fumi nebulæque mo[alta 431 Quod genus, in somneis sopitei ubi cernimus Exhalare vapore altaria, ferreque fumum: Nam procul hæc dubio nobis simulacra genuntur: Nunc igitur, quoniam quassateis undique vaseis Diffluere humorem, et laticem discedere cernis, Et nebula ac fumus quoniam discedit in auras; Crede animam quoque diffundi, multoque perire Ocius, ac citius dissolvi in corpora prima, Quom semel ex hominis membreis ablata recessit. 440 Quippe etenim corpus, quod vas quasi constitit ejus, [re, Quam cohibere nequit, conquassatum ex aliqua Crescere, et, ut docui, simul ævo fessa fatisci. Huc accedit, utei videamus, corpus ut ipsum Suscipere immaneis morbos, durumque laborem ; Sic animum curas acreis, luctumque, metumque. Quare participem leti quoque convenit esse. Quin etiam morbeis in corporis avius errat Sæpe animus; dementit enim, deliraque fatur: Interdumque gravi lethargo fertur in altum 466 Eternumque soporem, oculeis nutuque cadenti : Unde neque exaudit voces, neque noscere voltus Ollorum potis est, ad vitam quei revocanteis Circumstant, lacrumeis roranteis ora genasque. Quare animum quoque dissolvi fateare necesse est, Quandoquidem penetrant in eum contagia morbi; Nam dolor ac morbus leti fabricator uterque est, Multorum exitio perdoctei quod sumus ante. Denique, cor hominum quom vini vis penetravit 471 475 Acris, et in venas discessit diditus ardor, Consequitur gravitas membrorum, præpediuntur Crura vacillanti, tardescit lingua, madet mens, Nant oculei; clamor, singultus, jurgia gliscunt; Et jam cætera de genere hoc, quæquomque sequuntur: 480 Quur ea sunt, nisi quod vehemens violentia vini Conturbare animam consuevit corpore in ipso? At, quæquomque queunt conturbari, inque pediri, Significant, paullo si durior insinuarit Desipit, extentat nervos, torquetur, anhelat Paullatim redit in sensus, animamque receptat. Sic anima atque animus per se nil posse videtur: Hæc igitur tanteis ubi morbeis corpore in ipso Nimirum quia per venas et viscera mixtim, 565 Jactentur, misereisque modeis distracta labo-Per nervos atque ossa, tenentur corpore ab omni: rent; 506 Quur eadem credis sine corpore, in aëre aperto, Cum valideis venteis ætatem degere posse ? Et quoniam mentem sanari, corpus ut ægrum, Cernimus, et flecti medicina posse videmus; 510 Id quoque præsagit, mortalem vivere mentem. Addere enim parteis, aut ordine trajicere æquum est, Aut aliquid prorsum de summa detrahere hilum, Commutare animum quiquomque adoritur et infit; Aut aliam quamvis naturam flectere quærit. 515 At neque transferri sibi parteis nec tribui volt, Immortale quod est, quidquam, neque defluere hilum. Nam quodquomque sueis mutatum finibus exit, Continuo hoc mors est ollius, quod fuit ante. Ergo animus, sive ægrescit, mortalia signa Et membratim vitalem deperdere sensum: Dilaniata foras dispergitur; interit ergo. Quin etiam, si jam libeat concedere falsum, Et dare posse animam glomerari in corpore eorum, 540 Lumina quei linquunt moribundei particulatim ; | Deficit, et vitæ minus et minus undique restat. Et quoniam mens est hominis pars una, locoque Fixa manet certo, velut aureis atque oculei sunt, Atque aliei sensus qui vitam quomque gubernant: [sum, 549 Et velutei manus, atque oculus, nareisve seorSecreta ab nobis, nequeunt sentire, neque esse; Secta etenim parvo liquuntur tempore tabi: Sic animus per se non quit sine corpore, et ipso Esse homine, ollius quasi quod vas esse videtur, Sive aliud quid vis potius connexius ei Fingere, quandoquidem connexu corpus adhæret. 555 Denique corporis atque animi vivata potestas, Inter se conjuncta, valent, vitaque fruuntur: Nec sine corpore enim vitaleis edere motus Sola potest animi per se natura, nec autem 560 Cassum anima corpus durare et sensibus uti: Scilicet avolsus radicibus ut nequit ullam Dispicere ipse oculus rem seorsum corpore toto: Nec magneis intervalleis primordia possunt Quos ante in nerveis et in ipso corpore agebat. Atque foramina? multimodeis ut noscere possis Quin etiam, fineis dum vitæ vortitur intra, Sæpe aliqua tamen e caussa labefacta videtur Ire anima, ac toto solvi de corpore mentem; Et quasi supremo languescere tempore voltus, Molliaque exsangui cadere omnia corpore membra. 595 Quod genus est, animo male factum quom perhibetur, [omneis Aut animam liquisse; ubi jam trepidatur, et Extremum cupiunt vitæ reprehendere vinclum. Conquassatur enim tum mens, animæque potestas Omnis, et hæc ipso cum corpore collabefiunt: Ut gravior paullo possit dissolvere caussa. Quid dubitas, tandem quin extra prodita corpus Imbecilla foras, in aperto, tegmine demto, Non modo non omnem possit durare per ævom, Sed minumum quodvis nequeat consistere tempus? [tur 605 601 Nec sibi enim quisquam moriens sentire videIre foras animam incolomem de corpore toto, Nec prius ad jugulum et superas succedere fauceis, Verum deficere in certa regione locatam, Gauderet, prælonga senex aut cornua cervus. Usque adeo sequitur res rem, neque flamma Fluminibus solita est, neque in igni gignier algor. Corporibus nostreis, extrinsecus insinuatas; Ossaque, utei dentes quoque sensu participentur; Quod si forte putas extrinsecus insinuatam Permanare animam nobis per membra solere, Tanto quoique magis cum corpore fusa peribit. Quod permanat enim, dissolvitur: interit ergo. Dispertita ergo per caulas corporis omneis, 702 (Ut cibus in membra atque artus quom diditur omneis, Disperit, atque aliam naturam sufficit ex se) Corpus eunt, tamen in manando dissolvuntur, Et caput, abscisum calido viventeque tronco, teis, Donec reliquias animaï reddidit omneis. 655 Quin etiam tibi si, lingua vibrante, minanti Serpentis cauda et procero corpore, utrumque Sit lubitum in multas parteis discidere ferro; Omnia jam seorsum cernes amcisa recenti 660 Volnere tortari, et terram conspergere tabo, Ipsam seque retro partem petere ore priorem, Volneris ardenti, ut morsu premat, icta dolore. Omnibus esse igitur totas dicemus in olleis Particuleis animas? at ea ratione sequetur 665 Unam animantem animas habuisse in corpore multas. Ergo divisa est ea, quæ fuit una simul cum Corpore: quapropter mortale utrumque putandum est; 670 In multas quoniam parteis disciditur æque. Nec vestigia gestarum rerum ulla tenemus? 680 Partibus amisseis quoniam libata recessit. 716 Quod si forte animas extrinsecus insinuari Vermibus, et priva si in corpora posse venire Credis; nec reputas, quur millia multa animarum Conveniant, unde una recesserit: hoc tamen est, ut 725 Quærundum videatur, et in discrimen agundum: Utrum tandem animæ venentur semina quæque Vermiculorum, ipsæque sibi fabricentur, ubei sint; 731 An jam corporibus perfecteis insinuentur. 740 Denique, quur acris violentia triste leonum Seminium sequitur, volpeis dolus ; et fuga cerveis A patribus datur, et patrius pavor incitat artus; Et jam cætera de genere hoc quur omnia membreis |