bus iteratur fententia conclufionis, primum ab adjuncto tempore, "ô lucem :" deinde à pari, " nemo me felicior, aut magis hac quid," &c.

Quartus modus eft negatus fpecialis: "deceptor amantis puellæ non eft laudandus: Demophoon eft deceptor amantis puellæ; Demophoon igitur non eft laudandus.” Phyllis apud Ovidium ita judicat Demophoontem laudandum non effe.

"Fallere credentem non eft operofa puellam Gloria fimplicitas digna favore fuit.

Sum decepta tuis et amans et fœmina verbis ;

Dii faciant laudis fumma fit ifta tuæ."

Propofitio fuum obtinet locum cum profyllogifmo adjun&tæ fimplicitatis, ut caufæ cur deceptor non fit laudandus. Affumptio fequitur, fum" decepta tuis," &c. Conclufionis fententia imprecatione continetur, "dii faciant, &c."

Quintus modus eft affirmatus proprius: ut, "Octavius eft hæres Cæfaris: ego fum Octavius; fum igitur hæres Cæfaris."

Sextus modus eft negatus proprius: ut, "Antonius non eft filius Cæfaris: tu es Antonius; non es igitur filius Cæfaris."

Hujus itaque speciei laus eft præ cæteris, quòd omnia quæftionum genera concludat; nempe generales, fpeciales vel proprias, eafque vel affirmatas vel negatas; et præfertim generales affirmatas: ob quam potiffimum caufam Ariftoteles fpeciem hanc et reliquis antepofuit, quod primus ejus modus nempe "affirmatus generalis" fit maximè fcientificus, poft. 1. 11, cùm præcepta artium folus demonftret, et reductionem reliquarum ad hanc figuram five fpeciem laboriofè et fubtiliter excogitavit, verum non fic præftat hæc fpecies cæteris duabus, ut earum idcirco ad hanc reductio cum tanta ut fit, alphabeti vexatione elaboranda fuerit, quandoquidem et reliquæ fpecies non imperfectæ funt, nec minus neceffariò concludunt, id enim fyllogifmi fpeciebus commune cunctis eft, quæftiones denique illas, quæ ad ipfarum judicium rectè referuntur, interdum aptius concludunt, quàm in hac fpecie concludi queunt.

3

Meritò

Meritò itaque Galenus, 1. 2, de placit. Hippoc. et Plat. reductionem hanc omnemque ejus fupellectilem abecedariam tanquam vaniffimæ fubtilitatis doctrinam inanem ac futilem poft Antipatrum et Chryfippum explodit. Et Keckermannus ipfe, in P. Ramum ferè iniquior, reductionem tamen illam quam vocant "per impoffibile," ad eos duntaxat refutandos inventam, homines fanè abfurdos et rarò admodum repertos, qui utraque præmiffa conceffa, conclufionem negent, fatetur fe potius propter confuetudinem fcholarum, quàm propter magnum ejus ufum retinuiffe. At confuetudo certè gnaviter nugandi ejicienda è scholis potius, quàm retinenda erat.

Tres hic paralogifmi refellendi funt; quorum duo funt utrique fpeciei explicatæ communes, propofitio nimirum particularis, et conclufio partis non debilioris: utriufque exemplum hoc effe poteft: "quoddam animal eft rationale: bestia eft animal; ergo beftia eft rationalis." Et præterea totum medium, nempe " quoddam animal," non affumitur.

Proprius in hac fpecie paralogifmus eft argumenti negatio in affumptione: ut, "omnis homo eft animal: equus non eft homo; ergo equus non eft animal."

66

Hic etiam folus et unicus" pro negandi particulis habendi funt; paritérque reddunt affumptionem captiofam: ut, quicquid eft in mea domo, eft in oppido: unicus fons eft in mea domo; ergo unicus fons eft in oppido." Sic, "quicquid eft rifibile, eft animal: folus homo eft rifibilis: ergo folus homo eft animal." Tam enim hæ particulæ quàm negatio in minore, oftendunt non reciprocum effe majorem; adeòque conclufionem ex majore per minorem, vel generale ex proprio non fequi,

Expendenda porrò hic definitionis verba funt; quæ non tam affumptionem ipfam quàm argumentum in affumptione affirmatum fignificant. Cùm enim propofitionis antecedens (quod tertium argumentum eft) negatione infinita topica duntaxat exprimatur, affumptionis confequens (quod etiam tertium argumentum eft) eandem negationem retinere debet; alioqui non fequeretur argumentum affirmatum in affumptione, fed contradictione fublatum. Negatio autem hæc non dicenda eft vel affumptionis vel argumenti negatio, fed argumenti infiniti affirmatio; tum enim de

mum

mum negatur in affumptione argumentum, cùm illius negatio propofitionis affirmationi opponitur. Exempli gratia: qui non eft dives, contemnitur. Pofthumus non eft dives; ergo Pofthumus contemnitur." Affumptionem hic non negari probat affirmatio conclufionis: fed perinde eft acfi hoc modo argumentaretur: "omnis homo qui non eft dives, conteminitur: Pofthumus eft homo qui non eft dives; ergo Pofthumus contemnitur." Vel hoc modo: "omnis non dives contemnitur: Pofthumus eft non dives; ergo contemnitur." Sed hæc ex iis etiam quæ fuprà ad definitionem ipfam hujus fpeciei diximus, puto non effe obfcura.

Præterea in quibufdam exemplis, quorum propofitio eft reciproca, videtur interdum fyllogifmus ifte habere affumptionem negatam; cùm dicendum fit potius, partes propofitionis inverti, quæ fi in ordinem revocentur, fyllogifmus erit in prima fpecie explicati: ut, "Joan. 8, 47. Qui ex Deo eft, verba Dei audit: vos ex Deo non eftis; ergo verba Dei non auditis." Propofitio invertenda eft: "qui verba Dei audit, is ex Deo eft: vos non eftis ex Deo; ergo verba Dei non auditis."

CAP. XIII.

De Syllogifmo connexo primo.
Adhuc fimplex Syllogifmus fuit.

Syllogifmus compofitus eft fyllogifmus ubi tota quæftio eft pars altera propofitionis affirmatæ et compofitæ ; argumentum eft pars reliqua."

Negat Ariftoteles ullam effe fyllogifmi fpeciem præter tres figuras; et tamen ipfa fæpe utitur compofito, qui ad nullam ex tribus figuris referri poteft: Verùm ufus, optimus magifter docet, fæpius in communi hominum fermone ac difputationibus, compofitos adhiberi fyllogifmos, quàm fimplices: ut qui multas quæftiones, multa argumenta commodè fatis difponant, quæ fyllogifmi fimplices refpuunt. Theophraftus etiam et Eudemus, Ariftotelis difcipuli, quin etiam Stoici, et poft eos Cicero et Boëthius, ufum præcep

torem

torem fecuti, compofitos non omiferunt. Syllogifmus autem compofitus dicitur non tam quod ex compofitis axiomatis, nam et fimplex poteft ex compofitis, nimirum relatis conftare, fed à compofita difpofitione quæftionis totius cum tertio argumento in propofitione; unde affumptio tota etiam affumitur; et conclufio non partim ex propofitione partim ex affumptione, fed tota ex propofitione deducitur: propofitio enim cùm fit compofita, duas reliquas fyllogifmi partes (quæ axiomata fimplicia funt) conjunctionis vinculo conjunctas complectitur: pars illa efficit affumptionem quæ argumentum continet, altera conclufionem. Propofitio autem debet effe affirmata, quia negata fi effet, compofita effe defineret, ipfa enim compofitio negatione diffolveretur. Propofitionem autem negatam efficit, ut de axiomate compofito fupra dictum eft, non partium fed conjunctionis negatio: ut, "fi non eft animal, non eft homo;" hæc propofitio ex omnibus etiam partibus negatis affirmata eft; rectè igitur inde affumitur atque concluditur," at non eft animal, ergo neque homo." Sin hoc modo dicerem, "non fi non eft animal, idcirco non eft homo," ex hac negata propofitione nihil omnino deduci aut concludi poffet. In fyllogifmis itaque compofitis ex ipfa conjunctionis vi deducuntur affumptio et conclufio. Ex duobus enim quæ propofitione conjunguntur, aut unum affumitur ut alterum concludatur, aut unum tollitur ut alterum tollatur.

"Tollere autem in fyllogifmo compofito, non eft negare, fed fpecialem contradictionem ponere."

Specialis autem contradictio, ut in axiomate simplici jam diximus, particularis eft aut propria. Tollere igitur propofitionis partem aliquam in affumptione aut conclufione, eft ejus contradictionem particularem aut propriam ponere. Particulari autem generaliter contradici, generali particulariter, ibidem etiam docemur. Exemplis rem planam fuo quamque loco faciemus.

Sequitur nunc compofiti fyllogifmi diftributio: cujus genera ex propofitionum compofitione oriuntur: propofitiones axiomata compofita femper funt: ex quatuor autem axiomatum compofitorum generibus copulatum fi affirmatum fit, non habet locum in compofito fyllogifmo; fi negatum, æquipollet interdum disjuncto: difcretum fyllogifmi expers eft, quia diverfa ex quibus conftat, nec planè confentiunt,

et

et tamen ita leviter diffentiunt, ut uno pofito vel remoto, non tamen fequatur alterum poni vel removeri; aut vim habet connexi.

66

Syllogifmus itaque compofitus eft connexus aut disjunctus."

"Syllogifmus connexus eft fyllogifmus compofitus propofitionis connexæ." Vel cujus propofitio eft axioma con

nexum.

Cùm autem axiomati connexo affine fit relatum temporis, ut ibidem oftendimus, etiam fyllogifmi connexi propofitio poterit relata effe temporis: nam quantitatis, qualitatis, loci propofitiones relatæ in fimplicibus fyllogifmis locum habent; qui in iis propofitionibus quæftionis duntaxat confequens cum argumento difponitur. Relatum denique confequentiæ, de quo fupra cap. 6, fyllogifmus idoneus non eft. "Syllogifmus connexus eft duorum modorum.

"Primus modus fyllogifmi connexi est, qui affumit antecedens et confequens concludit."

Quo modo Cicero judicat et concludit 1. 2, de divinatione: "fi dii funt, divinatio eft: funt autem dii; divinatio eft igitur."

Aliud ex 3, Offic. Atque fi etiam hoc natura præfcribit, ut homo homini, quicunque fit, ob eam ipfam caufam, quòd is homo fit, confultum velit, neceffe eft fecundum eandem naturam, omnium utilitatem effe communem. Quod fi ita eft, una continemur omnes et eadem lege naturæ. Idque ipfum fi ita eft, certè violare alterum lege naturæ prohibemur. Verum autem primum; verum igitur et extremum."

Propofitio hujus fyllogifmi cft forites (de quo infrà) trium graduum," fi hoc natura præfcribit, ut, &c." "Frequenter hic non affumitur idem fed majus."

Ut 1 Catil."Si te parentes odiffent, difcederes: nunc patria te odit (quæ communis eft omnium noftrum parens) multo magis ergo difcedes." Sed "majus illud" facile contineri in propofitione poterit hoc modo; fi propter odium parentum difcederes, multo magis propter odium patriæ." At illud; ergo hoc multo magis.'

Simili ratione concluditur etiam majus vel minus: ut Cic. pro Quint. "Etfi vadimonium deferuiffet, non debuiffes tamen ad extrema jura defcendere :" at non defe