Page images
PDF
EPUB

909.

Graf Kraft von Toggenburg und seine brüder Berchtold, Rudolf und Fridrich übertragen dem kloster St. Johann die von irem bruder Diethelm an sie gekommene vogtei in Breitenau, und graf Kraft schenkt dern abt Ulrich von St. Johann alle seine richterlichen rechte über die leute und lehen des klosters, schwere verbrechen ausgenommen.

Iberg. 1249. Januar 19.

In nomine sancte et individue trinitatis. Ego Craft, comes de Tokinburch, omnibus hanc paginam inspecturis salutem in vero salutari. Cum facta mortalium caduca sint et transitoria, discreta prudentum virorum industria rerum gestarum noticiam, ne processu temporis evanescat, litterarum indiciis censuit eternari. Notum sit igitur tam presentibus, quam futuris, quod ego Craft, comes de Tokinburch, et Bertoldus et Ruodolfus et Fridericus, fratres mei carnales, contulimus advocatiam in Breitunouve 1a) in Turtal, que jure hereditario ex parte fratris nostri Diethelmi bone memorie ad nos pervenit, pro remedio ipsius Diethelmi beato Johanni, et resignavimus eandem advocatiam Breitunouve1 cum omni jurisdictione in manus reverendi in Christo Uolrici, abbatis sancti Johannis in Turtal, ut ipse Uolricus abbas vel quilibet ejus successor et universi confratres eandem advocatiam perpetualiter teneant et nec abbas nec confratres nec homines residentes in ipsa advocatia Breitunouve1 nobis nec posteris nostris nunquam de cetero aliqua stipendia vel servicia vel exactiones tribuant, exceptis sex libris piperis, quas . . abbas, quicumque pro tempore fuerit, nobis annuatim ad memoriale de ipsa advocatia persolvat. Item ego Craft, comes de Tokin burch, donavi dilecto in Christo Uolrico abbati sancti Johannis et omnibus suis successoribus omnia jura judicanda et determinanda tam super homines, quam super feoda spectancia ad monasterium sancti Johannis, exceptis capitalibus sentenciis, effusione sanguinis et super fures, quod ego vel meus specialis minister judicare debemus; et abbas de collatione feodorum nec de bonis in suis judiciis acquisitis nobis nec ministris nostris nec posteris nostris nunquam de cetero nichil inde tribuat, sed sibi et confratribus suis in honore beati Johannis retineat. Acta sunt hec in castro Yberch', anno ab incarnatione Domini MCCXLIX, indictione VII, XIIII kalendas Februarii. Ut autem hec rata et firma permaneant in perpetuum, ego Craft, comes de Tokinburch, et Bertoldus frater meus sigillis nostris fecimus hanc paginam roborari. Testes, qui interfuerunt huic donationi, sunt hii: Ruodolfus (de) Wilperg. Dietricus de Munich willer. Cuonradus de Horwon. Bertoldus de Lobio. Hermannus de Burvelt. Cuonradus dictus Fanteli. Ruodolfus de Bazinheide. Ebirhardus de Langinhart, milites. Uolricus de Lamprehtis willer. Jacobus et Cuonradus fratres de Nenzelingin et alii quamplures. Ego Ruodolfus perpetuus vicarius in Wattewiller hanc paginam scripsi et sigillavi in castro Yberch.

a) Könnte auch „Breitimouve" gelesen werden. b) incarnatio is" Ms. e) indictionis" Ms. Urk. St. Gallen. P. P. 5. B. 10.

Abdruck: Neugart II. 189.

[blocks in formation]

Schön geschribenes und wol erhaltenes original. Die zwei sigel hangen an grün-roter seide; das erste weist den rüden auf, das zweite ist senkrecht in zwei hälften geteilt mit löwe und adler.

Die angaben des datums stimmen zusammen.

910.

Papst Innocenz (IV) erteilt allen, welche an den festen der bekenner Gallus und Otmar und 8 tage vorher oder nachher die kirche St. Gallen besuchen,

einen 40tägigen nachlass von auferlegten kirchenstrafen.

Innocentius.

Lyon. 1249. December 23.

. . benedictionem.") Loca sanctorum omnium pia et prompta devotione sunt a Christi fidelibus veneranda, ut dum Dei honoramus amicos, ipsi nos amabiles Deo reddant et illorum nobis vendicantes quodammodo patrocinium apud ipsum, quod merita nostra non obtinent, eorum mereamur intercessionibus obtinere. Cum igitur, sicut petitio vestra nobis exhibita continebat, ad ecclesiam vestram ob devotionem beatorum confessorum Galli et Otmari, quorum corpora requiescunt ibidem, de longiquis partibus non modica Christi fidelium confluat multitudo, nos cupientes, ut dicta ecclesia congruis honoribus frequentetur et advenientes ad eam dono celestis gratie gaudeant se refectos, omnibus vere penitentibus et confessis, qui ecclesiam ipsam in festivitatibus eorundem confessorum et octo diebus ante ac totidem post festivitates easdem venerabiliter visitarint, de omnipotentis Dei misericordia et beatorum Petri et Pauli apostolorum ejus auctoritate confisi, quadraginta dies de injunctis sibi penitentiis annis singulis misericorditer relaxamus. Datum Lugduni, X kalendas Januarii, pontificatus nostri anno septimo.")

a) Die eingangsformel wie in urk. n. 898, mit beifügung der worte „abbati et conventui und entsprechend „dilectis filiis" für dilecto filio". b) Unten „Ja. T.“, auf dem rücken Waldinus".

Urk. St. Gallen. C. 1. A. 2.

Schön geschribenes und im ganzen wol erhaltenes original. Bleisigel an rot-gelber seide.

Das datum ist nach der epoche vom 28. Juni 1243 angesetzt.

911.

Papst Innocenz (IV) befilt dem abte von Pfävers, dass er unter anwendung der kirchlichen censur den abt von St. Gallen im besitze des klosters Rheinau durch niemanden stören lasse.

Lyon. 1250. Mai 30.

Innocentius episcopus, servus servorum Dei, dilecto filio (Ruodolfo) abbati monasterii Fabariensis, Curiensis diocesis, salutem et apostolicam benedictionem. Cum sicut nobis dilecti filii (Bertoldi) abbatis sancti Galli, ordinis sancti Benedicti, Constantiensis diocesis, devotio intimavit, dudum monasterium Renaugensem, ordinis et diocesis eorundem, sub certa forma bone memorie (Hainrico) episcopo Constantiensi commiserimus gubernandum et tandem, ipso episcopo sublato de medio, illud sibi sub forma simili committentes ejusdem monasterii conventui duxerimus injungendum, ut ei tamquam suo prelato humiliter intendere ac obedire curarent, injuncto nichilominus (Anselmo) abbati Heremitarum, prefate diocesis, ut eundem abbatem sancti Galli in ipsius monasterii possessionem induceret et tueretur inductum, contradictores per censuram ecclesiasticam, appellatione postposita, compescendo, idem abbas Heremitarum dictum abbatem sancti Galli in corporalem predicti monasterii possessionem hujusmodi mandati auctoritate induxit, in contradictores excommunicationis sententiam proferendo. Nos igitur ipsius abbatis sancti Galli devotis supplicationibus inclinati, quod per eundem abbatem Heremitarum factum est in hac parte

ratum et gratum habentes, ac defectum, si quis in hujusmodi processu est habitus, supplentes, de nostre plenitudine potestatis id auctoritate apostolica duximus confirmandum. Quocirca discretioni tue per apostolica scripta mandamus, quatinus prefatum abbatem sancti Galli non permittas super hiis contra suppletionis et confirmationis nostre tenorem ab aliquibus indebite molestari, molestatores hujusmodi per censuram ecclesiasticam, appellatione postposita, compescendo. Datum Lugduni, III kalendas Junii, pontificatus nostri anno septimo.")

a) Unten A. G." (?), auf dem rücken „R. sept." und Waldinus“. Urk. St. Gallen. C. 4. A. 4.

n. 13,988.

Morel n. 69. Wegelin Regesten der Benedictiner-Abtei Pfävers n. 81. Potthast

Gut geschribenes, aber nicht ser wol erhaltenes original. Das sigel ist von der teilweise noch erhaltenen, hänfenen schnur abgerissen.

Das datum ist nach der epoche vom 28. Juni 1243 angesetzt.

912.

Bischof Eberhard (II) von Constanz meldet dem dekan von Leutmärken, dass er dem abt von St. Johann im Turtal erlaubt habe, bis zum nächsten fest des h. Gallus die mit dem interdict belegte kirche Cappel zu versehen, jedoch so, dass er bis zu dem feste oder an disem selbst vor im sein privilegium dafür nachweise.

Stetten. 1250. August 11.

E(berhardus) Dei gratia Constantiensis episcopus dilecto filio . . decano in Liutmerikon1 salutem in Domino. Veniens ad nos reverendus in Christo (Uolricus) abbas sancti Johannis in Turtal nobis exposuit, quod ecclesia parrochialis in Cappella, que ad mensam ipsorum pertinere dicitur, ex eo, quod per unum de confratribus suis officiatur, sicut ex tenore privilegiorum suorum sibi asserit conpetere de jure, sit ecclesiastico (?) supposita interdicto, petens ob hoc quod in ipsa ecclesia indulgeremus sicut hucusque divina celebrari, cum paratus sit coram nobis, quod hoc de jure") sibi liciat, ostendere et probare. Nos igitur ipsius precibus inclinati predicto abbati damus presentibus auctoritatem officiandi predictam ecclesiam usque festum sancti Galli proximum, si aliud non obstet canonicum; ita tamen, quod infra vel in codem festo coram nobis compareat sua super premissis privilegia ostensurus. Datum Stetten3, III idus Augusti, indictione VIII, reddidi literas (?).")

a) Folgte zuerst „ip(si)", dann durchgestrichen. b) Redd. Iras."

Urk. St. Gallen. M. 1. N. 7.

1 Leutmärken, kant. Turgau. 2 Cappel, kant. St. Gallen. 3 Wol Stetten, bezirksamt Mersburg, grossh. Baden. Nicht ser wol erhaltenes original; kleines pergamentstück mit starken abkürzungen; einzelne wörter ganz ausgelöscht, andere verblichen; one sigel.

Datum.

[ocr errors]

Die indictio VIII" weist auf das jar 1250, in welchem Eberhard II bischof zu Constanz war. Das fest des h. Gallus fällt auf den 16. October.

913.

Ritter Ludwig von Munzingen, bürger zu Freiburg, anerkennt seine verpflichtungen gegen den propst von Ebringen von seinen gütern daselbst.

(Freiburg.) 1250. April 5.

Universis presentem paginam inspecturis Luduwicus miles, dictus de Munzingen1, civis Friburgensis, salutem et veritatis testimonium acceptare. Notum facio et presentibus protestor, quod de bonis, que in villa Ebringen possideo, annis singulis in festo sancti Galli pro censu domino preposito ejusdem loci vel ipsius nuncio, qui ad hoc fuerit deputatus, absque omni difficultate XXII solidos Pris couvensium sed et unam visitacionem" et quartam partem unius visitacionis secundum morem illorum, qui consimiles administraciones eidem preposito per Priscaudiam in eadem villa de bonis consimilibus faciunt, representabo. Ceterum si quando dicta bona a me alienari contigerit, idem prepositus jus suum, quod vulgariter Erschatz nuncupatur, percipiet ad eorum bonorum possessorem (!). In cujus rei testimonium presens scriptum sigillo civitatis Friburgensis feci pro facti memoria consignari. Actum anno Domini MCCL, proxima III feria post dominicam Quasimodogeniti.

Luduwicus miles.

[merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small]

Das original diser urkunde ist nicht mer aufzufinden und scheint in der zeit zwischen der zusammenstellung des Codex Traditionum und der abfassung des grossen generalregisters unseres archivs verloren gegangen zu sein, da es in dem letztern nicht aufgenommen ist.

Ueber das unvollständige datum ist nichts zu bemerken.

914.

Papst Innocenz (IV) gewärt dem abt von St. Gallen, dass der bischof von Constanz den vom abte bestellten weltgeistlichen und den andern der äbtischen gerichtsbarkeit untergebenen leuten nicht unter dem vorwand päpstlicher gewärung neue lasten und steuern auferlegen und sie durch suspension oder excommunication zur entrichtung derselben zwingen dürfe.

Lyon. 1251. April 1.

Innocentius . . . . benedictionem." Cum, sicut te intimante accepimus, clerici a te beneficiati ceterique homines tue jurisdictionis non leve onus sustineant tibi pro ecclesie generalis negotio pro viribus assistendo, nos tuis supplicationibus inclinati, quod venerabilis frater noster (Eberhardus) episcopus Constantiensis pretextu quarundam indulgentiarum, quas sibi dicimur concessisse, non possit eisdem clericis et hominibus nova onera et exactiones imponere ac ad solutionem illorum ipsos per suspensionis et excommunicationis in personas et in ecclesias aliaque loca eorum interdicti sententias coartare, auctoritate tibi presentium indulgemus. Nulli incursurum. Datum Lugduni, kalendis Aprilis, pontificatus nostri anno octavo. d)

a) Die eingangsformel wie in urk. n. 898, mit weglassung der worte „ordinis sancti Benedicti". b) Das dritte „s" corrigirt. c) Die schlussformel wie in urk. n. 898. d) Unten -yf. vr.“, auf dem rücken,Waldinus“.

Urk. St. Gallen. A. 4. B. 7.

Gut geschribenes und wol erhaltenes, wenn auch etwas abgeblasstes original. Bleisigel an rot-gelber seide. Das datum ist nach der epoche vom 28. Juni 1243 angesetzt.

915.

Papst Innocenz (IV) entscheidet auf ansuchen des abts von St. Gallen, dass eine dem bischof von Constanz allfällig gewärte päpstliche vollmacht, betreffend die besetzung sämmtlicher kirchlicher stellen in seiner stat und diöcese, nicht auf die st. gallischen weltgeistlichen angewendet werden dürfe.

Innocentius

Lyon. 1251. April 1.

benedictionem." Cum, sicut petitio tua nobis exhibita continebat, venerabili fratri nostro (Eberhardo) Constantiensi episcopo indulxisse dicamur, ut ad se possit revocare ac corrigere processum executorum, qui super quibuslibet provisionibus" in sua civitate ac diocesi a sede apostolica vel legatis ejus fuerint deputati, et per hoc timeas, ne idem episcopus hujusmodi pretextu indulgentie clericos tuos in prosecutione gratiarum eis concessarum a nobis impediat vel etiam infructuosas reddat eis gratias memoratas et sic per consequens subtrahat tibi eorundem obsequia clericorum, nos tuis supplicationibus inclinati presentium auctoritate decernimus, predictam indulgentiam, si qua forsan existit, ad eorundem clericorum causas aliquatenus non extendi. Nulli . . incursurum. Datum Lugduni, kalendis Aprilis, pontificatus nostri anno octavo.")

a) Die eingangsformel wie in urk. n. 898. b) „Provisio" wird von Ducange-Henschel erklärt: „Diploma pontificium vel regium, quo quis in possessionem beneficii ecclesiastici vel officii alicujus civilis mittitur". Hier kann es sich natürlich nur um kirchliche stellen handeln. e) Die schlussformel wie in urk. n. 898 mit ersetzung der worte „nostre concessionis“ durch „nostre constitutionis“. d) Unten „yf. vr.“, auf dem rücken „Waldinus“.

Urk. St. Gallen. A. 4. B. 8.

Gut geschribenes und wol erhaltenes, wenn auch etwas abgeblasstes original. Bleisigel an rot-gelber seide. Datum wie vorstehend.

916. 917.

Papst Innocenz (IV) macht dem scholasticus von Strassburg anzeige von den vorstehenden verfügungen zu gunsten des abts von St. Gallen.

Lyon. 1251. April 2.

Innocentius episcopus, servus servorum Dei, dilecto filio (Cunrado) scolastico Argentinensi salutem et apostolicam benedictionem. Dilecti filii (Bertoldi) abbatis sancti Galli, Constantiensis diocesis, precibus inclinati sibi duximus nostris litteris indulgendum, ne venerabilis frater noster (Eberhardus) Constantiensis episcopus pretextu quarundam indulgentiarum, quas sibi dicimur concessisse, quibusdam clericis beneficiatis ab eodem abbate ac quibusdam hominibus sue jurisdictionis, qui, prout eodem abbate accepimus intimante, non leve onus sustinent sibi pro generalis ecclesie negotiis pro viribus assistendo, possit nova onera et exactiones imponere ac ad solutionem illorum ipsos per suspensionis et excommunicationis in personas aliaque loca eorum interdicti sententias coartare. Ideoque discretioni tue per apostolica scripta mandamus, quatinus dictos clericos. et homines non permittas contra nostre concessionis tenorem super hiis ab aliquibus indebite

« PreviousContinue »