Est minor nemo nisi comparatus,
Neve te dici pudeat minorem:
Nil videt nostræ simile aut secundum
Orbis Elisa.
Cynthiæ qualis nitor inter astra
Talis in terris decor est Elisa:
Ecce, cui gratus patria relicta
Veneris hospes!
Proximas illi tamen occupasti
Nominis laudes, sequerisque juxta;
Proximos illi tibi vox löpæ
Vinciant pictæ cyathos coronæ,
Nobili Bacchus statuatur auro,
Maximi fiant strepitus per aulam,
Jussit Elisa.
Hospes illustris, tibi gratulamur;
Jam juvat longos geminare plausus;
En, tibi lætæ volitant per ampla
Atria voces !
Dido. Dux magne Teucrâm, quæ tibi placeant dapes?
Æn. Nec hæ nec illæ, sed placent cunctæ mihi: Epulas in epulis, in cibis quæro cibos,
Et copia meum tanta delectum impedit. Dido. Non ista Priami regna: quis Carthaginis
Hospitia Trojæ conferat quondam tuæ ?
Sed tenuis aures pepulit hic rumor meas
Quædam fuisse fata secreta Ilii :
Quænam illa fuerint, hospes, exponas precor.
En. Regina, variis illa numerantur modis:
In his reponi Troili letum solet,
Scissumque Scææ limen, atque Helenus sacer,
Rhesique equorum raptus, et Pyrrhus simul;
Sed prima Trojæ fata memorantur duo,
Flavæ sacratum Palladis signum deæ,
Et cum sagittis arcus ac pharetra Herculis. Dido. Quod hoc Minervæ quæso simulacrum fuit? En. Cum dives Asiam regeret et muros novi Extrueret Ilus Ilii, festo die
Cecidisse cælo fertur, huc illuc means,
Colum sinistra, spiculum dextra tenens,
Habituque toto bellicam referens deam.
Obstupuit Ilus: consulit Phoebum pius:
Consultus ille tale responsum dedit;
"In hoc ruina stabit et Trojæ salus;
Servate tectis urbe cum vestra deam;
Ablata secum tollet imperium loci."
Ast Ilus arcem Palladi sacram extruit,
Cæleste tuto collocat signum loco,
Additque vigiles; nec quidem hæredi minor
Pervenit inde cura, Laomedon, tibi.
At, heu, parum servata sub Priamo fuit!
Hoc ipsa voluit Pallas ex illo die
Quo forma victa est Paridis arbitrio furens. Dido. Quis machinator facinoris tanti extitit?
En. Furtis Ulysses aptus ac natus dolo,
Dum per cloacas abditam quærit viam. Dido. Quin et secundum Pergami fatum explica. En. Arsurus illo natus Alcmena rogo
Quo victor astra petiit et superùm domos,
"Pæante genite," dixit, "hoc munus cape";
Arcumque dono pariter et pharetram dedit
Gravidam sagittis : arguunt tela Herculem.
Dido. Quis hoc Pelasgis aperuit fatum deus?
En. Et hoc et illud proximum Phœbo caput
Monstravit Helenus, ipse fatorum mora.
Hic, captus Ithaci fraude, sic Danais sacra
Resolvit ora, Delio plenus deo:
En, hic sagittis restat Alcidæ labor
Supremus! illum fata rapuerunt licet,
At interesse gloriæ hæredem jubent;
Nec minima tanti pars erit facti Hercules;
Non ante Troja poterit æquari solo
Priamique regnum quam Philoctetes gravi
Serpentis ictu saucius, Lemno exulans,
In castra veniat, ut ducum strage edita
Cruore arundo madeat Herculea Phrygûm,
Ne quid geratur arduum dempto Hercule."
En, ista Troja summa fatorum fuit!
Dido. Rector deorum Jupiter et hominum sator (Nam jura te loquuntur hospitibus dare),
Pompa larvalis] i. e. A Masque.
Si rite pateram solitus hanc Belus tibi
Implere vino, et quisquis a Belo minor,
Hanc esse Tyriis pariter et Teucris diem
Jucundam, et hujus posteros olim velis
Meminisse nostros! Bacche, lætitiæ dator,
Adsis, et alma Juno jam Phrygibus bona!
Et O faventes este vos, Tyrii, precor!
Asc. Regina, tandem quæso tollantur dapes ;
Satis epularum, luxui satis est datum:
Inambulando membra relevemus precor.
Dido. Mos tibi geretur.-Tollite, ministri, ocius.
Interea læto personet cantu domus:
Nos inferamus regiis hortis gradum.
Mah. Ut vereor, Hanno, quem ferent ista exitum Hospitia si (quod omen avertat deus) Quod sæpe factum, jamque ne fiat precor, Si deperiret hospitem Dido novum,
Quæ bella, quas hæ nuptiæ turbas darent! Han. At tu, Maharbal, quem tibi fingis metum ? Nolo oscitantem, nolo prudentem nimis. Quæ bella vates (illa fac nubat) canis? Mah. Tantumne Iärbas dedecus inultum feret Furens adhuc amore? quid Libyæ duces Quos illa toties sprevit? impune hospitem In regna recipi, despici indigenas sinent?
Han. Si tu, Maharbal, exigi miserum putes,
Licito juventam ducat ut vacuam toro
Regina pollens opibus, ætate integra,
Tuone potius nubet arbitrio, an suo,
An magis Iärbæ ? Lege si tali velim
Rex esse, moriar! conjugem nolo eripi,
Nolo imperari; gravius hoc multo reor.
Nam quas Iärbæ, quas refers regum minas?
Ducente Tyrias Troico turmas duce
Carthago clarum gentibus caput efferet. Mah. At subeat animo quæ sit hospitibus fides Habenda; Theseus doceat Ariadna malo, Jason Medeæ: trita peregrinis fuga est. Han. Ah, ne duorum scelera sint culpa omnium ! Sed mæsta vultus exiit Dido foras:
At nos secreto tecta repetamus gradu.
Dido. Quæ me, Anna, dubiam somnia exterrent, soror?
Quis iste nuper sedibus nostris novus
Successit hospes ! ore quem sese ferens!
Quam fortis alto pectore armisque inclytus!
Equidem, soror, (nec vana credentis fides,)
Genus esse divûm credo: degenerem arguit
Animum timor: quot ille perpessus mala
Terra marique! bella quæ gessit ferox!
Si non sederet in animo fixum mihi
Ne cui jugali lege sociari velim,
|