Pandite, mandati memores, Heliconis alumnae,
Gaudeat assiduo cur Dea Magna sono.
Sic ego: sic Erato: mensis Cythereius illi
Cessit; quod teneri nomen Amoris habet:
Reddita Saturno sors haec erat; Optime regum,
A nato sceptris excutiere tuis.
Ille suam metuens, ut quaeque erat edita, prolem
Devorat; immersam visceribusque tenet.
Saepe Rhea questa est toties fecunda, nec umquam
Mater; et indoluit fertilitate sua.
Iupiter ortus erat. Pro magno teste vetustas
Creditur. Acceptam parce movere fidem.
Veste latens saxum caelesti gutture sedit:
Sic genitor fatis decipiendus erat.
Ardua iam dudum resonat tinnitibus Ide;
Tutus ut infanti vagiat ore puer.
Pars clipeos rudibus, galeas pars tundit inanes:
Hoc Curetes habent, hoc Corybantes opus.
Res latuit patrem: priscique imitamina facti
Aera Deae comites raucaque terga movent.
Cymbala pro galeis, pro scutis tympana pulsant: 35
Tibia dat Phrygios, ut dedit ante, modos.
Desierat. Coepi: cur huic genus acre leonum
Praebeat insolitas ad iuga curva iubas?
Desieram. Coepit: feritas mollita per illam
Creditur. Id curru testificata suo est.
At cur turrita caput est ornata corona?
An primis turres urbibus illa dedit?
Hoc quoque, dux operis, moneas precor; unde petita Venerit? An nostra semper in urbe fuit?
Dindymon, et Cybelen et amoenam fontibus Iden 45 Semper, et Iliacas Mater amavit opes.
Cum Troiam Aeneas Italos portaret in agros,
Est Dea sacriferas paene secuta rates.
Sed nondum fatis Latio sua numina posci
Senserat assuetis substiteratque locis.
Post, ut Roma potens opibus iam saecula quinque
Vidit, et edomito sustulit orbe caput:
Carminis Euboici fatalia verba sacerdos
Inspicit. Inspectum tale fuisse ferunt:
Mater abest; Matrem iubeo, Romane, requiras, 55
Cum veniet, casta est accipienda manu.
Obscurae sortis Patres ambagibus errant:
Quaeve parens absit, quove petenda loco.
Consulitur Paean; Divumque arcessite Matrem,
Inquit: in Idaeo est invenienda iugo.
Mittuntur proceres. Phrygiae tum sceptra tenebat
Attalus; Ausoniis rem negat ille viris.
Mira canam: longo tremuit cum murmure tellus ;
Et sic est adytis Diva locuta suis:
Ipsa peti volui: ne sit mora: mitte volentem:
Dignus Roma locus, quo Deus omnis eat.
Ille soni terrore pavens, Proficiscere, dixit;
Nostra eris; in Phrygios Roma refertur avos.
Protinus innumerae caedunt pineta secures,
Illa, quibus fugiens Phryx pius usus erat. Mille manus coëunt: et picta coloribus ustis Caelestum Matrem concava puppis habet. Illa sui per aquas fertur tutissima nati;
Longaque Phrixeae stagna sororis adit: Rhoeteumque rapax, Sigeaque litora transit;
Et Tenedum et veteres Eëtionis opes. Cyclades excipiunt, Lesbo post terga relicta; Quaque Carysteis frangitur unda vadis.
Transit et Icarium, lapsas ubi perdidit alas
Icarus, et vastae nomina fecit aquae.
Tum laeva Creten, dextra Pelopeïdas undas
Deserit: et Veneri sacra Cythera petit.
Hinc mare Trinacrium, candens ubi tingere ferrum Brontes, et Steropes, Acmonidesque solent: Aequoraque Afra legit, Sardoaque regna sinistris 85 Prospicit a remis, Ausoniamque tenet.
Ostia contigerat, qua se Tiberinus in altum
Dividit, et campo liberiore natat.
Omnis Eques, mistaque gravis cum Plebe Senatus, Obvius ad Tusci fluminis ora venit.
Procedunt pariter matres, nataeque, nurusque;
Quaeque colunt sanctos virginitate focos. Sedula fune viri contento brachia lassant;
Vix subit adversas hospita navis aquas.
Sicca diu tellus fuerat: sitis usserat herbas:
Sedit limoso pressa carina vado:
Quisquis adest operi, plus quam pro parte laborat;
Adiuvat et fortes voce sonante manus.
Illa velut medio stabilis sedet insula ponto;
Attoniti monstro stantque paventque viri. Claudia Quinta genus Clauso referebat ab alto; Nec facies impar nobilitate fuit.
Casta quidem; sed non et credita. Rumor iniquus Laeserat, et falsi criminis acta rea est.
Cultus, et ornatis varie prodisse capillis,
Obfuit, ad rigidos promptaque lingua senes.
Conscia mens recti famae mendacia risit:
Sed nos in vitium credula turba sumus.
Haec ubi castarum processit ab agmine matrum,
Et manibus puram fluminis hausit aquam;
Ter caput irrorat, ter tollit in aethera palmas;
Quicunque adspiciunt, mente carere putant.
Submissoque genu, vultus in imagine Divae
Figit, et hos edit, crine iacente, sonos:
Supplicis, alma, tuae, genetrix fecunda Deorum, 115 Accipe sub certa conditione preces.
Casta negor. Si tu damnas; meruisse fatebor:
Morte luam poenas iudice victa Dea.
Sed, si crimen abest, tu nostrae pignora vitae
Re dabis, et castas casta sequere manus.
Dixit; et exiguo funem conamine traxit:
Mira, sed et scena testificata loquar.
Mota Dea est; sequiturque ducem, laudatque sequendo: Index laetitiae fertur in astra sonus.
Fluminis ad flexum veniunt: Tiberina priores 125
Ostia dixerunt, unde sinister abit.
Nox aderat: querno religant a stipite funem :
Dantque levi somno corpora functa cibo.
Lux aderat: querno solvunt a stipite funem:
Ante tamen posito tura dedere foco.
Ante coronatam puppim sine labe iuvencam
Mactarunt, operum coniugiique rudem.
Est locus, in Tiberin qua lubricus influit Almo,
Et nomen magno perdit ab amne minor.
Illic purpurea canus cum veste sacerdos
Almonis Dominam sacraque lavit aquis.
Exululant comites, furiosaque tibia flatur;
Et feriunt molles taurea terga manus.
Claudia praecedit laeto celeberrima vultu;
Credita vix tandem teste pudica Dea.
Ipsa sedens plaustro porta est invecta Capena:
Sparguntur iunctae flore recente boves.
Nasica accepit: templi non perstitit auctor:
Augustus nunc est: ante Metellus erat.
VOD mare non novit, quae nescit Ariona tellus ?
Carmine currentes ille tenebat aquas.
Saepe, sequens agnam, lupus est hac voce retentus,
Saepe avidum fugiens restitit agna lupum:
Saepe canes leporesque umbra cubuere sub una;
Et stetit in saxo proxima cerva leae:
Et sine lite loquax cum Palladis alite cornix
Sedit; et accipitri iuncta columba fuit.
Cynthia saepe tuis fertur, vocalis Arion,
Tamquam fraternis obstupuisse modis.
Nomen Arionium Siculas impleverat urbes,
Captaque erat lyricis Ausonis ora sonis.
Inde domum repetens puppim conscendit Arion,
Atque ita quaesitas arte ferebat opes.
Forsitan, infelix, ventos undamque timebas,
At tibi nave tua tutius aequor erat.
Namque gubernator destricto constitit ense,
Ceteraque armata conscia turba manu.
Quid tibi cum gladio? dubiam rege, navita, pinum,
Non sunt haec digitis arma tenenda tuis.
Ille metu pavidus, Mortem non deprecor, inquit,
Sed liceat sumpta pauca referre lyra.
Dant veniam, ridentque moram. Capit ille coronam,
Quae possit crines, Phoebe, decere tuos.
Induerat Tyrio bis tinctam murice pallam:
Reddidit icta suos pollice chorda sonos;
Flebilibus veluti numeris canentia dura
Traiectus penna tempora cantat olor.
|