Page images
PDF
EPUB

850.

Gerung Goldast von Haimevelt überträgt dem kloster St. Gallen ein haus und zwei hofstätten (?) und erhöht den zins eines lehnguts zu Stadelhoven

gegen eine jarzeit für sich und seine gattin Helwig.

1220.

Noverit tam praesentium, quam futurorum industria, quod Gerungus Goldasto, praenominatus de Haimevelt1, domum cum domate, sicut a conjuge sua jure proprietatis acceperat, Helwiga nomine, junctoque domate, quod ab Odalrico coëmerat, in praesentia domini venerabilis Odalrici hujus nominis sexti fratrumque suorum beato Gallo jure legitimo contradidit; eo pacto, ut frater suus, si supervixerit, stoupum fratribus in anniversario suo ministret fratresque missam pro fidelibus in ara publica celebrent; itemque de beneficio. ad Stadelhovin', annuente domino Manegoldo cunctisque fratribus assentientibus, praeter censum, qui prius exinde persolvebatur, stoupus fratribus in anniversario Helwigae eodem pacto ministretur, et Egilolfus fratruelis suus idem beneficium recipiat. Actum anno Domini MCCXX.

[blocks in formation]

1 Woher die Goldasten den beinamen de Haimevelt" oder „Haiminsfeld" empfangen haben, ist mir nicht bekannt. Später sind sie nachweisbar in Bischofzell ansässig. 2 Nach einer spätern überschrift von urk. 854 wäre Stadelhoven" der ursprüngliche name der spätern „Speiservorstat" bei St. Gallen. Es wäre demnach ein ganz änliches verhältniss, wie bei Zürich, welches auch unmittelbar ausser der statmauer sein „Stadelhoven" hatte.

Das original dises documents ist one zweifel ebenfalls von Goldast verschleppt. Es lässt sich leicht begreifen, dass dasselbe eine besondere anziehungskraft auf in ausübte.

Ueber das datum ist nichts zu bemerken.

831.

Erzbischof Sigfrid von Mainz bestätigt die verfügung bischof Konrads von Constanz über die kirche Cappel zu gunsten des klosters St. Johann im Turtal.

1220 (?). December 30.

S(ifridus), Dei gratia sancte Maguntinensis sedis archiepiscopus, universis Christi fidelibus has litteras inspecturis salutem in auctore salutis. Justis petentium desideriis et votis honestis celerem prebere nos decet assensum et favorem benivolum impertiri. Eapropter dilectorum filiorum C(onradi) abbatis et conventus sancti Johannis in Turtal Constantiensis diocesis piis precibus inclinati, gratiam, quam in ecclesia dicta Cappela1 venerabilis frater noster dominus C(onradus) de Tegervelt Constantiensis episcopus de prelatorum suorum et chori Constantiensis consilio et assensu providit eisdem et litterarum exinde confectarum testimonio roboravit, de omnipotentis Dei clementia et apostolice sedis veneratione confisi auctoritate metropolitica confirmamus. Datum Constantie, III kalendas Januarii, pontificatus nostri anno vicesimo.

Urk. St. Gallen. P. P. 5. B. 4.

1 Cappel, kant. St. Gallen.

Wol erhaltenes original. An dem erzbischöflichen sigel ist nur die umschrift etwas beschädigt.

Datum.

-

Erzbischof Sigfrid II., um den es sich hier nur handeln kann, wurde nach Potthast im jar 1200, nach dem 27. October, gewält. Es frägt sich nun, ob in dem vorstehenden documente genau nach dem datum seiner erhebung zu rechnen oder anzunemen sei, dass überhaupt das jar 1201 als jar I gerechnet werde und so fort. Je nachdem fällt das document auf den 30. December 1219 oder 1220. Mit rücksicht auf den ausstellungsort „Constanz" hat wol die letztere anname mer für sich, da die vermutung ser nahe ligt, es sei erzbischof Sigfrid ende December 1220 auf dem rückwege von Italien nach Constanz gekommen. Am 6. December 1220 erscheint er in den diplomen Huillard-Bréholle's zum letzten mal beim kaiser, in Tivoli. Zur bestimmung seines aufenthalts ende 1219 felen mir leider alle hülfsmittel und anhaltspunkte.

852.

Propst Konrad von St. Gallen entscheidet als schidsrichter einen streit zwischen dem leutpriester Ulrich von Romanshorn und den brüdern Eglolf und Konrad von Schwarzenbach, rittern, über zehnten von weinbergen und neubruch eines waldes bei Romanshorn.

1221. April 24.

In nomine sancte et individue trinitatis. Amen. Notum sit omnibus tam futuris, quam presentibus, quod cum inter Uolricum plebanum de Rumanshorn' et Egelolfum et Chuonradum fratres de Swarcinbach2, milites, super decimis vinearum et novalium cujusdam silve juxta villam Rumans horn site longa verteretur controversia, Chuonradus tandem sancti Galli prepositus, ad pacis reformationem diligentius intendens, ex commissione domini ac venerabilis Chuonradi Constantiensis episcopi prefatam litem de consensu partium suscepit terminandam. Convocatis itaque et in sua presentia partibus constitutis, tali modo liti finem imposuit, ut vinearum ac novalium predictorum decimis tam hiis, que sunt, quam eis, que in posterum fieri poterunt, dimidiatis unam plebanus medietatem recipiat, reliquam vero prenominati milites cum suis heredibus assequantur. Hec autem ut inter sepedictas personas et earum successores firmitate inviolabili conserventur, presentem paginam sigillis domini ac venerabilis Chuon radi Constantiensis episcopi, Ruodolfi abbatis sancti Galli, necnon et Uolrici plebani in Rumanshorn1 placuit communiri. Actum publice, anno dominice incarnationis MCCXXI, VIII kalendas Majas, indictione VIIII, presidente papa Honorio, regnante gloriosissimo Romanorum imperatore Friderico. Testes, qui presentes erant, sunt hii: Chuonradus prepositus sancti Galli. Egelolfus de Capella. Uolricus capellanus sancti Oswaldi. Wernherus de Heidelberc. Wernherus Liubie. Gielo cum filiis suis Chuonrado et Ulrico. Ruodolfus de Steinahe. Rudolfus de Roggewilar. Ulricus de Nidirndorf. Chuonradus de Valchenstein et alii quamplures.

Urk. St. Gallen. F. F. 3. Y. 2. Abdruck: Cod. Trad. 471 n. 815.

-

1 Romanshorn, kant. Turgau. 2 Schwarzenbach, kant. St. Gallen.

Wol erhaltenes original. Es hangen die sigel des abts, des bischofs und des leutpriesters, alle drei oval, das erste leicht, das zweite zimlich stark an der umschrift beschädigt.

In dem datum stimmt die indiction zu dem jare 1221.

853.

Abt Rudolf von St. Gallen gibt das gut Ahorn an St. Peterzell im Neckertal zu lehen.

St. Gallen. 1222. Mai 1.

In nomine sancte et individue trinitatis. Amen. Ego Ruodolfus abbas sancti Galli. Cum facta mortalium caduca sint et transitoria, discreta prudentum virorum industria rerum gestarum noticiam, ne processu temporis evanescat, literarum indiciis censuit eternari. Notum sit igitur tam presentibus, quam futuris omnibus bone voluntatis hominibus, quod Egelolfus de Rorschach, cruce signatus, predium in Ahorn situm, quod ex hereditaria sibi divisione contigerat, celle sancti Petri in Nekertal obtinendum patruelibus suis Ruodolfo et Egelolfo de Rorshach et nepotibus suis Wernhero et Diethal mo de Tunretun commisit, tempore gloriosissimi Romanorum imperatoris Heinrici; advocatiam vero ejusdem predii Egelolfo patrueli suo de Rosinbere sub annuali censu unius solidi contradidit. Decurso postmodum longo jam tempore Ruodolfus de Rorscach et sui filii residuam partem prefati predii, que post mortem Egilolfi de Rosinberc hereditaria eis successione adheserat, memorate sancti Petri celle quadraginta marcarum precio vendiderunt, statuentes, ut ex ipsis vel eorum successoribus a se descendentibus uno solo advocatiam tenente, duo tantum solidi de dato simul et empto predio jure advocaticio annuatim persolvantur et cella sepedicta ad majora nunquam conpellatur servitia. Commissionem autem proprietatis super donatione primaria, quam Ruodolfus de Rorschah et Wernherus et Diethalmus de Tunretun ad conservationis cautelam ab Egelolfo cruce signato susceperant, necnon et ea proprietatis jura, que Rudolfus de Rorscah et sui filii super venditione ab eis facta possederant, ecclesie beati Galli libere et absolute contradiderunt. Nos igitur communicato totius capituli nostri ac ministerialium et hominum nostre familie consilio predium memoratum celle sancti Petri in Nekartal sub annuali censu unius solidi in festo Thome persolvendi jure feodali concessimus obtinendum. Ne autem tam rationabilis infeodatio ullo malignorum incursu valeat attemptari vel et oblivionis caligine a futurorum noticia repelli, presentem paginam inde fecimus conscribi et nostri ac capituli nostri sigilli testimonio communiri. Actum publice apud sanctum Gallum, anno dominice incarnationis MCCXXII, indictione X, anno decemnovenalis cycli VII, epactis VI, concurrentibus V, litera dominicali B, kalendis Maji, presentibus nobis anno electionis nostre III, presidente papa Honorio III, pontificatus sui anno VI, regnante gloriosissimo Romanorum imperatore Friderico, anno imperii ejus III. Testes, qui interfuerunt, sunt hii: Manegoldus decanus. Chonradus prepositus. Liutoldus decanus. Burchardus custos. Gozoldus. Hermannus. Chonradus. Rudolfus. Ruodegerus. Magister Chonradus. Heinricus. Gotefridus. Burchardus. Ernesto. Egelolfus de Capella. Waltherus plebanus de Kilchberc. Ulricus plebanus de Gozouve. Heinricus plebanus in Wate willar. Ulricus dapifer. Heinricus marscalcus de Valkenstein. Wernherus et Diethalmus fratres de Tunretun. Ulricus de Nidirndorf. Chonradus de Curia. Heinricus de Bichewillar. Chonradus Camerarius. Liutoldus de Swarcinbach. Willehelmus de Steinahe. Heinricus de Steige. Bertoldus Cocus. Ruodolfus Dispensator. Magister Gerungus et alii quamplures in Domino feliciter. Amen.

a) rotionabilis" Ms.

Urk. St. Gallen. P. P. 5. B. 5.

1 Wegelin (I. 52 A. 15) vermutet unter diser örtlichkeit allenfalls das heutige „Horn“ in der gemeinde Mogelsberg, weist aber zugleich auf ein im XIII. jarhundert in engster verbindung mit „Hemberg" genanntes lehen „zem Ahorn". Ich weiss nichts besseres beizubringen und erinnere zu leichterem verständniss des documents nur daran, dass die edlen von Rorschach und Rosenberg hinter Herisau der gleichen familie angehörten; nach obigen angaben waren sie mit dem zürcherischen geschlechte derer von Dürnten verwant.

Wol erhaltenes und gut geschriebenes original. Die beinahe bis zur unkenntlichkeit entstellten sigel des abts und convents hangen an seidenen schnüren, das erstere an rot und grünen, das letztere an rot und gelben. Die angaben des datums stimmen zusammen mit ausname der jare des kaisertums, bei welchen die „III“ nur ser ungenau statt „II" gesetzt werden kann, da Fridrich am 22. November 1220 zum kaiser geweiht wurde.

854.

Heilwig, die gattin des magisters Gerung (Goldast), überträgt ein lehengut in Stadelhoven und Huobe an Eglolf, einen verwanten Gerungs, gegen

eine jarzeit für sich.

1223.

Notum sit omnibus tam presentibus, quam post futuris, quod domina Heiligvinis, uxor magistri Gerungi, feodum, quod in Stadelhoven' et Huobe possederat, Egelolfo prefati Gerungi consanguineo in presentia domini ac venerabilis Ruodolfi abbatis necnon et dominorum M(anegolti) decani et Ch(uonradi) de Hurewen", qui idem feodum in claustrali tenebant beneficio, hac conditione pepigit, ut in ejus anniversario dominis claustralibus stoupum persolveret annuatim. Eodem quoque pacto predictus Gerungus memorato consanguineo domum suam contradidit, ut, quoad vivat, stoupum in patris sui anniversario, post obitum autem ipsius eundem stoupum in suo tantum persolvat. Actum publice anno dominice incarnationis MCCXXIII, indictione XI, presentibus viris discretis Bertoldo Coco. B. Mercatore. R(uodolfo) Dispensatore. E. Ocello. Ulrico Bolario. Alberto de Irah. Ruoperto. Ruoperto. U(olrico) Belohse. U(olrico) Zeizolfo. B. Ocello. Heinrico et Hugone Mersvin. Ch(uonrado) de Abbatis cella. Hein(ri)co Gerungi. Gerwigo et aliis quampluribus in Domino feliciter.

a) Oder „Hureuven" (?).

Urk. St. Gallen. F. F. 3. Y. 3. Abdruck: Cod. Trad. 472 n. 816.

1 und 2. Auf der rückseite dises documents steht von gleichzeitiger hand die überschrift: „De feodis in Stadelnhoven et Huobe", und von späterer, teilweise unleserlich gewordener: „Umb den stoff von Appenzell.. erberg und von des grafen und her Cuonrats. . brand(l)ers berge (?) ze Stadelhoven, alias Spiser vorstatt.“ Eine ganz sichere deutung der beiden genannten örtlichkeiten wird dadurch nicht ermöglicht; doch ist wenigstens die letztere wol unzweifelhaft als ligenschaft in der spätern Speiservorstat bezeichnet. Zwei höfe Unter- und Ober-Hub finden sich etwa eine halbe stunde von St. Gallen an der alten strasse nach Speicher. Vrgl. übrigens urk. n. 850, die enge mit der vorstehenden zusammengehört.

Wol erhaltenes original. Das sigel, an abgeblasster rot seidener schnur, ist eingenäht.
Datum. Die indictio XI" stimmt zum jare 1223.

[ocr errors]

Der päpstliche legat Konrad bestätigt die übertragung der selsorge und der einkünfte der kirche Cappel im Turtal an das kloster St. Johann im Turtal.

Constanz. 1224. Januar 29.

Conradus miseratione divina Portuensis et sancte Ruffine episcopus, apostolice sedis legatus, dilectis in Christo (Conrado) abbati et conventui sancti Johannis in Turtal, Constanciensis diocesis, salutem in Christo Jesu. Justis petentium desideriis facilem nos convenit prebere consensum et vota, que a rationis tramite non discordant, effectu prosequente complere. Cum igitur venerabilis in Christo Conradus episcopus Constanciensis curam animarum et redditus ecclesie beate Marie virginis in Turtal, que Chapele1 appellatur, capituli sui interveniente consensu ad usus mense vestre pie ac liberaliter duxerit conferenda, ut parrochiani et ecclesie memorate pertinentes ad curtim in Syrna terram et alia bona sua conferre monasterio vestro valeant indulgendo, sicut in autentico inde confecto et signato sigillis episcopi et capituli predictorum vidimus contineri, nos vestris justis postulationibus gratum impercientes assensum donationem predictam et concessionem, sicut juste et rationabiliter facte sunt, vobis et per vos monasterio vestro auctoritate legationis, qua fungimur, confirmamus et presentis scripti patrocinio communimus. Nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostre confirmationis infringere vel ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attemptare presumserit, indignationem omnipotentis Dei se noverit incursurum. Datum apud Constanciam, anno Domini MCC vicesimo quarto, IIII kalendas Februarii.

[blocks in formation]

Wol erhaltenes, gut geschribenes original mit ebenfalls wol erhaltenem sigel an gelb und rot seidener schnur.

856.

Ritter Rudolf von Rorschach überträgt dem kloster St. Gallen eine müle zu Haslen und ein gut in Sonder, gegen eine jarzeit für seinen bruder Eglolf von Rosenberg, und stiftet für sich, seine mutter Bertha und seine gattin Gertrud

eine jarzeit von einem gute in der Gerhalden.

1225.

Anno incarnationis Domini MCCXXV Ruodolfus miles de Rorshach pro remedio animae fratris sui Egilolfi de Rosin berh resignavit molendinum, quod fratris sui fuerat apud Hasela 1, persolvens IIII tritici modios et XII solidos, et dedit praedium apud Sundern', quod persolvit XXII solidos beato Gallo in praesentia domini venerandi abbatis Ruodolfi et fratrum suorum, statuens, ut exinde anniversarius dies ipsius agatur in pane, vino, piscibus et caseo, et ad sanctum Laurentium, sanctum Magnum, sanctam Fidem, sanctam Mariam, sanctum Sepulchrum, sanctum Petrum, sanctum Othmarum, praeter prebendam statutam singulis eo die prebendas statuit, et praebendariis apud sanctum Leonardum XVIII denarios, et totidem ad sanctum Magnum, tribus item prebendariis ad sanctum Jacobum XII denarios, similiter ad sanctum Jo

« PreviousContinue »