ejus moleftiore animo ferremus, hac præfertim rerum ac temporum inclinatione, nifi perfuafiffimum nobis hoc effet, neminem melius poffe aut fidelius vel rerum utrobique ftatum, vel noftram erga celfitudines veftras benevolentiam ftudiumque integrum coràm exponere. Quapropter hunc ut virum undiquaque præftantiffimum, deque rep. et fua et noftra optime meritum, accipere redeuntem velitis rogamus: ficuti et nos veriffimo noftrarum laudum teftimonio ornatum abeuntem dimifimus prope inviti. Deus ad ipfius gloriam ecclefiæque præfidium orthodoxæ veftris rebus felicitatem, noftræ amicitiæ perpetuitatem concedat. Weftmonafterio, ex Aula noftra, die Nov. an. 1657. Celfitudinem veftrarum ftudioffimus. OLIVERIUS Protector Reip. Anglia, &c., Excelfis et Præpotentibus Dominis Faderati Belgii Ordinibus, S. P. D. Excelfi et præpotentes Domini, amici noftri ac fœderati chariffimi; Georgius Duningus vir nobilis nobis eft multis ac variis negotiis, fumma fide, probitate ac folertia, perfpectus jamdiu et cognitus. Eum ut apud vos oratoris munere fungatur, mittendum cenfuimus, mandatifque noftris ampliffimè inftruximus. Eum itaque amico, ut confueviftis, animo recipiatis rogamus: et quoties habere fe fignificaverit, quod noftro nomine veftrum cum excelfis ordinibus agat, amicè audire, fidemque adhibere; et quæ vos viciffim communicanda nobis cenfebitis, ea omnia, ficuti rectè poteftis, perinde ac fi nos ipfi coram effemus, ei committere velitis. De cæ tero vobis veftræque reip. ad Dei gloriam ecclefiæque præfidium fecundas res omnes ex animo precamur. Westmonafterio ex Aula nostra, die Decemb. an. Dom. 1657. Celfitudinum Veftrarum ftudiofiffimus, Ordinibus Hollandia. Cum ea noftræ reip. cum veftra intercedat neceffitudo, ea fint utrinque negotia, ut fine oratore atque interprete vel hinc vel inde miffo res tantæ ad utilitatem utriufque gentis conftitui commodè vix poffint, ex ufu communi fore arbitrati fumus, ut Georgium Duningum virum nobilem, multis ac variis negotiis fumma fide, probitate ac folertia fpectatum, jam diu nobis et cognitum, eo munere inftructum mitteremus: qui noftro nomine apud vos maneat, iis maxime officiis intentus, quibus noftra amicitia farta tecta confervari poffe quam diutiffimè videatur. Hac de re cum ad excelfos et præpotentes ordines fcripfimus, tum vos quoque qui in Provincia veftra fummæ rei præsidetis, et Fœderati Belgii tanta pars eftis, certiores faciendos per literas duximus; ut et noftrum oratorem ea ratione qua convenit accipiatis, et quæ ille cum excelfis Dominis ordinibus tranfegerit, ea vobis perfuadeatis peræque firma ac rata nos effe habituros, ac fi ipfi rebus tranfactis coràm interfuiffemus. Deus confilia veftra et facta omnia ad gloriam fuam et ecclefiæ pacem dirigat. Weftmonafterio &c. Decemb. 1657. OLIVERIUS Protector Reip. Anglia, &c., Sereniffimo Principi FERDINANDO Magno Duci Hetruriæ. Sereniffime Dux Magne, amice nofter plurimum colende, Permagnam nobis attulere voluptatem literæ celfitudinis veftræ decimo Nov. Florentia data; in quibus benevolentiam erga nos veftram eo vidimus perfpectiorem, quanto res ipfæ verbis, facta promiffis certiora benevolentis animi indicia funt: quæ nempe rogavimus celfitudinem veftram, juberet illum navis Lodovici parvi præfectum Gulielmum Ellum, qui fidem Turcis datam turpiffimè fregerat, et ipfum comprehendi, et navem cum mercibus in portu retineri, quoad Turcarum quæ effent redderentur, ne nomen Chriftianum per iftiufmodi furta labem aliquam fufciperet, ea ea omnia, et fummo quidem ftudio, quod fatis intelligimus, fcripfit celfitudo veftra fe præftitiffe. Nos itaque cum pro accepto beneficio gratias agimus, tum hoc porrò nunc petimus, quandoquidem fatisfactum iri Turcis mercatores in fe receperunt, ut et præfectus ille cuftodia liberetur, et navis cum mercibus quamprimum dimittatur; ne Turcarum forte rationem potiorem, quam noftrorum civium habuiffe videamur. Interim celfitudinis veftræ fpectata voluntate erga nos fingulari, et fanè gratiffima fic libenter fruimur, ut ingratitudinis notam non recufemus, nifi pari promptitudine vobis viciffim gratificandi occafionem quam primum dari nobis exoptamus, ex qua noftram quoque in reddendis officiis promptitudinem animi rebus ipfis erga vos demonftrare poffimus. Westmonafterio, ex Aula nostra, Celfitudinis veftræ ftudiofiffimus OLIVERIUS, &c. OLIVERIUS Protector Reip. Anglia, &c., Sereniffimo ac potentiffimo Principi CAROLO GUSTAVO Succorum, Gothorum, Vandalorumque Regi. Sereniffime potentiffimeque Rex, amice ac foederate invictiffime; Multa fimul attulere nobis literæ majeftatis veftræ 21 Feb. in caftris Selandicis datæ, cur, et privatim noftra, et totius reipub. Chriftianæ caufa, lætitia haud mediocri afficeremur: primum quod rex Daniæ, non fua credo voluntate aut rationibus, fed hoftium communium artibus factus hoftis, repentino veftro in intimum ejus regnum adventu, fine multo fanguine, eò fit redactus, ut, quod res erat, utiliorem fibi pacem bello contra vos fufcepto tandem judicaverit: deinde cum is eam nulla fe ratione citius poffe confequi exiftimaret, quam fi delata fibi jamdiu ad conciliandam pacem noftra opera uteretur, quod majeftas vestra folis internuntii noftri literis exorata, tam facili pacis conceffione oftenderit, quantum noftra amicitia atque gratia interpofita apud fe valeret: meumque imprimis in hoc tum Cum pio negotio officium effe voluerit, ut pacis tam falutaris proteftantium rebus, uti fpero, mox futuræ ipfe potiffimum unus conciliator atque auctor propemodum effem. enim religionis hoftes conjunctas opes veftras alio pacto frangere fe poffe defperarent, quàm fi vos inter vos commififfent, habebunt nunc, profectò quod pertimefcant, ne armorum animorumque, ut fpero, veftrorum hæc inopinata conjunctio ipfis belli hujus conflatoribus in perniciem Tu interim, rex fortiffime, macte tua egregia virtute; et quam felicitatem in rebus tuis geftis victoriarumque curfu contra regem nunc focium hoftes ecclefiæ nuper admirati funt, eandem in fua rurfus clade, Deo benè juvante, fac fentiant. vertat. Weft monafterio, ex Palatio noftro, 30 die Martii, 1658. OLIVERIUS Protector Reip. Anglia, &c., Sereniffimo Principi FERDINANDO Magno Duci Hetruria. Sereniffime Princeps, Quod fatisfacturum arbitramur celfitudini veftræ de noftro claffis præfecto qui ad portus veftros nuper eft delatus, veftro apud nos oratori refpondimus: interim per libellum fupplicem nobis oftendit Joannes Hofierus Londinenfis, cu jufdam navis, cui Dominæ nomen, magister, fe, cùm anno 1656, menfe Aprili, navem fuam ex fyngrapha (chartam partitam jus noftrum vocat) Jofepho Armano Italo cuidam locaffet,ifque factas in fyngrapha pactiones ter apertè fregiffet, coactum effe demùm, ne navem fuam, totumque onus ejus, fortem denique totam amitteret, more mercatorio declarata, publicè ejus fraude, et in tabulas publicas relata, Liburni in jus eum vocare: eum autem, ut fraudem fraude tueretur, adhibitis in focietatem duobus aliis negotiatoribus litigiofis, de pecunia Thomæ cujufdam Clutterbuxi fex mille octonos, conficto quodam obtentu, petitoris hujus nomine occupaffe: fe, poft multas impenfas confumtumque tempus, jus fuum Liburni obtinere non poffe; ne audere quidem, propter adverfariorum minas atque infidias, in judicio illic comparere. Petimus itaque à celfitudine veftra, ut cùm huic homini oppreffo fubvenire, tum hujus adverfarii infolentiam pro confueta fua juftitia velit coercere: VOL. VI. F fruftra fruftra enim authoritate principum leges effent civitatibus latæ, fi vis atque injuria, cùm, ne omnino fint leges, efficere. non poffint, poffint efficere terrore ac minis, ne quis ad eas audeat confugere. Verum in hujufmodi audaciam quin ma turè animadverfura fit celfitudo veftra, non dubitamus; cui. pacem profperaque omnia à Deo opt. max. precamur. Weftmonafterio ex aula noftra, die 7 April. an. 1658. Sereniffimo Potentiffimoque Principi LUDOVICO Galliarum Regi. Sereniffime potentiffimeque Rex, amice ac Meminiffe poteft majeftas veftra quo tempore inter nos de renovando foedere agebatur; quod optimis aufpiciis initum multa utriufque populi commoda, multa hoftium communium exinde mala teftantur, accidiffe miferam illam Convallenfium occifionem, quorum caufam undique defertam atque afflictam veftræ mifericordiæ, atque tutelæ fummo cum ardore animi ac miferatione commendavimus. Nec defuiffe per fe arbitramur majeftatem veftram officio tam pio, immo verò tam humano, pro ea qua apud ducem Sabaudiæ valere debuit vel auctoritate vel gratia: nos certè aliique multi principes ac civitates, legationibus, literis, precibus interpofitis, non defuimus. Poft cruentiffimam utriufque fexus omnis ætatis trucidationem, pax tandem data eft, vel potius inducta pacis nomine hoftilitas quædam tection: conditiones pacis veftro in oppido Pinarolii funt late; duræ quidem illæ, fed quibus miferi atque inopes dira omnia atque immania perpeffi facilè acquiefcerent, moda iis, duræ et iniquæ ut fint, ftaretur; non ftatur; fed enim earum quoque fingularum falfa interpretatione variifque diverticulis fides eluditur ac violatur; antiquis fedibus multi dejiciuntur, religio patria multis interdicitur, tributa nova exiguntur, arx nova cervicibus imponitur, unde milites crebro erumpentes obvios quofque vel diripiunt vel trucidant: ad hæc nuper novæ copiæ clanculum contra eos parantur; quique inter eos Romanam religionem colunt, migrare ad teinpus jubentur; ut omnia nunc rurfus vide antur |