FINIS.

BULLA

INDICTIONIS

SACRI OECUMENICI, ET GENERALIS
CONCILII TRIDENTINI
SUB PAULO III. PONT. MAX.

PAULUS EPISCOPUS,
SERVUS SERVORUM DEI

Ad futuram rei memoriam.

nitio noftri hujus Pontificatus, quem non ob merita noftra, fed propter fuam magnam bonitatem, Dei omnipo tentis providentia nobis commifit, cernentes jam tum, in quas perturbationes temporum, quotque incommo da rerum fere omnium noftra Paftoralis folicitudo & vigilia effet vocata, cupiebamus quidem mederi Chriftiane Reipublicæ malis, quibus illa jam dudum vexata, & propemodum oppreffa eft: fed ipfi etiam ut homines Hebr. 5. circumdati infirmitate, ad tantum onus tollendum impares vires noftras effe fentiebamus: nam cum pace opus effe intelligeremus ad liberandam & confervandam a plurimis impendentibns periculis Rempublicam omnia invenimus odiis & diffenfionibus plena, diffentientibus præfertim Principibus iis inter fe, quibus fumma rerum pene omnis a Deo permiffa eft. Cum unum ovile, & unum Paftorem Dominici effe gre, Joan. 10. gis, ad integritatem Chriftianæ religionis, & ad coeleftium bonorum fpem in nobis confirmandam, neceffarium duceremus; fchifmatis diffidiis, & hærefibus erat Chriftiani no. minis divulfa jam pene & lacerata unitas. Cum tutam atque manitam ab infidelium armis atque infidiis Remp. optaremus, noftris erratis, noftraque cunctorum culpa, Dei videlicet ira peccatis noftris imminente, Rhodus fuerat amiffa, Hungaria vexata, conceptum & meditatum contra Italiam, contraque Auftriam, & Illyricum terra marique bellum: cum impius & immitis hoftis nofter Turca nullo tempore requiefceret, noftrorumque inter fe odia & diffenfiones fuam bene gerendæ rei occaofinem duceret. Igitur, ut dicebamus, in tanta hærefum, diffenfionum, bellorumque tempeftate, tantifque excitatis fluctibus, cum effemus ad moderandam & gubernandam Petri naviculam vocati, nec viribus ipfi noftris fatis fideremus, primum conjecimus in Domino cogitatus no Pfalm. 54. ftros, ut ipfe nos nutriret, animumque noftrum firmitate & robore,

robore, mentem confilio fapientiaque inftrueret, deinde animo repetentes majores noftros fapientia admirabili & fan&titate præditos, fæpe in fummis Chriftianæ Reip. periculis remedium optimum, atque opportuniffimum, cecumenica Concilia, & Epifcoporum generales conventus adhibuiffe; ipfi quoque animum ad generale habendnm Concilium adjecimus; exquifitifque Principum fententiis, quorum nobis videbatur utilis inprimis & opportuna ad hanc rem effe confenfio,cum eos tunc non alienos ab hoc tam fan&to opere inveniffemus, cecumenicum Concilium, & generalem eorum Epifcoporum aliorumque Patrum, ad quos pertineret,conventum in civitate Mantuæ indiximus, anno Incarnationis Domini, ficut literis&monumentis noftris teftatum eft,millefimo quingentefimo trigefimo feptimo, pontificatus noftri tertio,ad X. Kalend. Jun inchoandum; fpem prope certam habentes, fore ut, cum illic in nomine Domini effemus congregati ; ipfe ficut Matth.28. promifit, Dominus in medio noftrum affuturus, & bonitate ac mifericordia fua omnes temporum procellas, omniaque pericula fpiritu oris fui facile depulfurus effet. Sed, ut femper infidiatur piis actionibus humani generis hoftis, primum contra omnem fpem & expectationem noftram denegata fuit nobis Mantuana civitas, nifi aliquas conditiones fubiremus ab inftitutis majorum noftrorum,& conditione temporum,noftraque, achujus fanctæ Sedis, ac nominis Ecclefiaftici dignitate libertateque prorfus alienas; quas in aliis noftris literis expreffimus. Quapropter alium invenire locum, aliamque deligere. civitatem neceffe habuimus,quæ cum non ftatim nobis occurreret idonea & apta ; ad fequentes Kalend. Novemb. prorogareConcilii celebrationem fuimus coacti. Interim fævus & perpetuus hoftis nofter Turca, ingenti claffe Italiam adortus, aliquot oppida in littoribus Apuliæ cepit, vaftavit, diripuit, prædas hominum abegit. Nos in maximo timore, & periculo omnium, muniendis littoribus noftris, finitimifque auxilio juvandis fuimus occupati : nec tamen interea deftitimus confulere & hortari Chriftianos Principes, ut de idoneo ad habendum Concilium loco quid fentirent, nobis exponerent: quorum cum effent incerta variæque fententiæ, tempufque diutius,quam erat opus, videretur extrahi, nos optimo animo atque,ut arbitramur,etiamconfilio, Vincentiam elegimus,urbem copiofam, & Venetorum,qui eam nobis concedebant, virtute, auctoritate,potentia,cum aditum patentem,tum ftationem omnibus liberam, atque tutam inprimis in fe habentem. Sed, cum jam tempus longius progreffum effet, novæque urbis electionem omnibus fignificari conveniret;jamqueKalendæ Novemb. appetentes facultatem hujus divulgatiouis excluderent, hyemfque effet propinqua ; rurfus altera prorogatione tempus Concilii differre in proximum fequens ver, Majique futuras Kalendas compulfi fuimus. Quare firmiter conftituta atque decreta,

decreta, cum & nos ipfos, & cætera omnia ad eum bene agendum, Deo juvante, celebrandumque conventum pararemus, plurimum reputantes intereffe cum celebationis concilii,tum univerfæ Chriftianæ Reipubl. Chrftianos principes pace inter fe & concordia confentire; chariffimos in chrifto filios noftros Carolum Romanorum Imperatorem femper Auguftum, & Chriftianiffimum Regem Francifcum,duo præcipua Chriftiani nominis firmamenta atque fubfidia, orare atque obfecare inftitimus, ut ad colloquium inter fe & nobifcum unà convenirent; quorum quidem apudutrumque literis,Nuntiis, & à latere noftro miffis, ex venerabilium fratrum noftrorum numero Legatis, fæpiffime egeramus ut ex fimultate & diffidiis ambo in unum foedus & piam amicitiam vellent convenire, labantibufque fuccurrereChriftianis rebus,quarum fervandarum cum effet illis poteftas à Deo præcipue tributa, finon agerent, & ad commune Chritianorum bonumfua confilia non dirigerent, acris & fevera ratio eidem Deo ab ipfis reddenda effet. Qui aliquando precibus noftris annuentes, Nicæam fe contulere, quo nos quoque longum iter, & fenili ætati noftræ vehementer contrarium, Dei & pacis conciliandæ caufa fufcepimus; neque prætermifimus interea, cum tempus Concilii præftitutum,Kalendæ, videlicet Majæ,appropinquarent, tres legatos fummæ virtutis ac auctoritatis a latere noftro, de numero eorundem fratrum noftrorum S.R.E.Cardinalium, Vincentiam mittere, qui initium concilii facerent, Prælatosque undique venientes exciperent, & ea, quæ judicarent effe opus, agerent, & tractarent, quoad nos, ab itinere & negotio pacis reverfi, omnia accuratius dirigere poffemus. Interim vero in illud fanétum opus, maximeque neceffarium, tractationem videlicet pacis inter Principes, incubuimus, & quidem omni animi ftudio, omni pietate ac diligentia. Teftis eft nobis ཀླ Deus, cujus freti clementia nofmet ipfos itineris & vitæ periculo expofuimus. Noftra teftis confcientia, quæ nihil habet in hac requidem, in quo nos arguat aut prætermiffae, aut non quæfitæ ad pacificandum occafionis. Principes ipfi teftes'; quos tam fæpe tamque vehementer Nuntiis, literis, Legatis, monitis, hortatu, precibufque omnibus obfecraveramus, ut fimultates deponerent, ut in focietatem coirent, utChriftianæ Reipubl. in maximum & propinquum jam adductæ difcrimen, communibus ftudiis & fubfidiis opitularentur. Jam vero teftes, illæ vigiliæ atque curæ, illi diurni nocturnique animi no3 ftri labores,gravefque follicitudines, quas ob hanc rem & caufam plurimas jam fufcepimus,nec tamen ad optatum exitum noftra confilia, & acta adhuc perducta funt. Ita enim vifum Domino Deo eft: quem tamen non defperamus, aliquando optata noftra benignius refpecturum, ipfi quidem, quantum in nobis tuit, nihil quod effet noftro paftorali officio debitum, in hac re omifimus. Quod fi qui funt, qui actiones pacis noftras *** 2

in

in aliquam interpretentur partem: dolemus quidem; fed ta men in dolore noftro gratias omnipotenti agimus, qui ad A. 5. exemplum & doctrinam patientiæ noftræ fuos voluit ApoftoEphef.2. los haberi dignos, qui pro nomine JESU, qui pax noftra est, contumeliam paterentur. Verum in illo congreffu colloquioque noftro, quod Nicææ habitum eft, etfi, peccatis noftris impedientibus, inter duos principes vera & perpetua pax non potuit confici, induciæ tamen decennales factæ funt: quarum opportunitate nos fperantes & facrum Concilium commodius celebratum iri, & deinde ex Concilii auctoritate perfici poffe pacem; apud Principes inftitimus, ut & ipfi venirent ad Concilium: & Prælatos fuos præfentes ducerent, abfentefque accerferent. Qui cum de utroque fe excufaffent quod & ipfis redire in regna fua tum neceffe effet; & Prælatos, quos fecum habuiffent, itinere atque impendiis feffos atque ex hauftos recreari & refici oporteret ; nos hortati funt, ut aliam quoque prorogationem temporis habendi Concilii decerneremus. Qua in re concedenda cum effemas aliquantum difficiles, literas interim a legatis noftris, qui vincentiæ erant, accepimus tranfacto jam,& longius præterito Concilii ineundi die, unum vix, aut alterum ex externis nationibus prælatum Vincentiam fe contuliffe. Quo nuntio accepto, cum videremus eo tempore nulla jam ratione haberi Concilium poffe, ipfis principibus conceffimus, ut differretur tempus agendi Concilii ufque ad fanctum Pafcha, diemque feftum futuræ Dominicæ refurrectionis. Cujus noftri præcepti, expectationifque decretæ literæ Genuæ anno Incarnationis Domini M.D.XXXVIII. IV. Kal, Julii facta publicatæque funt,atque hanc dilationem eo propenfius fecimus,quod pollicitus eft nobis uterque Princeps, Legatos fuos Romam ad nos fe miffurum, ut ea, quæ ad perfectionem pacis reliqua effent, neque Nicææ ob brevitatem temporis potuerant omnia confici, Romæ commodius coram nobis agerentur & tractarentur, & ob hanc rationem etiam a nobis ambo petierunt, ut hæc pacificationis procuratio Concilii celebratione præponeretur,cum ipfum Concilium, pace facta multo deinde utilius, & falutarius Chriftianæ Reipublicæ futurum effet, femper enim hæc pacis fpes nobis injeta principum nos voluntatibus affentiri hortata eft: quam fpem vehementer auxit poft difceffum, a Nicæa noftrum ipforum duorum principum inter fe benevola amicaque congrefdio: quæ maxima noftra cum lætitia a nobis intellecta, confirmavit nos in bona fpe, ut tandem aliquando noftras preces apud Deum exauditas, & vota pacis accepta effe crederemus. Hanc igitur pacis conclufionem cum & expeteremus & urge remus; nec folum duobus antediétis principibus, verum etjam chariffimo in Chrifto filio noftro, ferdinando Regi Romanorum, videretur, actionem Concilii, nifi pace facta, fufcipi non oportere; cunétique a nobis per literas fuofque Oratores

con