pum Senescensem.

Compromisso igitur sic firmato, audita petitione et respontione predictorum, testibus et rationibus partium receptis ac examinata veritate, de consensu et voluntate partium, talia inter partes protulimus mandamenta:

In primis, pronunciamus, volumus et mandamus, quod dominus Bo(nifacius) de Castellana et heredes sui habeant et possideant pacifice et quiete in villa, tenemento et hominibus Sancti Juliani merum imperium, tanquam major dominus, videlicet quod de homicidio, mutilatione membrorum et de qualibet causa vel effusione sanguinis cum vulnere, incisione carnis facta, possit inquirere ac punire. Item pronunciamus, volumus et mandamus, quod idem dominns Bo(nifacius) et heredes sui in villa, tenemento et hominibus Sancti Juliani, possint cognoscere et punire de adulterio, sine inquisitione aliqua, sed tantum causam agere ad penam legitimam inferendam. Item pronunciamus, volumus et mandamus, quod dictus dominus Bo(nifacius) et heredes sui in villa, tenemento et hominibus Sancti Juliani, de rapina et raptu, de sacrilegio, igne et tala nocturna possint cognoscere et punire, et de violencia in publica strata facta. Item prononciamus et mandamus, quod dominus Bo(nifacius) et heredes sui in villa, tenemento et hominibus Sancti Juliani, possint cognocere et punire de furto equi et eque, roncini, muli, mule, bovis, vacce, asini et asine; item voluit et mandavit, si predicta animalia aliquis occulte interficeret vel lederet et maligne1 Item pronunciamus, volumus et mandamus, quod prior Sancti Juliani, et ejus successores, in villa, tenemento et hominibus propriis ecclesie Sancti Juliani, possint cognocere et punire de omnibus delictis sive foris factis, commissis in villa et tenemento Sancti Juliani, videlicet ultra Verdonem et ultra rivum tantum, in illis casibus, scilicet qui dicto domino Bo(nifacio) minime reservantur. Item pronunciamus, vo+ lumus et mandamus quod si, in aliquo casu pertinente ad domi

La phrase n'est pas terminée.

num Bo(nifacium), aliquis homo predictorum de jure amitteret bona sua mobilia, quidem dictus dominus Bo(nifacius) perciperet et haberet, immobilia vero prior perciperet supradictus, si illa immobilia ante ab ipsa ecclesia vel nomine ipsius ecclesie tenebantur. Item pronunciamus, volumus et mandamus, quod homines Sancti Juliani teneantur ad clausuram et ad fortalitia facienda in castro de Castellono, sicut et alii homines Castellonis, exceptis mulieribus in hospiciis quibus sunt homines et pueris dicte ecclesie que, pro aqua, arena, calce, lapide portandis vel aliis ad dictam clausuram vel fortalicia subministrandis vel faciendis, ire minime teneantur, nec homines dicte ecclesie teneantur conferre ad mercedem vel precium magistrorum qui dictam clausuram vel forciam sunt facturi, pro quorum precio, vel mercede, vel qualibet alia causa, si contingeret, vicesimam colligi in territorio Castelloni de terris pertinentibus ad dictam ecclesiam, que pro ipsa tenentur vel possidentur, non teneantur dare vicesimam homines ecclesie supradicte. Item pronunciamus, volumus et mandamus, quod dominus Bo(nifacius) et heredes sui habeant et percipiant1 bladum pro gachia, sicut actenus consuetum est, et servant, et quod dicti homines Sancti Juliani possint in castro Castelloni, tempore guerrie vel alterius necessitatis, se recipere et servare; a mandatariis autem sint liberi et immunes homines ecclesie supradicte. Item pronunciamus, volumus et mandamus quod, si dictus prior Sancti Juliani non puniret infra X dies a tempore scientie homines suos in quibus cognitio et punitio pertinet ad eumdem, quod, per ejus negligentiam, cognitio et punitio devolveretur ad dictum Bo(nifacium) supradictum. Item volumus et mandamus, quod homines dicte ecclesie Sancti Juliani habeantur cum avere suo, fruantur et utantur per totam terram domini Bo(nifacii), sicut alii homines Castelloni. Item dictus dominus Senescensis, de voluntate partium, sibi retinuit potestatem declarandi,

.....

La phrase est incomplète.

interpretandi, pronunciandi seu mandandi tam super quibus pronunciatum est quam super aliis, super quibus nondum pronunciatum est, et de penis impositis per judicem domini Bo(nifacii) in hominibus supradictis.

Auditis mandamentis supradictis, partes laudaverunt et approbaverunt omnia et singula supradicta. Actum anno Domini M CC LV, XVII kalendas augusti, in ecclesia Sancti Victoris de Castellana, in presencia Raymundi Talatorie, Petri Talatorie, Bo(nifacii) Dan, Augier et Laugerii, fratrum ejus. In cujus rei testimonium, presentem cartam jussimus sigillorum nostrorum et domini Bo(nifacii) munimine roborari.

CVII

DONATION DE TERRES AU PRIEUR DE SAINT-JULIEN PAR BONIFACE DE CASTELLANE 1.

25 Mars 1256

In nomine Domini nostri Jehsu Christi, amen. Anno ab incarnatione ejusdem M CC LVI, in Annunciatione dominica, sit notum cunctis presentibus et futuris, quod nobilis vir Bonifacius, dominus de Castellana et de Regio, non vi, non cohactus, non seductus, non deceptus, nec in aliquo circumventus, sed gratis ac mera et spontanea voluntate, donavit atque dedit perpetua et irrevocabili donatione, per se et suos heredes, in perpetuum valitura, concessit etiam et tradidit in feudum et ex causa feudi, Petro, priori ecclesie Sancti Juliani, presenti et recipienti, nomine ejusdem

Arch. des Alp.-Marit., H. 1055. Original, en mauvais état. Les points remplacent les mots illisibles.

ecclesie et hominum ipsius ecclesie commorantium et habitantium in villa et tenemento Sancti Juliani, totum affare, casum seu casamentum quondam Raymundi Dalmacii de Casteillono, et omnia que ipse Raymundus habebat seu visus erat habere, tenebat seu visus erat tenere, possidebat vel quasi seu visus erat possidere, in castro et territorio de Casteillono, et in villa et tenemento, sive essent domus, orti, possessiones, prata, pascua et nemora, culta vel inculta, mobilia vel immobilia, vel se moventia jura, vel actiones seu obligationes, et quecumque alia quecumque essent, banna scilicet vel ribages aquarum, tali videlicet pacto et conventione habita inter eos quod dicto affari, caso seu casamento et aliis omnibus supradictis, dictus prior et alii qui post eum ibi pro tempore priores fuerint servant et faciant apud Sanctum Julianum, singulis annis, unam albergam cum octo equitaturis tantum semel in anno, in mane et in nocte, sive in nocte et in mane, domino Bonifacio supradicto et aliis qui post eum fuerint domini de Castellana, non quidem omnibus in simul, si plures essent domini, aut etiam divisim, set uni soli illi scilicet qui esset dominus Rupis de Castellana, vel illi cui dominus Rupis predicte hoc habere vellet; quo facto, dictus prior et illi qui post eum priores fuerint ecclesie supradicte et homines ipsius ecclesie qui sunt vel fuerint in villa et tenemento dicti Sancti Juliani, ab omnibus aliis prestationibus, videlicet quistis, talliis, exactionibus, mandatariis, serviciis consuetis vel non consuetis, ordinariis, castris vel villis, forciis vel fortaliciis muniendis seu custodiendis, mandamentis, cavalcatis, clausuris alicui castri seu ville, specialiter Castelloni gacha, gardia seu garda vel aliqua escurguacha, tascha, vinteno quartonis, spalla longa, porcione paschali, hostagiis jurandis seu tenendis, firmaticiis faciendis, pro filia maritanda, pro milicia, pro uxore traducenda, pro terra Jhesorolimitana visitanda, pro redemptione tale, pro redemptione domini, si, quod Deus avertat, ab aliquibus caperetur, quistis et valentiis omnibus, moderatis auxiliis, angariis et perangariis, ab omni contributione

seu collatione facienda pro expensis alterius alberge, et specialiter pro expensis alberge quam faciunt homines Castelloni, una cum hominibus dicte ecclesie Sancti Juliani, domino Bo[nifacio] supradicto, ab omni necessitate vel mandamento, seu debito vel obligatione, faciendi ignem, seu tenendi hospicium, sive standi, vel lectos vel aliquid aliud tenendi, prestandi vel faciendi in castro et territorio Castelloni vel alibi ubicumque, et ab omnibus aliis que fieri possent vel deberent, de facto vel de jure, aliquo casu, occasione affaris, casus, casamenti et omnium predictorum seu pro ipsis sint franc, liberi penitus et immunes. Actum in Rupe Castellane, in taulato, presentibus testibus vocatis et rogatis, scilicet domino Cordello de Romulis, et Guillelmo Picono, et P. Atenulpho, Andrea de Castellana. Et, ad majorem hujus rei firmitatem, presentem cartam fecit dictus dominus Bo[nifacius] sigilli sui munimine roborari.